ملاحظات تاريخي
ملاحظات تاريخي
آناطولي آسياي صغير يا تركيه فعلي از كهنترين سرزمينهاي مسكوني جهان و همچنين
زادگاه تمدن يوناني است. از حدود دوهزار سال پيش از ميلاد پيوسته كشور گشايان منطقه
براي دست يافتن بر تركيه فعلي با يكديگر در كشمكش بوده اند، که از جمله مهمترين
آنها مي توان به مادها و هخامنشيان، يونانيان، روميان و اشكانيان اشاره نمود. در
قرن هفتم پيش از ميلاد، يونانيان تركيه فعلي را به تصرف خود در آورده و با ايران
همسايه شدند. آنها شهرهاي مهمي از جمله بيزانس يا استانبول فعلي را بنيان نهادند.
امپراطوري روم در سال196 پس از ميلاد براين سرزمين تسلط يافت. در سال 395 ميلادي با
تجزيه دولت روم به دو امپراطوري روم شرقي و روم غربي، تركيه قسمتي از روم شرقي يا
بيزانس گرديد.
پايتخت اين دولت شهر بيزانس بود.اين امپراطوري در طي سالهاي 395 تا 1453 حيات
داشته و بيش از80 تن در آن حكومت راندند. حوزه تسلط امراي روم شرقي بر تركيه متغير
بود و خاك تركيه بطور مطلق در تصرف آنان قرار نداشت. چنانكه در اواخر فقط ناحيه
تراكيا در تركيه فعلي جزو بيرانس بود.
در قرن يازدهم ميلادي پادشاهي سلاجقه روم كه حاكمان آن از خاندان سلجوقيان ايران
بودند، در قسمتي از تركيه فعلي و قسمتهايي از نواحي اطراف آن(از جمله سوريه و
فلسطين)مستقر و مستحكم گرديدند .بر روي هم تا قبل از قرن چهاردهم، تركيه فعلي داراي
وحدت سياسي و نژادي نبود و در هر گوشه آن اميرنشينها يا دولتهايي وجود داشتند. در
اواخر قرن سيزدهم مقارن ضعف دولت سلاجقه روم، ممالك مستقل چندي در آسياي صغير تشكيل
يافت كه مهمترين آنها مملكت تركان قره مان اوغلو و يكي ازكوچكنرين آنها مملكت تركان
عثماني بود.تركان عثماني در اواسط قرن دوازدهم به آسياي صغير مهاجرت كردند که رياست
آنان را در آنزمان ارطغرل بعهده داشت. با مرگ ارطغرل، فرزندش عثمان(عثمان اول)
بعدها رياست خاندانش را برعهده گرفت.وي در آغاز تابع سلاجقه روم بود ولي با زوال آن
امپراطوري در سال 1299، اعلام استقلال كرده و ممالك تحت نفوذ خود در شمال غربي
آناطولي را توسعه داد.
وي اولين پادشاه از سي و هفت پادشاه خاندان عثماني است كه جمعأ طي سالهاي 1922-
1299 حكومت راندند. در اواخر عمر عثمان، شهر بورسا به تصرف دولتش درآمد و به
پايتختي برگزيده شد.
با مرگ عثمان در سال1326،فرزند ارشدش اورخان به خلافت رسيد. وي سازمان ارتش را
اصلاح كرد و در جنگهاي آندرونيكوس سوم امپراطور بيزانس را مغلوب نمود و نواحي وسيعي
را در آسياي صغير فتح كرد.در زمان اورخان عثمانيان براي اولين بار (بعنوان كمك به
يوحناي ششم امپراطور بيزانس) پاي به اروپا نهادند. از سال 1365 شهر ادرنه به
پايتختي برگزيده شد. سومين خليفه عثماني مراد اول مقدونيه و صربستان را گرفت
و امپراطور روم شرقي را خراجگذار خود نمود و از اين زمان استعمار اروپا توسط
عثمانيان آغاز شد.در اواخر قرن چهاردهم و اوايل قرن پانزدهم، عثماني مانند ساير
نواحي غرب آسيا مورد حمله تيمورگوركاني (تيمورلنگ) واقع شده و در سال1402 بايزيد
اول اسير او گرديد و بهمين خاطر دولت عثماني متلاشي گشت. تيمور متصرفات اروپايي
عثمانيان را به سليمان پسر با يزيد سپرد.
