نظام آموزشي كشورهاي جهان

• ملاحظات
• جمعيت
• ارتباطات
• تاريخچه آموزشي
• ساختار آموزشي
• آموزش پيش دبستاني
• آموزش پايه
• آموزش ابتدايي
• آموزش متوسطه
• آموزش پيش دانشگاهي
• آموزش عالي
• آموزش فني حرفه اي
• آموزش بزرگسالان
• آموزش معلمان
• آموزش استثنايي
• آموزش از راه دور
• همكاريهاي آموزشي
• مشاوره تحصيلي
• ارزيابي تحصيلي
• اصول اصلي قانون اساسي
• هزينه هاي آموزشي

ارزيابي تحصيلي

ارزيابي تحصيلي

ارزيابي سيستم آموزشي يكي از جمله عوامل كيفي در ارتقاء کيفيت آموزشي بشمار مي آيد.ارزيابي تحصيلي عمدتاٌ بر تقاضاهاي اجتماعي , نيازهاي آموزشي و فراهم سازي آن براي محصلين و معلمين مدارس و تمرکز بر فرآيندهاي آموزشي و امور اداري مشتمل مي گردد . مطابق قانون ارزيابي عمومي , ارزيابي سيستم آموزشي توسط مؤسسات ملي ارزيابي (INCE)  صورت مي گيرد  . جوامع مستقل نيز عهده دار مسئوليت  اجراء و بكارگيري برنامه هاي ارزيابي و حمايت از بخش (INCE) مي باشند . بخش حاضر مختصراً به توصيف فرآيندهاي خود ارزيابي در سطوح دانشگاهي و غير دانشگاهي پرداخته و همچنين به عوامل حمايتي سيستم ارزيابي عمومي آموزشي و اهداف كلي اين برنامه مي پردازد .

تاريخچه 

سيستم آموزشي اسپانيا براي نخستين بار طي سال 1976 و توسط كميسيون دولتي و ملي مورد ارزيابي قرارگرفت . ارزيابي هاي آموزشي مطابق قانون فرآيند عمومي آموزش(LGE)  مدون سال 1970 به مورد اجرا گذاشته شد . بعدها طي سال 1980 مركز تحقيق و ارزيابي مدارك و اسناد آموزشي (CIDE) اقدام به چندين   ارزيابي ازعناصر اصلي سيستم آموزش غير دانشگاهي نموده . با آغاز سال 1986, بخش نظارتي آموزش فني نيز آغاز به فعاليت نمود. طي فرآيند پويايي سيستم آموزشي (LOGSE)  درسال 1990 ارزيابي هاي مهمي صورت گرفته و  مؤسسة ملي ارزيابي (INCE)  تشکيل گرديد . وظيفة اصلي اين مؤسسه ارزيابي عمومي سيستم آموزش سطوح غير انشگاهي است علاوه بر اين مركز تحقيقات آموزشي (CIDE)  به اجراي ارزيابي و جمع آوري  تحقيقات انجام گرفته آموزشي و تجزيه و تحليل اين قبيل تحقيقات پرداخت . طي سال 1995 , ارزيابي و امور اداري مؤسسات آموزشي مطابق برنامه (LOPEG)  در سال 1995 صورت گرفت . طبق برنامه  (LOPEG) همچنين روند نظارتهاي آموزشي اصلاح گرديد . جوامع مستقل نيز عهده دار مسئوليت  تنظيم و اجراي برنامه هاي ارزيابي توسط مؤسسات ملي  ارزيابي (INCE)  در اجراي ارزيابي عمومي سيستم آموزشي مي باشند . گفتني است که در سطوح دانشگاهي اين برنامه ها توسط شوراي دانشگاهي تنظيم مي گردد . اين شوراها به تنظيم برنامه هاي ارزيابي سيستم دانشگاهي طي  سال هاي 1992 تا 1994  در 17 دانشگاه پرداختند . طرح ملي ارزيابي كيفي دانشگاه ها در پايان سال 1995 برمبناي تجربيات سالهاي قبل به اجرا در آمد. برنامه فوق در طول مدت زمان 5 سال باهدف ارتقاء ارزيابي مؤسسات آموزش عالي و دانشگاهها و ادامة رويه هاي همگون در فرآيندهاي ارزيابي به مورد اجرا درآمد.

خود ارزيابي مؤسسات آموزشي

در فرآيند جديد آموزشي و در قالب برنامة LOGSE ،  خود ارزيابي مؤسسات بصورت اجباري در کليه مؤسسات اجراء مي گردد. اعمال چنين ارزيابي هايي به ارائه پيشنهاداتي  در خصوص قضاوتهاي صحيح در مورد موفقيت تحصيلي دانش آموزان منتهي مي گردد. بعدها مطابق برنامة LOGSE ، اعمال  اينگونه ارزيابي ها در مدارس سراسر کشور گسترش يافت . مؤسسات آموزشي به ارزيابي عملكرد ساليانه خود پرداخته و به ارائه گزارش آن به جوامع مستقل مبادرت مي نمايند. خود ارزيابي دانشگاهها نيز در قالب برنامه هاي خود ارزيابي از دانشگاهها و سنجش كيفيت دانشگاهي به مورد گذارده شد.

