نظام آموزشي كشورهاي جهان

• ملاحظات
• ارتباطات
• جمعيت
• ساختار آموزشي
• آموزش پيش دبستاني
• آموزش پايه
• آموزش ابتدايي
• آموزش متوسطه
• آموزش عالي
• آموزش معلمان
• آموزش فني و حرفه اي
• آموزش استثنايي
• آموزش غير رسمي
• اصول آموزشي
• همكاريهاي آموزشي
• قوانين آموزشي
• نظارت آموزشي
• مديريت آموزشي
• هزينه هاي آموزشي

ساختار آموزشي > آموزش متوسطه

آموزش متوسطه

ساختار آموزشي

آموزش متوسطه مدت زمان 7 تا 9 سال طول مي كشد كه بستگي به منطقه  ومدت آموزش ابتدايي  دارد. اين آموزش شامل : آموزش متوسطه مقدماتي ( كه بخش دو آموزش اجباري است كه 3 تا 5 سال طول مي كشد) وآموزش تكميلي متوسطه مي باشد كه مورد اخير آموزشي اجباري است ومدت آن از 3 تا 4 سال متغير است.انواع مختلفي از مدارس تكميلي متوسطه  وجود دارد از قبيل : تكميلي متوسطه آكادميك كه دانش آموزان را آماده ورود به دانشگاه مي نمايد، دبيرستانهاي فني ـ حرفه اي كه دانش آموزان را با انواع واقسام مشاغل آشنا مي كند وتكميلي متوسطه آموزش عمومي كه تحصيلات در رشته هاي آموزش عمومي را عرضه مي دارند.

ارزيابي تحصيلي

سيستم نمره دهي

دربيشترمناطق مقياس 6 نمره اي به كار مي رود :

بسيار خوب:6

قبول:4

مردود :3-1

بالاترين نمره : 6

مرز مردودي وقبولي: 4 

پايين ترين نمره : 1

آموزش مقدماتي متوسطه

ساختار آموزشي

درسازماندهي آموزش متوسطه مقدماتي تنوع چشمگيري ميان مناطق  به چشم مي خورد از آن جا كه اين مقطع بخشي ازآموزش اجباري 9 ساله است مدت آن برحسب مدت آموزش ابتدايي متغير است دراكثر مناطق 3 ساله ، 4 ساله يا در برخ مناطق حتي 5 ساله است.

تقريباً دركليه مناطق،به استثناي تيچينو،ژنو وبخشي ازواله آموزش متوسطه مقدماتي، برمبناي گروه هاي مختلف دروس به بخشهايي تقسيم ميشود.

بنابراين معيارهاي پذيرش كه اغلب گزينشي وبسيارمتعددهستنددرمناطق متفاوت فرق ميكند.آموزش متوسطه مقدماتي اجباري ورايگان است.

بخشهايي باحداقل شرايط كه درسراسركشورنامهاي مختلفي دارند،دانش آموزان را براي آموزش فني وحرفه اي ابتدايي آماده ميكنند.درحدود يك سوم ازدانش آموزان هرمقطع سني دراين بخشها حضورمييابند كه تعداد پسران بيش ازدختران است.آزمونهاي مختلف درباره مدارسي با مقاطع مختلط هنوز به پايان نرسيده است.

اما درچند منطقه موسساتي وجوددارند كه برخي ازمشخصات مدارس مختلط ازقبيل انعطاف پذيرش درتغييربخشها،تدريس اختصاصي با تقليل بخشها، عرضه دوره هاي اختياري يا دوره هايي در مقاطع محتلف يا دروس عمومي براي دانش آموزان مقاطع مختلف را دارا هستند.