پس از بازگشت امير تيمور از آسياي صغير، چهار تن از پسران با
يزيد(سليمان،عيسي،موسي و محمد) بر سر بدست آوردن حكومت به جنگ پرداختند تا سرانجام
پس از11 سال،در سال1413محمد به پيروزي دست يافت و به سلطنت خود ادامه داد.در
سال1453محمد فاتح خليفه وقت شهر قسطنطنيه (استانبول فعلي) را گرفت و آنجا را پايتخت
خود قرار داد و بدين صورت پرونده امپراطوري روم شرقي (بيزانس) بسته شد.سلطان محمد
فاتح بيشتر بالكان و همچنين نواحي عظيم ديگري را گرفته و به متصرفات عثماني افزود.
در دوران با يزيد دوم ، پسر و جانشين محمد فاتح، اختلاف ميان عثماني و مصر بالا
گرفت و سرانجام آن سرزمين به تصرف عثمانيان درآمد.
در نيمه اول قرن شانزدهم سرزمينهاي وسيع ديگري از جمله الجزاير، مجارستان،
والاكيا (والاشي)، مولداوي، سوريه و... به تصرف اين امپراطوري درآمد.
همچنين در زمان سليمان در اواسط قرن شانزدهم عراق و بغداد بدست عثمانيها افتاد.
در همان زمان، دولت عثماني در همسايگي دو كشور مقتدر قرار داشت يكي دولت اتريش
در اروپا و ديگري دولت صفوي در ايران. در دوران سلطنت سليم دوم فرزند سليمان، در طي
سالهاي بعد ميان ايران و عثماني جنگهايي اتفاق افتاد كه عمدتأ با پيروزي ايرانيان
همراه بود.طي قرون هفدهم بتدريج قسمتهايي از متصرفات اروپايي عثماني از دست رفته و
بوسيله اتريش اشغال شد.
همچنين در اين دوران، عثماني همواره مشغول جنگهاي شديدي با همسايگان و شورشيان
بود.
در قرن هفدهم علماي ديني غالبأ در اداره امور امپراطوري اعمال نفوذ مي
كردند.همچنين در آن قرن شورشهاي فراواني در اقصي نقاط امپراطوري بوقوع پيوست.
متصرفات عثماني دراوج عظمت شامل كشورهاي فعلي تركيه، سوريه، عراق، اردن، لبنان،
فلسطين، مصر،قسمتهاي كناره مديترانه در افريقاي شمالي، قسمت اعظم بالكان و دهها
منطقه كوچك و بزرگ ديگر بود.از اوايل قرن هجدهم جنگهاي طولاني روس و عثماني آغاز
شد.
اولين جنگها طي سالهاي11– 1710 به تحريك پادشاه مخلوع سوئد كه به عثماني پناهنده
شده بود، ميان دو كشور روس و عثماني در گرفت كه به پيروزي تركها منجر گرديد. جنگهاي
بعدي نيز كه در سالهاي 33- 1732 روي داد، متضمن خطري براي عثمانيها نبود.
بعد از سال1739 تا چند دهه آرامشي نسبي براي امپراطوري بوجود آمد.از سال1768 با
اعلان جنگ عثماني به روسيه،تضعيف واقعي امپراطوري شدت گرفت. طي اين جنگ قواي روسيه
در بلغارستان پيش رفتند تا سرانجام پيمان كوچك قينارجه در سال 1774 به آن خاتمه
داد. بموجب اين پيمان كريمه كاملا از عثماني مستقل شده و در سال1783 به روسيه متصل
گرديد.
دولت عثماني حق حمايت روسيه را نسبت به اميرنشينهاي كرانه دانوب به رسميت شناخت.
بعد از جنگ سال 1776 ايران و عثماني، بصره به تصرف ايران درآمد و از طرف ديگر با
پايان يافتن جنگهاي سال92– 1784 با روسيه كه با پيمان صلح ياشي پايان پذيرفت، دولت
عثماني سرزمينهاي وسيعي را از دست داد و رود دنپر مرز ميان دو كشور گرديد ( در
آنزمان قفقاز هنوز در دست ايران بود و تركيه فقط در اروپا با روسيه هم مرز بود).
