آموزش اقليت هاي قومي (EFEM)
تاريخچه
جمهوري خلق چين (PRC) كشوري متحد با چندين مليت است . علاوه بر
مليت Han ، 55 اقليت ملي ديگر با جمعيت 108 ميليون نفر ،( حدود 98/8% از كل جمعيت
کشور)وجود دارد. آموزش اقليت هاي قومي (EFEM) جزء مهم نهضت آموزشي کشور چين به شمار
مي آيد.
پس از پايه ريزي جمهوري خلق چين طي سال 1949 ،توجه عمده اي بر
آموزش اقليت هاي قومي معطوف گرديده و اين حوزه آموزشي همواره توسعه يافته است .تا
قبل از سال 1949 ، اغلب نواحي اقليتهاي قومي از نظر اقتصادي و اجتماعي نسبتاً عقب
افتاده قرار داشته و تعدادي نيز در مرحلة فئوداليسم قرار داشتند. در اين اثنا به
حوادث روزانه با علامت گذاري بر چوب يا بستن رشته ها ثبت شده و آموزش به معناي
امروزي آن وجود نداشت. طي سال 1950 ، تنها 9/0% دانشجويان مراکز آموزش عالي 4/0%
دانش آموزان مدارس متوسطه و 2/0% دانش آموزان مدارس ابتدايي به دانش آموزان اقليت
هاي قومي تعلق داشت. به عبارت ديگر تعداد دانش آموزان اقليت هاي قومي در آن اثنا
بسيار پايين تر از در صد جمعيت قومي نسبت به كل جمعيت حدود( 6% كل) بود. علاوه بر
اين در سرتا سر كشورحتي يك مؤسسه آموزش عالي ويژه اقليت هاي قومي وجود نداشت .پس از
سال 1949 ، دولت چين ،توجه قابل ملاحظه اي به توسعة EFEM معطوف داشت. از اين روي،
پس كنفرانس هاي كاري متمركز بر هدف EFEM تشكيل يافته و قانون ويژه خود مختاري ناحيه
اي قومي ، آموزش پايه ويژه اقليت هاي قوميPRC ، مادة قانون ويژه حمايت و كمك به
توسعة آموزش قومي به طور وضوح تصريح شد.
در اين اثنا، ارگانهاي اداري به تفکيک گروه هاي آموزشي درقالب
دو سطح محلي و مركزي مبادرت نمودند.گفتني است که ارگانهاي فوق عمده دار مسئوليت
انجام سياستها و مديريت هاي آموزشي كشور درخصوص آموزش اقليت هاي قومي و مطالعه و حل
مسائل مربوط به آموزش اقليت هاي قومي مي باشند.علاوه بر اين به بودجة ويژه اي جهت
به اجرا در آوردن طرح كمك مالي به آموزش اقليت هاي قومي براي بر آورده نمودن
نيازهاي مالي نهضت آموزش قومي اختصاص يافت .
پس از 50 سال توسعه ، آموزش اقليت هاي قومي چيني (EFEM) به
موفقيت هاي بزرگي در کليه سطوح آموزشي نائل آمده است .اين در حالي است که حتي برخي
از نواحي اقليت هاي قومي از روند توسعه اي با سرعتي بالاتر از متوسط توسعة ملي
برخوردار بوده اند . با توجه به آمار سال 1998 ، تعداد دانش آموزان اقليت هاي قومي
کليه سطوح آموزشي بر 5322/18 ميليون نفر بالغ مي گردد كه 92/16 برابر افزايش داشته
است . تعداد معلمان با زمينة قومي نيز بر 888400 نفر بالغ مي گردد كه 60/12 برابر
افزايش يافته است .در حال حاضر به سيستم آموزش قومي مطابق با خصوصيات اقليت هاي
قومي به صورت پايه اي در کشور تأسيس يافته است . با توجه به آمار بدست آمده،تعداد
90704 مدرسه ابتدايي ، 11486 مدرسه متوسطه و 92 مؤسسه آموزش عالي در نواحي اقليت
هاي قومياحداث گرديده است .علاوه بر اين بيشي از 20900 مدرسة ابتدايي ، 3500 مدرسه
متوسطه و 12 مؤسسة آموزش عالي نيز در مناطق غير بومي براي دانش آموزان اقليت هاي
قومي احداث گرديده است. مدارس مذکور به آموزش تعداد زيادي از شهروندان اقليت هاي
قومي با مهارت هاي تخصصي مبادرت نموده اند که اين خود به توسعة اقتصادي و اجتماعي
نواحي اقليت هاي قومي منجر گرديده است.