آموزش متوسطه مقدماتي به دليل اجباري بودن ودرعين حال ارائه راهنمايي تحصيلي غالباً با اهداف متعارضي روبروست.ازيك سو مهيا ساختن زمينه انتخاب براي دانش آموزان كه چند سال بعد ممكن است تغيير يابد وبنا براين به تعويق انداختن انتخاب مسير ثابت واز سوي ديگر آماده سازي آنان جهت ورود به آموزش تكميلي متوسطه اصل آموزش مردم سالار كه هدف آن عرضه آموزش متوسطه يكسان به كليه كودكان است غالباً با اصل حق انتخاب تحصيلات پيش از كالج ششم در تضاد قرارميگيرد.تنوع راه حل هاي موجود درمناطق حاكي ازدشواري دستيابي به برقراري تعادل ميان متقاضيان آموزشي واجتماعي است.توزيع دانش آموزان دربخشهايي با شرايط عالي ازيك منطقه تا منطقه ديگر متفاوت است.بزرگي مدارس نيزبسته به محل مدرسه درشهر، روستا يا كوهستان وبسته به پذيرش دانش آموزان ازيك شهر،يك منطقه يا ناحيه اي بزرگتر،متفاوت خواهد بود.به طور كلي مدارس تمامي بخش ها را دارا بوده ومختلط هستند.طبق آمارسال 1995- 1994متوسط تعداد نفرات هركلاس دربخش متوسطه مقدماتي 19.1 دانش آموز بود .

برنامه هاي آموزشي

تدوين برنامه درسي براي آموزش متوسطه مقدماتي، برعهده مقامات آموزشي منطقه اي قرار دارد.دربرخي نواحي اين برنامه باهمكاري ديگرمناطق تدوين ميشود.بنابراين درجاتي ازتنوع وجود داردكه باحضوراين بخشها تشديدخواهدشد.

درتمام بخشها،زبان مادري ونيزرياضيات،زبان ملي دوم،علوم طبيعي،جغرافي، تاريخ،مدني،

موسيقي،هنر وتربت بدني تدريس ميشود.

دربخشهايي با حداقل شرايط،بركاردستي نيزتأكيد ميشود.دربخشهايي با شرايط عالي زبان سوم،كتابداري،ماشين نويسي،رسم فني، زبات لاتين ويوناني نيزپيشنهاد ميگردد.برخي ازاين دروس اختياري وبرخي اجباري هستند.تعداد وساعات سال تحصيلي درروشهاي تدريس هم تفاوت دارد.اما بطور كلي دانش آموزان هفته اي 30 تا 35 ساعت درسي دارند.روشهاي تدريس هم تفاوت بسياري دارد. اما به طور كلي ميتوان گفت اصلاحات آموزشي چند دهه گذشته آموزش ابتدايي را بيشتر از آموزش متوسطه تحت تأثير قرارداده است.اصولاً انتخاب مطالب درسي در سطح منطقه اي صورت مي گيرد اما مدارس وكادر آموزشي هم تا حدودي حق انتخاب دارند.

ارزيابي تحصيلي

ارزيابي مداوم درسراسر سال تحصيلي اساساً برعهده معلم است، دربرخي مدارس امتحاناتي كتبي براي كليه كلاس ها برگزار ميشود وبرخي مناطق نيز همين امتحانات را براي كليه مدارس برگزار ميكنند.دانش آموزان بر مبناي عملكرد خود در طول سال  به كلاس بالاتر راه مي يابند .اگر دانش آموزاني نتواند به سال بالاتر راه يابد بايد همان سال را تكرار كند يا به بخشي با شرايط آسان تر برود .نمرات بر مقياسي از1تا 6 داده مي شود.

عالي:6

متوسط: 4

هيچ نوع نظام آموزشي ارزيابي سراسري درسوئيس وجود ندارد وهيچ امتحان عمومي در پايان دبيرستان مقدماتي برگزار نميگردد.در برخي ازمناطق دانش آموزاني در امتحانات كتبي وشفاهي دروس اصلي خود شركت ميكنند تا مدركي اخذ كنند ولي درديگر مناطق اين كار صورت نميگيرد.معمولاً خدمات مشاوره اي درمدارس وجود دارد.

اصولاً درهرمدرسه مشاوره اي هست كه اطاعات منظم ونيز توصيه هاي فردي را دراختيار دانش آموزان مي گذارد.به علاوه اتحاديه هاي حرفه اي وشركتها دوره هاي آشنايي با مشاغل يك هفته اي را برگزارميكنند تا كودكان پيش از تصميم گيري ، تصوري از حرفه ها ومشاغل مختلف داشته باشند.