درطول قرن هجدهم ميان عثماني و دول مقتدر اروپايي (فرانسه ، انگلستان، هلند،
سوئدو دانمارك) روابط خوبي برقرار بود.در سالهاي اوليه قرن نوزدهم جنگهاي جديدي
ميان روس و عثماني اتفاق افتاد كه در سال 1812 منجر به عقد قرارداد بخارست كه موجب
واگذاري سرزمين بسارابي به روسيه شد، گرديد. در طي سالهاي30-1820 شورش يونانيان
برعليه امپراطوري عثماني اتفاق افتاد و منجر به استقلال آن سرزمين گرديد. درهمان
سالها جنگ جديدي با روسيه در گرفت كه با انعقاد پيمان آدريانوپل پايان يافت.
درحقيقت كمك ساير دول مقتدر اروپايي بود كه موجب تجزيه عثماني درهمان دورانها شد.
عثماني در سال1830 قراردادهاي جديدي درزمينه امتيازات كاپيتولاسيون با
امريكا،بلژيك، پرتغال و اسپانيا منعقد ساخت. درسال1849 براساس پيمان بالتاليمان كه
با روسيه منعقد گرديد،حاكميت عثماني در اميرنشينهاي مولداوي و و الاكيا از بين رفته
و حوادث بعدي منجر به آغاز جنگهاي كريمه در سال 1853 شد. اين جنگها كه ميان
عثماني،انگلستان، فرانسه و ساردني با روسيه در گرفت سرانجام با شكست نسبي روسيه
پايان يافت. بموجب پيمان پاريس كه در سال1856 انعقاد يافت تماميت ارضي عثماني تأمين
شد اما در واقع راه براي مداخلات بعدي روسيه، فرانسه و انگلستان باز شد.
در سال 1862 دولت عثماني توانست حاكميت خود بر مونتنگرو و هرزگووين را بار ديگر
اعمال كند اما در عين حال صربستان و دو اميرنشين كرانه رود دانوب كه از سال 1861
متحد بودند، در سال 1865 با يكديگر مستقل شدند.شورشهاي بلغارستان در سال1877 سبب
جنگهاي جديدي ميان روسيه و عثماني گرديد كه سرانجام پيمان سان استفانو كه يكطرفه و
به سود روسيه بود در سال 1878 به آن خاتمه داد. در سال1878 با تشكيل كنگره برلين
صربستان، مونتگرو و روماني ازتصرف عثماني خارج شده و بلغارستان نيز نيمه مستقل
گرديد. نواحي قارص و باتومي (باطوم) نيز در قفقاز به روسيه واگذار شده و بريتانيا
حق اداره قبرس را بدست آورد.ديگرحوادث مهم تاريخ تركيه در قرن نوزدهم، جنگ با يونان
در1897 و دادن خودمختاري به كرت در 1898 مي باشد.همچنين در دهه اخير همان قرن صدها
هزار تن از ارامنه به مقتضاي سياست براندازي ارامنه كه در برنامه كار دولت عثماني
وجود داشت قتل عام شدند.
در سال1909 بلغارستان كاملأ مستقل شد و نواحي مختلفي نيز به اتريش واگذار گرديد.
در سال1911 طي جنگي كه ميان عثماني و ايتاليا درگرفت،طرابلس غرب (قسمتي از ليبي
فعلي) از دست امپراطوري خارج شد. جنگهاي بالكان كه در طي سالهاي13– 1912ميان عثماني
با بلغارستان،يونان و صربستان درگرفت،قسمت اروپايي كشوررا به تراكياي شرقي محدود
ساخت.درسالهاي دهه اول قرن حاضر روابط عثماني با آلمان بتدريج پيشرفت كرد و بهمين
خاطر دولت عثماني در سال 1914، اولين سال شروع جنگ جهاني اول به متفقين اعلام
جنگ داد. در نتيجه روسيه و انگلستان بمنظور تصرف سرزمينهاي عثماني با هم متحد شدند.
در اين ضمن اقدامات متفقين براي ورود از راه دريا و خشكي به داردانل با شكست
مواجه شد و قواي متفق در آن ناحيه شكست سختي از تركها به رهبري مصطفي كمال پاشا
خوردند.اما عمليات مشترك قواي فرانسه و انگلستان در فلسطين و سوريه و لبنان و
جنگهاي متعدد انگلستان در عراق و بين النهرين، سرانجام اين سرزمينها را از تصرف
عثماني خارج ساخت.در ضمن در اين دورانها روسيه در آناطولي شمالشرقي پيشرفت زيادي
كرده بود، اما با وقوع انقلاب كمونيستي در آن كشور سرزمينهاي اشغالي يا شمال
شرقي آناطولي به اضافه قارص اردهان و باتومي به امپراطوري تضعيف شده مسترد گرديد.
