اولويتهاي آموزشي
تامين آموزش پايه‌اي و اصلي براي همگان با حمايت همه جانبه
سياسي محقق مي‌شود. اراده‌اي سياسي براي اجراي اصلاحات در حوزه آموزش و پرورش وجود
دارد با اين هدف كه آن را با شرايط روز و معيارها و جوانب اروپايي انطباق دهد.
مسئولان و مؤسسات متخصص و توانايي در كشور وجود دارند كه هدفشان اجراي يك سياست
آموزشي كارآمد است. مؤسسات و مسئولان و سازمانهاي مربوطه فعال در حوزه‌هاي
اقتصاد، كار، تجارت و مراقبت‌هاي بهداشتي نيز به اجراي اصلاحات كمك مي‌كنند. همچنين
زمينه براي ايجاد يک محيط مساعد فكري و علمي فراهم است: شبكه‌اي توسعه يافته متشكل
از دانشگاه‌ها، آكادمي علوم بلغارستان، مؤسسه ملي آموزش و سازمانهاي تخصصي علمي
تحقيقاتي عناصر تشكيل دهنده محيط مذكورند. آموزش در سياست گذاري دولت از اولويت
خاصي برخوردار است. با اين حال، اين امر در بودجه كشور مدنظر قرار گرفته نشده است.
فعاليت‌هاي آموزشي عليرغم محدوديت‌هاي مالي پيگيري و اجرا مي‌شود. بنابراين جستجوي
مداوم به منظور اخذ بودجه‌هاي الحاقي از سازمانهاي غير دولتي، نهادهاي بين
المللي و ملي، سازمان‌ها و مؤسسات اقتصادي و غيره انجام مي‌گيرد. در سال‌هاي اخير
اين فعاليت سرعت گرفته است و اهميت و حمايت اجتماعي بيشتري به خود جلب كرده است.
وزارت آموزش و علوم و مدارس با سازمانهاي غير دولتي در سطوح ملي و محلي در تماس
هستند و در توسعه و تحقق پروژه‌ها و برنامه‌هاي مربوط به موارد ذيل با هم همكاري
مي‌كنند:
ايجاد ساز و كارهاي اجتماعي براي حمايت و ايجاد تغييرات آموزشي
آموزش و تعليمات مدني
عقلايي كردن و پر كردن اوقات فراغت دانش‌آموزان
به حركت واداشتن و توسعه استعدادهاي خلاق دانش‌آموزان
مساعدت ويژه براي كودكان در معرض فقر و آسيب و كودكان داراي
انحرافات اخلاقي، با هدف وارد كردن آن‌ها به اجتماع و انطباق آن‌ها با هنجارهاي
اخلاقي اجتماع و ارتقاي اين انطباق و سازگاري
آموزش در زمينه مسايل مربوط به اعتياد به مواد مخدر،ايدز، داشتن
زندگي سالم و غيره
مساعدت و كمكهاي اجتماعي
تشويق والديني كه انگيزه‌اي براي اموزش و پرورش كودكانشان
ندارند از سوي مردم
آنچه بر شمرديم از جمله فعاليت‌هاي جديد بلغارستان مي باشد كه
در سال‌هاي گذار و اصلاحات و تغييرات ظهور يافته است. احتمال افزايش علاقه اجتماع
به آموزش از طريق اين فعاليت‌ها ممكن است بسيار زياد باشد.
