New Page 1
آموزش استثنايي
طي تنظيم فرآيند سازماندهي عمومي سيستم آموزشي LOGSE در سال 1990، برنامه هاي
ملي آموزش استثنايي ارائه گرديد. براساس برنامة LOGSE، برنامه هاي آموزش استثنايي
به منظور برطرف نمودن نيازهاي آموزشي دانش آموزان استثنايط به اين افراد ارائه مي
گردد.
تاريخچه
سوابق اولية آموزش استثنايي در اسپانيا به قرن 16 ميلادي بازمي گردد. 2 قرن بعد
اين حوزه آموزشي از رشد بيشتري برخوردار گرديد، اگر چه در خصوص آموزش نابينايان و
ناشنوايان فعاليتهايي قابل توجهي صورت نگرفت. طي قرن نوزدهم، مدارس و مؤسسات آموزشي
با همکاري يکديگر به آموزش کودکان استثنايي مبادرت نمودند. پس ازجنگ داخلي کشور،
آموزش استثنايي در اسپانيا مورد توجه قرار گرفته، و مراكزي در اين بخش ايجاد
گرديد. به طور کلي مي توان گفت که با تدوين برنامة (LGE) ، براي نخستين بار ساختار
آموزش استثنايي در اسپانيا سازماندهي گرديد. به نحويکه موضوعات ارائه شده در برنامة
(LGE) توسط مؤسسه ملي آموزش استثنايي(INEE) در سال 1975به مورد اجراء گذارده شده
علاوه براين به منظور سازماندهي حوزه آموزشي برخوردار از ويژگي هاي متجانس، اين
مؤسسه به ارائه طرح ملي آموزش استثنايي مبادرت نمود. كه براي اولين بر اصول عادي
آموزشي ، بخش ها و خدمات آموزشي و تعاملات و توجهات آموزشي استثنايي مشتمل مي
گرديد. اين اصول خود به تصويب قانون تعاملات و توازن اجتماعي در سال1982منتهي
گرديد. با تدوين فرآيند سازماندهي عمومي سيستم آموزشي LOGSE طي سال1990، تعاملات
آموزش استثنايي در قالب سيستم اصلي آموزشي صورت گرفته و مفهوم جديدي از نيازهاي
حوزه آموزش استثنايي استنباط گرديد. با تدوين فرآيند ارزيابي امور اداري (LOPEG)
طي سال1995 در خصوص افرادي مواجه با نيازهاي آموزشي خاص (افراد استثنايي)، سيستم
جدا سازي دانش آموزان مواجه با نيازهاي ويژة آموزشي از افراد مواجه با ناتواني هاي
فيزيكي، احساسي و مشكلات رفتاري به مورد اجرا درآمد. در اين چارچوب جوامع مستقل نيز
به تدوين راه حل هايي پيرامون برطرف نمودن مشکلات آموزش استثنايي در حيطة خود کاري
خود مبادرت مي نمايند.
قوانين آموزشي
از جمله مهم ترين چارچوب قانوني آموزش استثنايي مي توان به موارد ذيل اشاره
نمود:
1.قانون مصوب 7 آوريل سال1982 درخصوص تعامل اجتماعي و توازن آن (LISMI)
2.حکم سلطنتي مصوب ششم مارس سال 1985 در خصوص سازماندهي ساختار آموزش استثنايي
توسعة اصول آن بر اساس (LISMI)
3.فرآيند سازماندهي سيستم عمومي آموزش مدون در سال 1990 در خصوص سازماندهي
عمومي سيستم آموزش LOGSE به منظور ايجاد و تقويت اصول آموزش استثنايي در چارچوب
آموزش عمومي متناسب با نيازهاي آموزش استثنايي.
4.قانون ارزيابي امور اداري مؤسسات آموزشي (LOPEG) مدون سال1995در خصوص تشريح
اهداف آموزش استثنايي و افراد مشمول اين نوع آموزش.
قوانين برنامه LOGSE همچنين به سازماندهي آموزش استثنايي در قالب برنامة هاي
عمومي آموزشي تأکيد دارد. علاوه براين به ارتباطات و برقراري ميان مدارس عادي با
مراکز آموزش استثنايي تأکيد مي گردد. اين روابط عمدتاٌ توسط جوامع مستقل برقرار مي
گردد.