جنگ با دول ديگر متفق نيز با انعقاد پيمان متاركه ((مودروس)) خاتمه يافت. در
نتيجه قسطنطينه به اشغال قواي متفقين درآمد. فرانسه نيز قسمتهايي از سوريه و لبنان
را تصرف كرد و سپاهيان بريتانيايي در ساير مستعمرات عربي آسيايي عثماني مستقر شدند.
در ضمن نواحي كوچكي درخاك تركيه فعلي نيز به تصرف ايتاليائيها و يونانيان درآمد.
سرانجام دولت عثماني در سال1920 پيمان ((سور)) را كه مقرر مي داشت متصرفات عثماني
از آن تجزيه شوند را امضا نمود كه با مخالفت شديد مليون به رهبري مصطفي كمال پاشا
نخست وزير روبرو شد.
در طي سال1920دولت مركزي امپرطوري بتدريج نظارت خود بر آناطولي را نيز از دست
داد.
در اين ميان دولت و مجلسي نيز از سوي مليون درشهر آنكارا تشكيل يافته بود. مليون
در سال1920 به قواي مستقر متفقين در آناطولي حمله كردند و با شوروي يك پيمان ارضي
منعقد ساختند.
در اين اثنا يونانيان به تحريك متفقين از پايگاه خود در ازمير به مليون حمله
برده ولي شكست خورده و از خاك تركيه بيرون رانده شدند.در اول نوامبر سال 1922حكومت
آنكارا سلطان را خلع كرد و به اين ترتيب عمرحكومت سياسي623 ساله خاندان عثماني به
سرآمد ولي پسر عمومي خليفه (محمد ششم) بنام عبدا لمجيد بعنوان خليفه روحاني باقي
ماند ( تا سال 1924 كه اين منصب هم از بين رفت).
معاهده لوزان كه در سال 1923 منعقد گشت حدود تركيه را مشخص و تضمين كرد.
در ماه اكتبر سال 1923 حكومت جمهوري به رياست مصطفي كمال پاشا (آتاتورك– پدرملت
ترك) رسمأ اعلام گرديد.در سال1924قانون اساسي جديدي وضع گرديد و از آن پس آتاتورك
با ديكتاتوري شروع به حكومت كرد.حزب خلق تنها حزب قانوني براساس قانون اساسي
بود.درمدت چهارده سال حكومت آتاتورك،تغييرات و اصلاحاتي در تركيه صورت گرفت. در مدت
چهارده سال حكومت سياست ضد ديني خود را شديدتر كرد و مناصب ديني را از بين برد و
مقرراتي در مورد مدل لباس تركان بوجود آورد. از سال1926 قانون مدني سوئيس ، قانون
جزاي ايتاليا و قانون بازرگاني آلمان در تركيه بمورد اجرا درآمد. در سال1928 با
تفكيك دين از سياست،رسميت دين اسلام لغو و الفباي لاتين بجاي الفباي عربي رسميت
يافت.درسال1934زنان حق راي و آزادي يافتند.
درسياست خارجي،تركيه راه دوستي با همسايگانش را در پيش گرفت و همچنين در
پيمانهايي وارد شد.در سال 1938 با مرگ آتاتورك تغييراتي در وضع حكومتي تركيه حاصل
شد و عصمت اينونو رهبر حزب خلق به رياست جمهوري رسيد.درسال1939نزاع كهنه سوريه و
تركيه برسرناحيه و خليج اسكندرون سرانجام با الحاق آن ناحيه به تركيه پايان يافت.
در پنج سال جنگ جهاني دوم طي سالهاي 44– 1939 تركيه بي طرفي خود را حفظ كرد ولي
فشار متفقين موجب شد كه تركيه در ژانويه سال 1945 به آلمان و ژاپن اعلان جنگ بدهد.
در همان دوران تورم ناشي از برنامه تسليحاتي تركيه، سبب وضع مالياتهاي سنگيني شد.
پس از پايان جنگ بر سر اختلافاتي كه ميان تركيه و شوروي بر سر دو تنگه بسفر و
داردانل روي داد، روابط سياسي دو كشور سخت تيره گرديد.