حمايت بين المللي از انطباق آموزش همگاني با استانداردهاي
اروپايي و جهاني
مدارس بلغارستان تلاش مي‌كنند دانش‌آموزان را با ارزش‌هاي
فرهنگي جهاني و اروپايي آشنا كنند. جمهوري بلغارستان توسعه همكاري بين المللي را در
راستاي اجراي برنامه‌هاي آموزشي يونسكو، اتحاديه اروپا، شوراي اروپا و ساير
سازمانهاي بين المللي استقبال، حمايت و تقويت مي‌كند. دوره مورد بررسي(1999-1990)
به دوران توسعه جامعه مدني مدرن و دموكراتيك مشهور است و خصوصيتهاي برجسته آن
عبارتند از تبادل گسترده اطلاعات و تجارب با كشورهاي صنعتي اروپا وساير كشورها
اجراي پروژه‌هاي نوين با همكاري مالي سازمانهاي بين المللي و اجراي تحقيقات نظري و
آزمايشي و سازماندهي گردهمايي‌ها نمونه‌هاي بسياري از حمايت گسترده بين المللي از
بلغارستان در زمينه تحقق آموزش همگاني وجود دارد. در پاييز 1994، برنامه‌هاي
آموزشيPHARE شروع شد. يك واحد جهت اجراي برنامه «آموزش- PHAR» در وزارت آموزش و
علوم راه اندازي مي‌شد. و با وجود عدم ثبات مالي و بحران اقتصادي، چهار برنامه
ساختاري ملي پياده شد و با موفقيت به اتمام رسيد. اين برنامه‌ها عبارت بود از:
«بلغارستان و اصلاحات حوزه آموزش» با هزينه يك ميليون يورو،
«آموزش علوم و مهارت‌هاي حرفه اي، اصلاحات درآموزش و علوم و
فناوري‌ها» با هزينه 9 ميليونEUC
«برنامه توسعه، ارزيابي و تأييد»، «دانش‌آموزان اخراجي و ترك
تحصيلي» و «برنامه آموزش مديريت» با هزينه35/1 ميليون EUC
آنچه در زمينه ثبت نام همه كودكان در نظام آموزش و پرورش از
اهميت ويژه برخوردار است پروژه PHARE - «مدرسه براي همه» است. هدف از اين پروژه كمك
به حل مسئله مربوط به اخراجي‌ها و ترك تحصيلي‌ها از طريق توسعه الگوهاي كاري
و عملي براي پرداختن به اين كودكان در مناطق مختلف كشور است. با تحقق اين پروژه در
درازمدت مي توان پيش بيني کرد که فعاليت‌ها و نتايج حاصله از آن مبنايي براي ايجاد
سازماندهي كارآمد و سياستگذاري درست در خصوص اخراجي‌ها و ترك تحصيلي‌ها باشد.
ايجاد يك پايگاه اطلاعاتي معتبر براي ترك تحصيلي‌ها و اخراجي‌ها در
بلغارستان نيز طراحي شده است. سياست كلي و راهبردي پروژه از طريق تلاش در جهت
دستيابي به حداكثر ميزان ثبت نام كودكان در مدارس از طريق بهبود شيوه‌ها، ساختارها
و شرايط موجود تعيين مي‌شود- اين شيوه ها و ساختارها بايد به گونه اي بهبود يابد که
موجب برگشتن و ماندن دانش آموزان در مدرسه گردد. دهه جهاني توسعه فرهنگي
(1997-1988) در جلسه چهل و يكم مجمع عمومي سازمان ملل مورد تاکيد قرار گرفت و از
گسترش فعاليت‌ها در زمينه افزايش و تقويت توسعه فرهنگي پيشتيباني به عمل آمد. تجربه
بلغارستان در اين ارتباط كاملا جالب و زمينه ساز سنت‌هاي مطلوب زيادي بوده است. اين
امر در نشست مشترك کشورهاي اروپايي طبق برنامه يونسكو (1997-1990 ) (با همكاري
مؤسسه ملي آموزش) به طور جداگانه مورد بررسي قرار گرفت. نام برنامه مورد نظر «تعامل
ميان مدارس و محيط فرهنگي در زمينه آموزش دانش‌آموزان» بود و كشورهاي ذيل در اين