خود ارزيابي مراکز آموزش غير دانشگاهي

مطابق هر دو فرآيند (LODE) و (فرآيند پويايي آموزش) و فرآيند مشاركت و ارزيابي امور اداري مؤسسات آموزشي (LOPEG) ، مراکز آموزشي خود عهده دار مسؤوليت ارزيابي تحصيلي و عملكردي خود  در نيل به اهداف پيش بيني شده مي باشند . در مراکز آموزش ابتدايي و مقدماتي و تکميلي متوسطه شوراي مدارس مسؤوليت ارائة ارزيابي برنامه ها و فعاليتهاي دورة تحصيلي و تجزيه و تحليل و موفقيتهاي مكسوبه دانش آموزان مي باشند. مسؤوليت ارائه و ارزيابي پروژه هاي تحصيلي نيز بر عهده شوراي معلمين مي باشد . هدف اصلي شوراهاي مدارس و مؤسسات ارزيابي برنامه هاي ساليانه آموزشي و تنظيم نتايج آن بصورت گزارش و ارائة آن به جوامع مستقل مي باشد . اجراي برنامه هاي خود ارزيابي در مدارس و مراکز  غير دانشگاهي از سابقه چند ساله برخوردار مي باشد. در اين خصوص وزارت آموزش طي سال 97-1996  به اجراي برنامه هاي ارتقاء  سالانه راندمان آموزشي (PAM)  پرداخت . هدف از اجراي اين برنامه ها، ارتقاء مديريت كيفي سيستم آموزشي کشور مي باشد. برنامه هاي فوق نيز خود بر مدل خود ارزيابي مؤسسات آموزشي عمومي مبتني بر منابع اروپايي در مديريت كيفي (EFQM)  مشتمل مي گردد. برنامه فوق به مدارس كمك مي كند تا به شكل دهي و بهبود برنامه هاي سالانة خود (PAM)  و تجزيه و تحليل و اجراي اين مدل بپردازند .جوامع مستقل نيز عهده دار مسؤوليت اجراي برنامه هاي ارزيابي در مدارس منطقه اي تحت نظارت خود و ادارة مدلهاي خود ارزيابي مي باشند . ارزيابي مؤسسات آموزشي خود منطبق بر مراکز آموزشي جوامع  مستقل مي باشد نتايج ارزيابي هاي تحصيلي به عمل آمده ارتقاء برنامه هاي تحصيلي و نهايتاً كمك به دانش آموزان در ارتقاء كيفيت آموزشي آنان منتهي مي گردد.

خود ارزيابي مراکز آموزش عالي

دانشگاههاي اسپانيا موظف به ارائه گزارش سالانه و جامع در خصوص فعاليتهاي تحقيقي و آموزشي به جوامع مستقل و شوراي دانشگاهها مي باشند. همانگونه که قبلاٌ نيز بدان اشاره گرديد، طرح ملي ارزيابي كيفي دانشگاهها طي سال (2000 – 1995) و پيرو آن طرح دوم طي سال 2001  به اجراء در آمد . لازم به ذکر است که طرح ملي ارزيابي به مورد اجرا در آمد. طي طرح دوم ارزيابي دانشگاهها، پروژه هاي آموزشي و ويژگي هاي ثابت اين پروژه ها با ارائة اصول تجديد نظر در اين راستا مورد تأکيد مي باشد. سيستم ارزيابي اين بخش خود بر 3 مرحله خود ارزيابي داخلي،  ارزيابي خارجي و ارائة گزارش به واحدهاي ارزياب مشتمل مي گردد. گفتني است که گزارش مذکور در شوراي دانشگاهي مورد بررسي قرار مي گيرد. جوامع مستقل نيز به تشكيل آژانس هاي ارزيابي دانشگاهي در راستاي برقراري هماهنگي با طرح دوم كيفيت دانشگاهي مبادرت مي نمايند.

ارزيابي سطوح ايالتي و محلي

جوامع مستقل به اقداماتي در جهت كمك به ارزيابي سيستم آموزشي در حوزة مديريتي خود مي پردازند. از جمله چنين مؤسساتي مي توان به مؤسسة ارزيابي كيفيت آموزش جزاير قناري ، شوراي عالي ارزيابي و آموزش معلمين اندلس و مؤسسه ارزيابي كيفيت آموزشي در جامعة والنسيا اشاره نمود. از جمله ره آوردهاي اين مؤسسات مي توان به تغيير سيستم آموزشي مؤسسات ، ارزيابي سطوح مختلف سيستم آموزشي و اجراي تجديد نظر در برنامه هاي داخلي و خارجي مؤسسات آموزشي ، اشاره نمود. برنامة (LOPEG) هيئت بارزسين آموزشي آغاز به فعاليت نمود. از جمله وظايف اصلي هيئت مذکور در بخش نظارت و سرپرستي مي توان به نظارت و سرپرستي بر عملکرد مؤسسات آموزشي از نقطه نظر عملياتي، برقراري هماهنگي و ارتقاء كيفيت آموزش و عملكرد مدارس و بهبود فرآيندهاي تعليمي ، مشاركت در ارزيابي سيستم آموزشي مدارس ، بررسي وظايف مديريتي حوزه آموزش ارائه خدمات مشاوره و اطلاعاتي به بخش هاي مختلف جامعة آموزشي ، ارائه گزارشاتي از برنامه ها و فعاليتهاي آموزشي جوامع مستقل اشاره نمود.