زبان آموزشي
تا قبل از سال 1949 ، تنها 19 اقليت قومي کشور چين به نگارش به
زبان هاي قومي خودمبادرت مي نمودند. پس از سال 1949 ، حكومت مركزي مبادرت به قاعده
متد سازي قانون ويژه خود مختاري بخش هاي قومي کشور نمود. بر اين اصل کليه اقليت هاي
قومي از حق کاربرد زبان نوشتاري بومي و توسعه آن برخوردار گرديدند. علاوه بر اين
حكومت مركزي به حمايت از اقليت هاي قومي در جهت توسعه آموزش كار بردي زبان نوشتاري
خودمبادرت نمود.پس از آزادي کشورنيز ، حكومت مركزي به حمايت از 10 اقليت قومي با
عناوين Buyi Miao ,Yi , (4زبان ) , Hani , Dong , Lisa , Li , Naxi( 2 زبان ) ،
Create , Wu( 14 زبان ) ،Uygur Jingpo , Lahu , Kazak در جهت تا اصلاحاتي در ساختار
زبان بومي مبادرت نموده است. در حال حاضر ، به جزء اقليت هاي Hui و Manchu به طور
كلي از زبان چيني Hanدر تکلم و نگارش خود بهره مي برند ،53 اقليت قومي ديگر کشور
تماماً از زبان هاي بومي خاص خودبر خوردار مي باشند. علاوه بذ اين اقليت هاي قومي
Mongolian , Uygur , Tibetun, Yi , Bai , Hani , Dong , Buyi , Zhuang , Miao ,
Korean , Sibo , Kirgiz , Kazak Vzbek , Dia , Wa , Lahu , Lisa , Jingpo , Naxi به
کاربرد زبان بومي خود در اجراي برنامه هاي آموزشي مبادرت نموده اند.
همچنين مراکز انتشاراتي ويژه انتشار کتب آموزشي اقليت هاي قومي
و سازمانهاي همكاري آموزش زبان هاي قومي با هدف ويرايش و ترجمة مواد آموزشي زبان
هاي قومي تأسيس يافته است .گفتني است که مراکز انتشاراتي ويژه چاپ کتب آموزشي اقليت
هاي قومي دراستانها يا نواحي خود مختار
InnerMongolia،Xinjiang،Jilin،Qinghhai،Sichuan،Guizhou،Yunnan،Guangxi راه اندازي
گرديده است . علاوه بر اين نهادهاي ويرايش و ترجمه زبانهاي قومي در 8 استان و ناحية
خود مختار کشور تأسيس گرديده اند . همچنين گروه هاي ويژه اي در جهت تهية کتب مرجع
مدارس ابتدايي و متوسطه به زبانهاي Mongolian ، تبتي و كره اي تشكيل يافته است .طي
سال1988 نيز ، 3500 عنوان كتاب مرجع ويژه مدارس ابتدايي و متوسطه درقالب 29 زبان
قومي براي دانش آموزان 21 اقليت قومي کشور انتشار يافت . درحال حاضر، به منظور
پرورش پرسنل با زمينة قومي در جهت فراهم سازي احتياجات توسعة منطقه اي و توانايي در
زمينة تكنولوژي و اطلاعات آموزشي ، مدارس و كلاسهاي ويژه دانش آموزان اقليت هاي
قومي به ارائه انواع خدمات به صورت وسيع در قالب آموزش 2 زبانه مبادرت مي نمايند.
طبق آخرين آمار بدست آمده،بالغ بر 10000 مدرسه در کشور چين فعاليت دارند که به
ارائه برنامه هاي آموزشي 2 زبانه به 6 ميليون دانش آموز مبادرت مي نمايند .