كادر آموزشي

مسئوليت تربيت معلمان وتنظيم شرايط استخدامي آنها برعهده مناطق است.درمورد دوره هاي باز آموزي معلمان هيچ مقررات عالي وجودندارد.بدين معنا كه شرايط استخدامي ورديف هاي حقوقي ازيك منطقه تا منطقه ديگرمتفاوت است.درمورد آموزش متوسطه مقدماتي، اصوئلاً دو نوع معلم وجود دارد.معلماني كه دربخشهاي با شرايط معمولي تدريس ميكنند، قاعدتاً معلمان مدارس ابتدايي هستند كه آموزش تكميلي خاصي را گذرانده اند آنها درهيچ رشته اي تخصص ندارند.

امامعلماني كه دربخشهايي باشرايطعالي تدريس ميكننددريك يا اغلب2يا3رشته تخصص دارند.آنها آموزش دانشگاهي راگذرانده اند.

برنامه درسي دانشگاهها استانداردشده نيست.دبيران دبيرستان يا كليه آموزش هاي خود را در دانشگاه مي گذرانند ويا آموزش دانشگاهي را دردانشگاه وآموزش حرفه اي را در دانشسراي تربيت معلم سپري مي نمايند.آموزش آنها از 6 تا 12 نيمسال طول ميكشد.شرايط اين دوره ها وآزمون ها به لحاظ برنامه درسي تربيت معلم وروشهاي آموزشي تفاوت بسياري راشاهد است.اين مسائل درحال حاضر به دقت بررسي ميشوند وبزودي تغييرات مهمي اعمال خواهد شدتا تربيت معلم،مخصوصاً به لحاظ ارزشيابي متقابل مدارك معلمان در سوئيس هماهنگ شود.

نرخ دانش آموزان و معلمين مراكز آموزش متوسطه مقدماتي طي سال تحصيلي 1995-1994

1)تعداد دانش آموزان خارجي عامل مهمي است زيرارقم نسبتاً  بالايي است والزامات آموزشي وتربيتي در پي دارد

2)براي مقليسه درصد دانش آموزان درهربخش ( شرايط عالي ، بدون گزينش وشرايط معمولي ) سال هفتم را تنها به اين منظور در نظر گرفته ايم كه تفاوت طول تحصيلات درمقطع متوسط مقدماتي در مناطق مختلف خنثي شود .

3)ارقام سال 1994/1993 فقط مدارس دولتي

4)مطابق پيمايش مدارس درسال1991،تعداد موسسات، تنها مدارس آموزش اجباري(ابتدايي ومتوسطه مقدماتي ) را  دربرميگيرد كه به خاطر ساختار اين نظام آموزشي واطلاعات موجود است. اين رقم هر ساختمان يا بخشي از ساختمان را شامل مي شود كه در آن حداقل هفته اي 20 جلسه تدريس شود .

آموزش تكميلي متوسطه

تاريخچه

قبل وبلافاصله بعد ازجنگ جهاني دوم، برخي از مناطق وشهرها مراكز تكميلي متوسطه داير نمودند كه آموزش عمومي را عرضه مي كرد.اما شرايط ورودي آن آسانتر از كالج ششم بود آنها به نام هاي مدارس عالي فني،دبيرستان هاي عمومي ، مدارس پيراپزشكي ، مدرسه گردشگري يا مديريت وغيره مشهورشدند.دانش آموزان موفق در بخش هاي خدمات اجتماعي ، بهداشت ، كودكستانها ، گردشگري  يا حمل ونقل مشغول به كار مي شوند.