ارزيابي غير دانشگاهي

نهادهاي مرکزي

مؤسسة ملي ارزيابي كيفيت تحصيلي (INCE)  كه در قالب برنامة LOGSE   ايجاد شده است،  تحت حکم سلطنتي مصوب ژوئن سال 1993 اداره مي گردد.  مرکز ملي فوق متصدي ارزيابي سطوح آموزشي مبتني بر مصوبة سلطنتي است که بر طبق آن اهداف اوليه مرتبط با جوامع مستقل و مطابق با تصميمات وزارت آموزش ، فرهنگ و ورزش مي باشد . از جمله مهم ترين وظايف مؤسسه ملي ارزيابي کيفيت تحصيلي مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

ارزيابي حدود دورة هاي تحصيلي سطوح مختلف ، مراحل و درجات سيستم آموزشي، انجام تحقيق و  مطالعه در خصوص ارزيابي سيستم، ارزيابي عمومي نوآوري هاي آموزشي و ارائه نتايج آن، اجراي وسيع سيستم ارزيابي اثر بخشي، اجراي سيستم خود ارزيابي مؤسسات، تدارك و مبادلة اطلاعاتي با جوامع مستقل و اتخاذ تصميماتي در اين خصوص، تدارک اطلاعات از بخش هاي مختلف جامعه و ارائه نتايج آن ، توزيع و انتشار نتايج ارزيابي ها و رشد نوآوري ها در فرآيند ارزيابي تحصيلي.

ارزيابي دانشگاهي

نهادهاي مرکزي

مسؤوليت ارزيابي سيستم آموزشي دانشگاههاي کشور بر عهده شوراي دانشگاهي مي باشد. شوراي مذکور طي اجراي طرح دوم كيفيت دانشگاههاي کشور (آوريل سال 2001 ) تشکيل يافته و به صورت منظم به فعاليت در دانشگاههاي جوامع مستقل مبادرت مي نمايد. شوراي دانشگاهي همچنين مسؤول مديريت هماهنگي و ارتقاء برنامه هاي آموزشي مي باشد. فرآيند ارزيابي دانشگاه هاي کشور در قالب سه مرحله خود ارزيابي ، ارزيابي خارجي ، ارائه گزارش پاياني به دانشگاه ها و واحدهاي ارزيابي، به اجرا در مي آيد. گزارش سالانة شوراي دانشگاهي و گزارش واحدهاي ارزيابي در پايان هر سال جمع بندي شده به جوامع مستقل ارائه مي گردد. مديريت واحدهاي فني دانشگاهي نيز به ارائة گزارشات خود ارزيابي دانشگاهي پيش از ارزيابي خارجي كميته ها و شوراي دانشگاهي مبادرت مي نمايد. شوراي دانشگاهها و يا مؤسسات مديريتي مشابه به مطابقت برنامه ها با پروژه هاي ارزيابي و محاسبة تكميل اهداف پيشنهادي در اين زمينه مي پردازد . علاوه براين، شوراي دانشگاهها برسيستم اطلاعاتي در فرآيند ارزيابي و نتايج آن تأكيد مي نمايد. كه درقالب 2 بخش اول (ارائة اطلاعات در خصوص موقعيتهاي فرآيند ارزيابي دانشگاههاي اسپانيا در طول برنامه و تدارک فهرستي از شاخص هاي اطلاعاتي از نتايج ارزيابي هاي به عمل آمده) اجرا مي گردد. جوامع مستقل نيز از سيستم مديريتي خاص خود در اجراي ارزيابي تحصيلي برخوردار مي باشند كه به تشكيل آژانس هاي ارزيابي و هماهنگي طي طرح دوم ارتقاء كيفيت دانشگاهي منتهي گرديد.علاوه بر اين اجراي فرآيند پويايي دانشگاههاي کشور (LOU) طي دسامبر سال 2001، مراكز ملي سنجش كيفي مطابق مكانيزمهاي ارزيابي و معيارهاي عملكردي سطوح عالي آموزشي تشکيل گرديد. لازم به ذکر است که اين مراكز به ارزيابي نوع تحصيلات، تحقيقات، مديريت و فعاليتهاي آموزشي و خدمات  و برنامه هاي دانشگاهي به منظور ارائة اطلاعات مناسب در روند تصميم گيري مبادرت مي نمايند.