در انتخابات سال1950 عصمت اينونو شكست خورد و جلال با يار رهبر حزب دموكرات به
رياست جمهوري رسيد و عدنان مندرس نيز نخست وزير شد. وي سرمايه گذاري خارجي را تشويق
و در سال 1954 صنعت نفت را از صورت ملي خارج نمود.در دهه ششم قرن حاضر تركيه به
عضويت چند سازمان نظامي و تدافعي درآمد. در نوامبر سال 1957، جلال با يار و عدنان
مندرس در مقامهاي خود ابقا شدند. استبداد و فساد حكومت در سال 1960 به اوج خود رسيد
و تمام آزاديها از بين رفت و ترورشدت گرفت (از جمله به جان اينونو سه بار سوقصد
شد). در ماه آوريل همان سال تظاهراتي در استانبول و آنكارا آغاز گرديد و بهمين خاطر
دولت اعلام حكومت نظامي نمود و بوسيله نيروهاي مسلح، تظاهرات را درهم شكست. در بيست
و يكم ماه مه 1960، تعدادي از افسران جز ارتش دست به اغتشاشاتي زدند و در بيست و
هفتم ماه مه دولت مندرس با يك كودتاي نظامي كه از طرف كميته وحدت ملي به رهبري
ژنرال گورسل فرمانده سابق نيروي زميني صورت داده شده بود، سرنگون گرديد و اين كميته
قدرت را در دست گرفت. دورور بعد از كودتاي ژنرال گورسل جانشين رئيس جمهور و نخست
وزير گرديد.
مندرس و چند نفر ديگر نيز پس از يك محاكمه اعدام شدند.در دهه هاي اخير اختلافات
شديدي بر سر قبرس ميان تركيه و يونان بروز نمود. جو سياسي تركيه همواره پس از
آتاتورك (بخصوص درساليان اخير) متشنج بوده است. درسال1965 دولت عصمت اينونو سقوط
كرده و سليمان دميرل رهبرحزب عدالت در انتخابات پيروز و نخست وزير شد.در سال1966 با
مرگ ژنرال گورسل، ژنرال سوناي بجاي وي به رياست جمهوري رسيد. در سال1971 با استغفاي
دميرل، نيهت اريم به نخست وزيري همواره ميان سليمان دميرل و بولنت اجويت منقسم بوده
و همواره ميان دو رهبر و احزابشان درگيريهاي شديدي وجود داشته است. در سال
1974قسمتي از خاك قبرس به بهانه حمايت از تركان مقيم آن سرزمين توسط قواي ترك اشغال
شد و بهمين خاطر كنگره امريكا تمام كمكهاي نظامي خويش به تركيه را قطع كرد.
اين تحريم بعدأ در سال 1978 لغو شد.در سالهاي اخير ترور و خشونتهاي سياسي ميان
فرق و احزاب سياسي گوناگون شدت گرفت و بهمين خاطر از سال1979در19استان مهم
اعلام حكومت نظامي شد.در سال1980 نظاميان به رهبري ژنرال كنعان اورن دست به كودتا
زده و دولت دميرل راسرنگون ساختند. دميرل و دهها سياستمدار ديگر بطور موقت دستگير
شدند. اداره حكومت فعلي تركيه را شوراي شش نفره نظامي به رهبري ژنرال كنعان اورن بر
عهده دارد.
ملاحظات جغرافيايي
تركيه (كه قبلاً آناتولى يا آسياى صغير ناميده مىشد) بعنوان همسايه شمال غربى
ايران و در نقطه تلاقى آسيا و اروپا يعنى در جنوب غربى آسيا و جنوب شرقى اروپا بين
5/36 و 42 درجه عرض شمالى و 26 و 45 درجه طول شرقى در نيمكره شمالى قرار گرفته
است.سرزمين تركيه تقريباً شبيه مستطيلى است كه طول آن از شرق تا غرب حدود660
كيلومتر و عرض آن به طور متوسط550 كيلومتر مىباشد.