در آن زمان هيچگونه ميان اين مدارس به لحاظ ساختار، برنامه درسي يا حتي مدت دوره ها وجود نداشت.درسال 1987 پس از 15سال بحث وبررسي، موافقت ميان مناطق حاصل مي آمد.به لطف مدارس عالي فني،جاي خالي موجود در آموزش مقطع متوسطه عالي پرشده است اين مدارس براي ان عده از دانش آموزان طراحي شدند كه در 15-10 سال گذشته به تدريج افزايش يافته است ومتقاضيان ذيل را برآورده ميسازد.عرضه فرصت تكميل آموزش عمومي در مقطع عالي به طيف گسترده اي ازجامعه ، فرصتي براي آموختن درباره فعاليتهاي حرفه اي آتي، برآوردن نيارهاي كساني  كه نمي توانند يا نميخواهند  كه ضرورتاً  دركالج ششم حضور يابند. اما همچنان خواهان كسب آموزش وتربيتي عمومي هستند كه امكان ورود به آموزش تكميلي متوسطه فني حرفه اي غير دانشگاهي رابراي آنان فراهم نمايد.

ساختار آموزشي

آموزش تكميلي متوسطه درسوئيس دركليه مدارسي كه آموزش عمومي عرضه ميكنند(معادل كالجهاي انگليسي، مدارس عالي فني ودانشسراهاي تربيت معلم) ودانشسراهاي فني حرفه اي مقدماتي ارائه ميشود.مراكز آموزش تكميلي متوسطه عمده ترين موسساتي هستند كه آموزش عمومي را عرضه كرده وراه ورود به آموزش دانشگاهي را هموارميكنند.شالوده ها واهداف اين مدارس از آراي علمي وانسان مداري نوين قرن نوزدهم اتخاذ شده كه براي انطباق با متقضيات جامعه معاصرروز آمد شده اند.به طوركلي«كالج هاي ششم»سوئيس بسيار گزينشي هستند وشرايط بسياري را مي طلبد.اين دانشسرا ها عمداً ورود به دانشگاه را در انحصار خود در آورده وقصد دارند كه به اين انحصار طلبي ادامه دهند.اين امر عامل مهم در سياست آموزشي محسوب ميشود زيرا اگرچه تمامي مناطق آموزش تكميلي متوسطه را ارائه  مي كنند اما آموزش دانشگاهي تنها در هشت منطقه عرضه مي شود.بنابراين مصلحت مناطقي كه دانشگاه ندارند ايجاب ميكند كه با اصرار برهنجارهاي سراسري ،قبولي دانش آموزان خود در دانشگاه را تضمين كنند.قانون فدرال مصوب سال 1968درباره ارزشيابي مدارك فارغ التحصيلي،گامي مهم به سوي هماهنگي بود.قانون جديدي كه به منظور هماهنگي هرچه بيشترمناطق با كنفدراسيون طراحي شده بود دراول آگوست 1995به اجرا درآمده و يك دوره هشت ساله براي تحقق كامل آن درنظر گرفته شد.درحال حاضر مطابق قانون 1968، 5 نوع مدرك فارغ التحصيلي معتبر در سوئيس وجود دارد كه عبارتند از:

نوع A : كلاسيك ( لاتين ويوناني )

نوع B: زبان لاتين

نوع C: رياضيات وعلوم

نوع D: زبان هاي زنده

نوع E: اقتصاد

تمايز دقيقي  ميان  انواع مختلف فوق وجود دارد واصولاً تركيب آنها امكان پذير نيست.

دراغلب مناطق، تمامي انواع مدارك عرضه مي شود اما الزاماً در تمام مدارس صورت نمي گيرد.ساختار ومدت تحصيلات تا زمان فارغ التحصيلي از يك منطقه تا منطقه ديگر متفاوت است اما مطابق قانون فدرال 1968،مدت آن حداقل بايد 12سال باشد.طبق مفاد قانون جديد، تنها يك نوع مدرك فارغ التحصيلي وجودداشته وتعداد دروس از11 به 9 كاهش يافته است. با ان حال مدت تحصيلات حداقل 12 سال باقي مانده است.

نرخ دانش آموزان و مراكز آموزش تكميلي متوسطه طي سال تحصيلي 1995-1994

معلمان در دانشسراهاي تربيت معلم يا ديگر موسسات درون نظام هاي متوسطه عالي يا دانشگاهي آموزش مي بينند.