دوره هاي آموزشي
مطابق برنامة LOGSE از آموزش استثنايي بعنوان بخشي از سيستم آموزش عمومي ياد مي
گردد. اهداف و مفاهيم چنين آموزشي مطابق با آموزش عمومي است كه با ويژگيهاي شخصي
دانش آموزان استثنايي مطابقت مي يابد. به عبارت ديگر، دانش آموزان مراکز استثنايي
ملزم به يادگيري مفاهيمي مشابه مفاهيم سيستم آموزش عمومي مي باشند. البته اين در
حالي است که دراين زمينه تعديلاتي نيز اعمال مي گردد. که از آن جمله مي توان به
اعمال تعديلات در فضاهاي آموزشي، منابع آموزشي و طرق بهره گيري از اين منابع بهره
گيري از سيستم هاي ارتباطي جايگزين و اعمال تعديلاتي در برنامه هاي كلاسي مفاهيم
دورة تحصيلي، روش ها ، فعاليتها ، رويه ها و معيارهاي ارزيابي تحصيلي اشاره نمود.
دانش آموزان استثنايي آموزش متوسطه ملزم به آموختن مهارتهاي ويژه مي باشند.
برنامه هاي تحصيلات عمومي در مدارس آموزش استثنايي مطابق با حوزه هاي پايه و اجباري
است كه بر سطوح آموزش مقدماتي و تکميلي متوسطه مشتمل مي گردد.
اهداف آموزشي
1.همراهي زباني، فكري و ارتباطي با دانش آموزان استثنايي و ارائه خدمات مشاوره
در زمينه اثرات اجتماعي و محركهاي ويژة آن.
2.يادگيري مهارت هاي روزانه زندگي توسط دانش آموزان استثنايي
3.ارائه رويه ها و مهارت ها ويژه آموزش به دانش آموزان استثنايي
4.ارتقاء فعاليتهاي جسمي و ذهني دانش آموزان استثنايي.
5.اتخاذ روش هاي مناسب جهت تسهيل فرآيند يادگيري خواندن و نوشتن.
6.بهره گيري از ابزارهاي آموزشي حسي – حرکتي، خط بريل و لب خواني.
ارزيابي تحصيلي
اصول ارزيابي تحصيلي دانش آموزان استثنايي بر نيازهاي ويژة آموزشي آنان منطبق مي
باشد. ارزيابي تحصيلي فرآيندي انعطاف پذير و نظام يافته است. جنبه انعطاف پذيري به
واسطه بهره گيري از تكنيكهاي مختلف ارزيابي و ابزار مختلفي است كه بصورت اصولي و
نظام يافته تدوين مي گردد. اصول ارزيابي تحصيلي عمدتاٌ بر ابزارها و رويه هاي مناسب
آموزش استوار بوده و با نيازهاي ويژة آموزشي انطباق دارد. از ابزارها و رويه هاي
مختلف توصيه شده در ارزيابي تحصِيلي نظير آزمونهاي شفاهي و كتبي متناسب با مشكلات
اساسي دانش آموزان صورت مي گيرد.علاوه بر اين، زمينه هاي آموزشي دانش آموزان مواجه
با نيازهاي ويژة آموزشي نيز مورد بررسي قرار گرفته و معيارهاي مشتركي به منظور
ارائة اطلاعات به والدين و دانش آموزان وجود دارد. مبحث ارزيابي تحصيلي عمدتاٌ بر
عناصر كليدي ارتقاء فرآيند آموزشي تاٌکيد دارد که در اين خصوص مي توان از ارزيابي
مقدماتي، ارزيابي اطلاعاتي و ارزيابي گروهِ نام برد. مداارس استثنايي به ارزيابي
دانش آموزان خود بر اساس برنامه ها و دوره هاي تحصيلي ويژه با همراهي معلمين آموزش
استثنايي مبادرت مي نمايند.
ارتقاء و مشاورة تحصيلي
مشاورة تحصيلي در مؤسسات آموزش استثنايي در قالب در سه حوزة عمومي (حمايت از
فرآيندهاي آموزشي ، ارتقاء برنامه هاي عملي و برنامه هاي آموزشي انتقال افراد به
زندگي عادي ) به اين افراد ارائه مي گردد. دو حوزة نخست مورد تأكيد سيستم آموزش
استثنايي است. تصميم گيري در خصوص ارتقاء تحصيلي دانش آموزان استثنايي بر اساس
اطلاعات مکسوب در طول فرآيند ارزيابي در ارتباط با پيشرفتهاي دانش آموزان در نيل به
اهداف برنامه ها صورت مي گيرد. تصميمات فوق بر اساس معيارهاي آموزشي و با توجه به
برنامه هاي كمكي تحصيلي اتخاذ مي گردد. معيار اساسي تصميم گيري در ارتقاء تحصيلي
دانش آموزان استثنايي بر شخصيت و معيارهاي فردي آنان استوار مي باشد. روش هاي
آموزشي و سازماندهي از جملة مهم ترين عوامل اتخاذ تصميمات در جهت ارتقاء تحصيلي
دانش آموزان استثنايي مي باشد.ازجمله ديگر جنبه هاي مهم در اين خصوص مي توان به طول
مراحل آموزشي و كسب مهارتها و دانش علمي مورد توجه در هر مرحله اشاره نمود.