برنامه شركت كردند: بلژيك، آلمان، يونان، نروژ، لهستان، روماني، روسيه، فنلاند،
هلند، فرانسه، جمهوري چك، اسلواكي و مقدونيه در طي يک سال فعاليت گسترده و گوناگون
بر روي اين پروژه دستاوردهايي چون به رسميت شناخته شدن اهميت ابعاد فرهنگي، غني
كردن اصالت فرهنگي، افزايش مشارکت دانش‌آموزان در زندگي فرهنگي از طريق اشكال مختلف
تعامل ميان مدارس و مؤسسات فرهنگي، ارتقاي همكاري بين المللي با 14 كشور اروپايي
بدست آمده سه بيانيه طي كنفرانس بين المللي آموزش (1992) و جلسات كنفرانس عمومي
يونسكو توزيع شد. در نوامبر 1996 كميته ملي يونيسف بلغارستان تحت عنوان «كودكان نيز
حق دارند» در شهر استارا زاگورا آغاز به فعاليت نمود. اين پروژه در قالب برنامه
يونيسف تحت عنوان «آموزش براي پيشرفت» اجرا شد و با ارايه راهنمايي عملي از سوي
يونيسف با هدف آشنا كردن بلغاري‌ها با کنوانسيون حقوق كودكان آغاز شد. كميته ملي
يونيسف بلغارستان، همچنين سياستي نظام مند و هدف دار را براي آموزش و تربيت كودكان
و بزرگسالان و ترويج حقوق کودکان دنبال مي کند. براي دستيابي به اين هدف، از شيوه
ها و اقدامات گوناگوني همچون: تعطيلات تابستاني و زمستاني، سمينارها، پرسشنامه‌ها،
نظرسنجي‌ها و غيره استفاده مي شود «مرکز آموزش آزاد» يک سازمان غيردولتي در حوزه
آموزش مي باشد که با همکاري شواري اروپا، يونسکو، Undp و ساير سازمان ها در صدد
پياده سازي برنامه هاي ملي و بين المللي مورد نياز کشور بلغارستان و ديگر کشورها در
حوزه آموزش هاي مدني، حقوق بشر و تبادلات فرهنگي مي باشد. در دوسال اخير آژانس ملي
سقراط و يك واحد ملي و چند واحد منطقه‌اي با هماهنگي «برنامه لئوناردو داوينچي»
تاسيس شد. فعاليت آن‌ها شامل خدمات اطلاعاتي فشرده و آموزش در زمينه هاي مختلف مي
باشد. در دوره تحت بررسي در بلغارستان تعداد زيادي گردهمايي ملي و بين المللي با
همکاري مؤسسات بين المللي سازماندهي شده است.
در اين گردهمايي ها پيرامون گزارش کميته بين المللي يونسکو حول
محور«آموزش-گنج نهان» نظريات و مباحث مختلفي مطرح گمردوديد. سازماندهي گردهمايي هاي
فوق را وزارت آموزش و علوم، مؤسسه ملي آموزش، كميته ملي يونسكو و دانشگاه سنت
كليمنت اهريدسكي بلغارستان بر عهده داشته. سمينار ملي تحت عنوان «نيازهاي آموزشي در
زمينه مواد آموزشي» در آوريل 1998 با نظارت مؤسسه ملي آموزش و شوراي اروپا و
كنفرانس جوبيلي تحت عنوان«آموزش در زمينه حقوق بشر» در پنجاهمين سالگرد بيانيه
جهاني حقوق بشر در شهر بانكيا با نظارت فدراسيون بين المللي مدارس متحد، مؤسسه ملي
آموزش، سازمان مدارس متحد بلغارستان (United Schools) برگزار شد. نمونه‌هاي
فوق عليرغم آنکه در حد گسترده نيستند ولي بخوبي تلاشهاي گسترده و مثبت بلغارستان را
در زمينه هاي مختلف آموزشي اثبات مي کنند. البته در اني خصوص بايد گفت سازمانهاي
مختلف بين المللي چه به صورت عملي و چه به صورت غيرعملي آمادگي کامل خود را براي
حمايت بين المللي از اصلاحات زير بنايي در حوزه آموزش و پرورش بلغارستان در دوران
گذار اثبات كرده اند.