حمايت آموزشي
به منظور حمايت آموزشي از اقليت هاي قومي، كشور چين به احداث
مدارس و سازماندهي نواحي پيشرفته اقتصادي داخلي مبادرت نموده است. در اين راستا،
تعداد زيادي از معلمان و فارغ التحصيلان دانشگاههاي داخلي ملزم به انجام وظيفه در
نواحي قومي گرديدند. بيش از 100 دانشگاه داخلي نيز به مشاركت با دانشگاههاي
Xingian، Inner Mongolia، Ningxia، Guangxi Tibet، Guizhou، Qinghai و نواحي خود
مختار و استان Gansu مبادرت نمودند. از جمله اين مشاركتها مي توان به ثبت نام دانش
آموزان قومي، فراهم سازي جلسات سخنراني در مناطق قومي توسط اساتيد برجسته داخلي،
فرستادن افراد با تجربه جهت مشاركت در برنامه هاي تحقيقاتي كالج ها و دانشگاههاي
منطقه اي، اهداء تسهيلات آموزشي و ابزار كتابخانه اي و تبادل تجربيات و آموزش کادر
آموزشي اشاره نمود. علاوه بر اين نشست هاي همكاري ميان دانشگاههاي ملي و منطقه اي
صورت گرفته که به ثبت نام تعداد 7 هزار دانشجو در 50 دانشگاه ملي (با بيش از 110
تخصص) و آموزش 800 معلم منتهي گرديد. كمك به تبت (Tibet) از جمله اين نشست هاي
همکاري است. به نحوي که تعداد كلاسهاي آموزشي ويژه دانش آموزان تبتي د رمدارس ملي
از روند فزاينده طي سالهاي 1985 تا 1998 برخوردار گرديده و بر 19444 دانش آموز بالغ
گرديد. علاوه بر اين، آموزش هاي شغلي و استانداري هاي داخلي براي کادر نواحي قومي و
معلمان اين نواحي توسط شهرداري ها فراهم آمده است. تعدادي از معلمان با استعداد
انتخاب شده و به آن نواحي فرستاده شدند تا به عنوان راهنما براي آموزش در مدارس
نواحي قومي به ايفاي نقش بپردازند.اجراي تعدادي طرح با سود دو جانبه در تلاشهاي
مشترك توسعه يافت. ساختار اقتصادي مدارس به واسطه مشاركت داخلي تامين اعتبار گرديده
و وامهايي با سود کم در جهت فراهم سازي تجهيزات آموزشي و کتب كتابخانه ها به اين
امر اختصاص يافت. گفتني است که کليه كمكهاي مختلف توسط دانشگاه هاي داخلي و در جهت
پيشرفت اصلاحات و توسعة شرايط آموزشي در نواحي قومي صورت مي گيرد.
توسعه آموزشي
طي سالهاي اخير مدارس شبانه روزي براي دانش آموزان ابتدايي و
متوسطه اقليت هاي قومي احداث گرديده است. عمده جمعيت اقليت هاي قومي در نواحي
كوهستاني، دور افتاده و نواحي روستايي کشور ساكن بوده و خانواده هاي آنها به صورت
پراكنده و غير قابل دسترسي مي باشند كه اين خود سبب مي گردد تا کودکان چيني
خانوارهايي با مشكلات عديده اي به مدرسه راه يابند. جهت برطرف نمودن اين مشكل دولت
چين در اوايل آزادي کشور به احداث مدارس ابتدايي مناسب مبادرت نمود. از جمله اين
مدارس مي توان به مدارس ابتدايي ويژه چوپانها، مدارس ابتدايي خيمه اي، مدارس پوشالي
و مدارس متحرك ويژه کودکان اقليت هاي قومي اشاره نمود. در اواخر دهة 1950، در نواحي
اقليت هاي قومي تعدادي مدارس شبانه روزي متناسب با شرايط ويژه ناحيه اي بنا گرديد.
علاوه بر اين دولتها در کليه سطوح بودجه اي جهت تأمين هزينه هاي تحصيلي و زندگي
روزانه دانش آموزان، افزايش حقوق معلمان، احداث مدارس و دسته بندي روشهاي مديريتي
اختصاص دادند. طي دهة 1990 مدارس شبانه روزي ويژه دانش آموزان اقليت هاي قومي هر چه
بيشتر توسعه يافت. در حال حاضر، تعداد 6 هزار مدرسة شبانه روزي براي بيش از يک
ميليون دانش آموز مقاطع ابتدايي و متوسطه اقليت هاي قومي ساکن 18 استان کشور و
نواحي خود مختار احداث گرديده است. احداث مدارس شبانه روزي ابتدايي و متوسطه در
نواحي اقليت هاي قومي با پيشرفتهايي مواجه بوده است كه به علت ادارة و سازماندهي
متمركز آموزشي و متمركز شدن افراد در يك مكان و ايجاد منابع مادي و اقتصادي بوده
است. گسترش احداث مدارس شبانه روزي نيز به نوبه خود به افزايش نرخ ثبت نام، ابقا