اين كشور از سه طرف بوسيله دريا احاطه شده است و از نظر وسعت كمى كمتر از نصف
ايران يعنى حدود 814578 كيلومتر مربع است از اين مقدار فقط 24378 كيلومتر يعنى
3درصد در اروپا و بقيه در آسيا واقع است. اين قسمت به وسيله درياى مرمره از سمت
شمال به وسيله تنگه بسفر به درياى سياه و از سمت جنوب از طريق تنگه داردانل به
درياى اژه متصل مىگردد. اين دوتنگه از نظر استراتژيك از موقعيت بالائى برخوردار
مىباشند.تركيه از شمال با كشورهاى مشترك المنافع با610 كيلومتر درشرق با ايران
454 كيلومتر، با عراق 331 كيلومتر، در جنوب با سوريه 877 كيلومتر، در قسمت غربى با
يونان 212 كيلومتر، و با بلغارستان269 كيلومتر مرزهاى مشترك دارد.مرزهاى آبى آن نيز
حدود 2805 كيلومتر با درياى اژه، 1577 كيلومتر با درياى مديترانه، 1695 كيلومتر با
درياى سياه و 927 كيلومتر با درياي مرمره مىباشد.تركيه داراى آب و هواى بسيار
مستعد براى فعاليتهاى كشاورزى است و هرگز كمبود آب نداشته است و تقريباً تمامى
نيازهاى غذائى خود را در داخل تأمين مىكند. زبان مردم تركيه تركى استانبولي است
ولى نوشتار با الفباى لاتين است. تركيه سرزميني كوهستاني بوده و قسمت اعظم آن را
كوهها و فلاتها شامل مي شوند. مهمترين رشته كوههاي آن عبارتند از: توروس، آنتي
توروس، پونتبن و آرارات . جلگه هاي آن عمدتا در ناحيه اروپايي و كناره درياي سياه
(در شمال) واقع شده اند. در تركيه رودهاي فراواني جريان دارند از جمله: دجله، فرات
، قزل ايرماق ، سيحان ، سقاريه ، مندرس ، جيح
تركيه داراي جزاير فراواني از قبيل گوكجه، مرمره، ازون، بزجه، علي بي و توركلي
مي باشد. جنگل ها در آن وسعت چنداني نداشته و آب و هواي آن معتدل و مرطوب است.
بلندترين نقطه آن قله آرارات (165, 5 متر ) است.از طويلترين رودهاي آن مي توان از:
فرات (696 , 2 كيلومتر)، دجله (851 , 1 ) و قزل ايرماق (حدود 100 ,1 كيلومتر) نام
برد كه قسمت اعظم رودهاي فرات و دجله در عراق جاري است. بزرگترين درياچه تركيه، وان
است كه 676, 3 كيلومتر مربع وسعت دارد.
ملاحظات سياسي
حكومت تركيه جمهوري است. قانون اساسي سابق كه در سال1961 تدوين شده بود تا تدوين
قانون اساسي جديد ملغي اعلام شده است. براساس آخرين تقسيمات كشوري، تركيه از 67
استان متشکل گرديده كه زيرنظر فرماندار دولت مركزي اداره مي گردد.فعاليت احزاب در
تركيه بعد از كودتاي سال1980 ممنوع گرديده ولي تا قبل ازكودتا احزاب مهم آن حزب
جمهوري خلق،حزب عدالت،حزب ملي سلامت(رستگاري) و حزب دموكراتيك بودند.
روز ملي آن برابر با بيست و نهم اكتبر بوده و در سال 1945 به عضويت سازمان ملل
در آمده و علاوه بر آن درسازمانهاي ناتو– شوراي اروپا– سي سي دي– اسه– اكوا- جامعه
اقتصادي اروپا- فائو-گات- يااآ
- بانك جهاني– ايكائو– ايلو– ايمكو– ايمف– ايتو– اواسي دي– يونسكو– يوپو– وهو–
آرسي دي– كنفرانس اسلامي نيز عضويت دارد.
ملاحظات اقتصادي
از مهمترين صنايع كشور مي توان از آهن و پولاد، شكر،چوب، منسوجات،
لاستيك،كودشيميايي، ذوب فلزات نام برد.
گندم ،حبوبات، توتون ،نيشكر، ميوه جات، پنبه و انگور نيز مهمترين محصولات
كشاورزي آن كشور را تشكيل داده و سرانه زمين مزروعي براي هر نفر بالغ بر6 /0هكتار
مي باشد.