اين دانشسراها مدارسي را شامل مي شود كه شرايط لازم براي بازشناسي به عنوان مدارس عالي فني را دارا نيستند.

در سوئيس آموزش فني حرفه اي مقدماتي بخشي از نظام آموزش متوسطه عالي است.

برنامه هاي آموزشي

به موجب قانون،برنامه درسي مدارس توسط مقامات منطقه اي تدوين ميشود.اما مطابق اصل دهم، بند3قانون 1968،تحصيلات آموزش تكميلي متوسطه حداقل بايد 4 سال طول بكشد. برنامه درسي براي مدرك فارغ التحصيلي ناظربرآندسته ازامتحاناتيست كه توسط كنفدراسيون ارزشيابي شده و در حكم يك توصيه رسمي براي مناطق است.

ارزيابي تحصيلي

در سراسرتحصيلات«كالج ششم»عملكرد دانش آموزان دسخوش ارزيابي مداومي قراردارد كه توسط معلمان صورت مي گيرد. اصولاً نمرات در يك مقياس1تا 6 قرار ميگيرند و دانش آموزان برمبناي نتايج تلاشهاي خود درطول سال به كلاس بالاترراه مي يابند.

نمره قبولي قبولي 4 است.مدارس منطقه اي ومشاوران تحصيلي اطلاعات لازم را در اختيار دانش آموزان قرار مي دهند بازديدهاي ازكالج ششم ترتيب مي دهند ودوره هاي معارفه را برگزار مي كنند.به موجب مفاد قانون جديد، امتحان كتبي كه ميتواند با امتحاني شفاهي توأم باشد بايد حداقل در5 درس برگزار شود كه به قرار ذيل است :

زبان اول،زبان دوم،رياضيات، يك درس اختياري اختصاصي ودرس ديگري مطابق مقررات منطقه اي

درمورددروسي كه امتحان آنها برگزارميشودنمره نهايي برمبناي نتايج تلاشهاي سال تحصيلي پاياني و نتايج حاصل از امتحانات خواهد بود كه هر عامل اهميت يكساني دارد.

درسال 1994،درصد دانش آموزان گروه هاي سني يكسان كه مدرك فارغ التحصيلي را دريافت كردند درسراسر سوئيس به 17% افزايش يافت.با اين همه دو مشاهده وجود دارد كه در كل سوئيس ودر هر منطقه اي صادق است مشاهده نخست آن است كه تعدادمدارك فارغ التحصيلي اعطايي همه ساله درحال افزايش است: 6440 درسال 1970 و 13691 درسال 1994

 مشاهده  دوم آن كه نسبت دختران در ميان داوطلبان موفق به آرامي درحال افزايش است.

كادر آموزشي

معلماني كه در مراکز آموزش متوسطه تکميلي كارميكنند در معدودي از دروس تخصص دارند، آنها مي توانند چندين سال دركلاس يكساني تدريس كنند.قانون جديدتصريح ميكند«آموزش منتهي به مدرك فارغ التحصيلي ميتواند توسط معلماني عرضه شود كه مدرك آموزش تكميلي متوسطه دارند يا معلماني كه با موفقيت آموزش معادل نظري وعملي را گذرانده اند.به علاوه درمورد دروسي كه مدرك تدريسي آن راازدانشگاه ميتوان اخذنمود،مدرك مربوطه ضروري است.

رديف حقوقي دبيران دبيرستان درمناطق مختلف،تفاوتهاي قابل ملاحظه دارد.درمورد آموزش تكميلي يا دوره اي باز آموزي هيچ گونه مقررات استانداردهاي براي كل كشور وجود ندارد .

دوره هاي آموزشي تكميلي متوسطه را ميتوان درسطح منطقه يا ناحيه برگزار نمود، اما ارائه آنها معمولاً توسط موسسه تحصيلات تكميلي درآموزش تكميلي متوسطه سوئيس درلوسون صورت مي گيرد.اين موسسه مشتركاً توسط مناطق وكنفدراسيون اداره مي شود.