دانش آموزان در مدارس و عمومي تر شدن آموزش ابتدايي و متوسطه در نزد دانش آموزان
اقليت هاي قومي ساکن در كوهستانها و نواحي روستايي منجر گرديده است. طبق سياست هاي
اتخاذ شده براي آموزش اقليت هاي قومي آندسته از دانش آموزان اقليتهاي قومي که از
سطح سواد در حد استاندارد برخوردار نمي باشند ابتدا در كلاسهاي مقدماتي ثبت نام به
عمل مي آيد تا به مدت يك تا دو سال به ارتقاء سطح سواد خود مبادرت نموده و پس از
گذراندن آزمون هاي سنجش به كلاسهاي معمولي راه مي يابند. برنامه هاي آموزشي و
كتابهاي مرجع ويژه اي مطابق با خصوصيات كلاسهاي درسي اقليت هاي قومي طراحي گرديده
است. در اين کتب از عادات زندگي، باورهاي مذهبي و جشنهاي قومي به صورت خاص و با
احترام ياد شده است. علاوه بر اين سيستم مديريت خاصي متناسب با خصوصيات اقليت هاي
قومي در خصوص ثبت نام، آموزش، مديريت و تكاليف درسي طراحي گرديده است. در حال حاضر
بيش از 100 مؤسسه آموزش عالي در سراسر كشور به برگزاري كلاسهاي معمولي و يا مقدماتي
ويژه دانش آموزان اقليت هاي قومي (9000 دانش آموز) مبادرت مي نمايند. علاوه بر اين
86 كلاس مقدماتي ويژه دانش آموزان اقليت هاي قومي مدارس متوسطة كشور با بيش از 10
هزار دانش آموز فعاليت دارند. 12 دانشگاه ويژه دانشجويان اقليت هاي قومي در 11
استان، و نواحي خود مختار نيز توسط شهرداري ها احداث گرديده است. گفتني است
دانشگاههاي مذکور منحصرا از دانشجويان اقليت هاي قومي ثبت نام نموده و از رشته هاي
ويژه تحصيلي و عناوين كاربردي خاص مطابق با نيازهاي نواحي قومي برخوردار مي باشند.
اين دانشگاهها همچنين به اتخاذ و اجراي روشهاي اداري و آموزشي خاص منطبق مدل آموزشي
اقليت هاي قومي مبادرت مي نمايند. طبق آمار بدست آمده طي سال 1989، در اين
دانشگاهها بالغ بر 39332 دانشجو و4897 كادر آموزشي فعاليت دارند. طي سالهاي اخير در
جهت تقويت ساختار آموزش عالي تعداد زيادي از پرسنل با توانايي بالا و با مهارتهاي
تخصصي مختلف آموزش ديده اند كه در جهت افزايش سرعت توسعة اقتصادي و آموزشي نواحي
قومي کشور نقش مهمي ايفا مي نمايند.
كادر آموزشي
طي سال 1951، طرح تحقيقاتي آموزش معلمان با اصالت اقليت قومي
توسط دولت چين به مورد اجراء درآمد. هدف اصلي اين طرح احداث مدارس ملي در سطوح
مختلف در ارتباط با نياز توسعة آموزشي مناطق قومي بود. در آندسته از نواحي كه شرايط
لازم جهت تاسيس اين گونه مدارس مهيا نبود، كلاسهاي آموزشي ويژه آموزش اقليت هاي
قومي در مدارس ابتدايي و متوسطه عمومي تشکيل يافت. بدين ترتيب در مناطق Inner-
Mongolia، Xinjiang، Ningxia، Guangxi، Tibet، Guizhou، Yunnan و مناطق خود مختار،
بيش از 100 دانشگاه ملي، كالج هاي دانشگاهي، دانشگاههاي دو ساله ويژه آموزش حرفه اي
معلمان، مدارس متوسطة عمومي و بيش از 100 كالج آموزشي راه اندازي گرديد. در همان
اثنا همچنين گروه هاي آموزشي ويژه آموزش معلمان اقليت هاي قومي و تعدادي كالج ملي
ودانشگاه جامع راه اندازي گرديد. به علاوه به منظور آموزش معلمان اقليت هاي قومي در
نواحي شمال غرب و جنوب غرب چين ، ارتباط مركز آموزش معلمان اقليت هاي قومي شمالغرب
و مركز آموزش جنوب غرب و معلمان قومي فارغ التحصيل از خارج پايه گذاري گرديد . بر
اساس نيازهاي توسعة آموزش منطقه اي ، در اين مراكز،برنامه هاي آموزش معلمان با
اصليت قومي مدرسيني ارائه مي گردد. در دانشگاه شرقي چين و دانشگاه Bejing و
سايردانشگاههاي كليدي ، كلاسهاي آموزشي ويژه افر اد ساکن نواحي قومي با پرسنل
آموزشي قومي برگزار مي گردد .پس از 50 سال الزام كاري ، بالغ بر 888400 معلم با
اصليت قومي در سراسر كشورفعاليت دارند و اين در حالي است كه در ابتداي آزادي چين
اين رقم شما بر35 نفر بالغ مي گرديد.
|