توليد ساليانه گوشت گاو000 , 230 تن ، گوشت گوسفند 500 , 425 تن و صيد ماهي 400
, 259 تن مي باشد. آلومينيوم،مس، كرم(حدود10% كل توليد جهاني) ، آنتيموان،جيوه،
آهن،منگنز، ذغال سنگ و نفت مهمترين منابع و معادن را تشكيل داده و ذخاير زيرزميني
آن بالغ بر 370 ميليون بشكه مي باشد نيروي كار كشور بالغ بر000, 400 ,16 نفر است كه
13% آن در صنايع و 61% در بخش كشاورزي مشغول كار هستند. واحد پول آن ليره تركيه
(TL)معادل100 قروش که هر 95 واحد آن برابر يك دلار است. ميزان توليد ناخالص ملي،
91/36 ميليارد دلار مي كه 25% آن از صنايع و 22% از كشاورزي بدست مي آيد.از
جمله مهمترين محصولات وارداتي تركيه مي توان به ماشين آلات، وسائط نقليه،
توليدات نفتي، آهن و پولاد اشاره نمود که عمدتا از كشورهاي امريكا (12% )،
سوئيس(9% ) و ايتاليا (6% ) صادر مي شود.سالانه حدود 000, 541 , 1 توريست از تركيه
ديدن مي كنند.
ملاحظات علمي
زمانيكه ما مي خواهيم به بررسي سنت هاي مردمان ساكن تركيه بپردازيم، بايستي به
خاطر داسته باشيم كه از سال2000 قبل از ميلاد كه آنها در صفحات تاريخ ظاهر شده اند،
يك قسمت از سه تمدن مهم دنيا بوده اند. در طول اين مدت، زمانيكه ترك ها يك زندگي
بدوي را در آسياي مركزي مي گذراندند ، قسمتي از آداب و رسومي بودند كه با مسير
زندگيشان هماهنگ شده بود.
بعد از قبول دين اسلام و بعد از سرازير شده به سمت آناتولي، تركها
با مخلوط كردن عناصر اسلام و ترك ، فرهنگ و تمدن منحصر به فردي را ايجاد كردند كه
تركيب« عثماني» ناميده مي شد .
پس از تثبيت جمهوري ترك در29 اكتبر سال 1923، تركيه وارد قلمرو تمدن و فرهنگ غرب
شده و با اقتباس از سنت ها و اصول غرب، آنها را با عناصر و سنت هاي ترك در هم
آميخته و« نهضت جمهوري» را شكل داد .متعاقب پذيرش اسلام ، علاوه بر تغيير در سياست
ترك ها و ارتباطشان با يك تمدن مترقي و راه جديدي براي زندگي، سنت هاي آموزشي كه
بيشتر با دوره هاي سلجوقي و عثماني سازگار بود به سمت مدارس الهيات،كلبه هاي درويشي
، اتحاديه هاي صنفي و انجمن هاي برادري سوق پيدا كرد.
موازي با توسعه در غرب، از قرن 18 به بعد، مدارس مهندسي، علوم نظامي، علوم
مديريتي، پزشكي ، قانون، علوم دامپزشكي و هنرهاي زيبا گشايش يافتند .
ضمناً، دبيرستانها براي رساندن دانش آموزان به سطحي كه بتوانند مطالعات دانشگاهي
را دنبال كنند، بوجود آمدند .پس از پايه گذاري جمهوري ترك ، اصلاحات ديگري نيز بر
عهده آموزش گذاشته شد.
براساس ، قانون وحدت آموزشي كه در سال 1924 تصويب شد، تمام مدارس ضميمه وزارت
آموزش شدند. وزارت آموزش مأمور تكميل شيوه معاصر آموزش براي شهروندان ترك شد كه
بايستي اين آمار با ايجاد مدارس ابتدايي،متوسطه درچار چوب نظام آموزشي تصويب شده
مطابقت مي يافت
.درحال حاضر وزارت آموزش با نيازهاي اين مؤسسه ها در مورد معلمان و مديران مواجه
است و قانون ها، مقررات و برنامه هاي خاصي را تهيه مي كند.
وزارت مذکور همچنين برنامه هاي آموزشي براي بچه هاي سطح مدرسه اي كه نيازمند
مراقبت هاي ويژه هستند، ترتيب مي دهد .هدف سيستم آموزش ملي تركيه را مي توان در
ايجاد جايي كه تمام افراد ملت همچون يك كل واحد كنار هم جمع شده ، و با آگاهي و
شعور ملي با هم متحد شوند، و براي تفكر در راستاي زمينه هاي علمي با ديدگاههاي وسيع
معنوي نسبت به امور جهان تربيت شوند، خلاصه كرد .
اين سيستم سعي دارد جامعه داراي افراد سر زنده و مؤثري باشد كه در رونق يافتن
جامعه سهيم شده و در تبديل ملت ترك به ملتي خلاق و عضوي ممتاز در دنياي مدرن ،
سودمند واقع شوند.
|