گواهينامه پيش دانشگاهي
دانش آموزان مواجه با نيازهاي ويژة آموزشي ،پس از نيل به اهداف آموزش متوسطه به
مدرك فارغ التحصيلي آموزش متوسطه نائل آمده و از مجوز ورود به مراکز دانشگاهي و
آموزش حرفه اي برخوردار مي گردند. در هر مورد، دانش آموزان به احراز مدارك معتبري
دال بر گذراندن حوزه هاي درسي مختلف نائل مي آيند . مطابق برنامة LOGSE از آن
دسته از دانش آموزاني که موفق به دستيابي به اهداف آموزش متوسطه جهت ادامة تحصيل
نگردند، در برنامه هاي اجتماعي ويژة ثبت نام به عمل مي آيد که به آشنايي آنان با
بازار کار منتهي مي گردد. علاوه بر اين دانش آموزان مواجه با نيازهاي آموزشي
ويژه که موفق به اتمام کليه مقاطع آموزش پايه گرديده اند نيز به احراز مداركي به
آندسته از دانش آموزاني كه مراحل پيش دانشگاهي و آموزش حرفه اي را پشت سر گذارده
اند نيز مدارك Bachiller و يا تكنسين فني اعطاء مي گردد .
آموزش حرفه اي استثنايي
آندسته ازدانش آموزان مواجه با نيازهاي ويژة آموزشي که به اتمام آموزش پايه نائل
آيند بدون نيل به اهداف مورد نظر در آموزش متوسطه تحت آموزش حرفه اي قرار مي گيرند
. ارائه اين قبيل آموزش ها به افراد استثنايي، به جذب اين افراد در بازار كار و
ارتقاء توانايي ها ، مهارتها و آموزش هاي تكميلي به اينگونه افراد منتهي مي گردد.
جوامع مستقل نيز به ارائه برنامة ارتقاء و مشاورة حرفه اي به افراد بزرگسالان مواجه
با نيازهاي آموزش ويژه مي پردازند. گفتني است که اين برنامه ها با توافق مراجع ذي
صلاح (دولتهاي محلي و مؤسسات غير انتفاعي خصوصي و عمومي) ارائه مي گردد.
برنا مه هاي آموزشي
براي دانش آموزان مواجه با ناراحتي هاي جسمي و حركتي و دانش آموزان بستري در
بيمارستانها ( افراد معذور ازحضور در كلاس درس) دوره هاي خاصي تدارك يافته است.
جوامع مستقل نيز به تنظيم و اجراي جايگزينهاي سازماني مختلفي نظير بهره گيري
ازاساتيد آموزش استثنايي و ارائه برنامه هاي آموزش خانگي و بيمارستاني به دانش
آموزان ناتوان مبادرت مي نمايند.
آمار تحصيلي
نرخ مدارس آموزش استثنايي و در صد مؤسسات عمومي استثنايي طي سال تحصيلي 2000
مجموع
|
916 تعداد
|
75/57 درصد مؤسسات عمومي
|
مدارس استثنايي
|
481 تعداد
|
29/39 درصد مؤسسات عمومي
|
منبع : MECD
نرخ معلمين مراکز آموزش استثنايي طي سال 2000
مجموع
|
5540
|
درصد معلمين مدارس عمومي استثنايي
|
54/0
|
نرخ دانش آموزان مراکز آموزش استثنايي و نرخ مراكز عمومي طي سال تحصيلي 2000
تعداد دانش آموزان مراکز استثنايي
|
27124
|
درصد موسسات عمومي استثنايي
|
89/48
|
نرخ دانش آموزان مراکز استثنايي طي سال 1999
مراکز آموزش ابتدايي و پيش دبستاني
|
1421
|
مراکز آموزش پايه
|
9655
|
مراکز آموزش حرفه اي
|
18
|
مراکز آموزش فني
|
4961
|
سايرآموزش ها
|
11656
|
مجموع
|
27711
|
منبع : MECD
|