New Page 2
ارتباطات
در عربستان حدود 500، 37كيلومتر راه وجود داشته و درسال 1978تعداد 500، 360
اتومبيل سواري و200، 272وسيله نقليه عمومي مورد استفاده بوده است.طول راه آهن
مورداستفاده نيز بالغ بر 680كيلومتر بوده و ارتباطات هوايي داخلي و بين المللي اين
كشور توسط هواپيمايي عربستان سعودي صورت مي گيرد.سالانه ميليونها تن از خارجيان
بويژه حدود 5/2 ميليون نفر مسلمان براي مناسك حج و زيارت به اين كشورمسافرت
مينمايند.ارتباطات درعربستان سعودي توسط دولت نظارت مي گردد.درسال 1976 تعداد 20
فرستنده راديويي و10فرستنده تلويزيوني و در سال 1977حدود 000،275 گيرنده راديويي و
000، 300 گيرنده تلويزيوني مورداستفاده بوده است. در سال 1978تعداد 000، 185 شماره
تلفن بكار رفته است. بطور متوسط 12نشريه روزانه با تيراژي حدود 000، 143 وسرانه
18روزنامه براي هزارنفر(1976) منتشرميگردد.
مقياس مورداستفاده ارتباطي کشور عربستان سيستم متريك ميباشد.اكثريت خانواده هاي
عرب از اتومبيل اختصاصي برخوردار مي باشند، با اين حال علاوه بر آن تاكسي و اتوبوس
نيز در سطح شهرها يافت مي گردد.بهترين وساده ترين شيوه سفر بين شهري هواپيماست.
قطارهاي سريع السيري نيز از الدمام به رياض وجود دارد.در مناطق صحرايي نيز،شتر
بهترين وسيله حمل و نقل است.سيستم مخابراتي عربستان سعودي در زمره پيشرفته ترين
سيستم هاي مخابراتي جهان به شمار مي آيد. امروزه رسانه هاي گروهي يكي از ابزارهاي
كارساز در اعمال سلطة سياسي است, كه دولتها با توجه به ماهيت و اهداف خود مي كوشند
آنها را تحت تسلط خويش درآورند, و برخي از افكار و هدفهاي سياسي خود را توسط آنها
بيسان و توجيه كنند.رسانه ها در ايفاي نقش خود وظايف مختلفي بر عهده دارند كه گزارش
حقايق سياسي, بيان عقايد و نظريات, جلب توجه افكار عمومي به يك واقعه سياسي, توجيه
اعمال و رفتار سياسي و اقدامات اقتصادي, درست جلوه دادن وضع موجود, بازي كردن نقش
ميانجي در مباحثات سياسي و ايجاد رابطه اي بين برگزيدگان سياسي و توده هاي مردم, از
آن جمله اند.رسانه هاي گروهي در كشورهاي عربي و بويژه عربستان كه موردنظر ماست از
اين مشخصات مستنثي نيستند. در دو دهة اخير شكوفائي تفتي به افزايش قابل توجه ميزان
ميزان باسواد در بين توده هاي اين كشورها منجر شده, و افزودن بر آن باعث شده تا
مردم دسترسي بيشتري به مطبوعات و راديو تلويزيون پيدا كنند و از اين طريق بر ميزان
آگاهي سياسي خود بيفزايند.
مطبوعات
استفاده از مطبوعات عربي هنوز در برخي جوامع به شخصيت هاي سياسي و تحصيلكرده ها
محدود مي شود چراكه باسوادي كامل هنوز در كشورهاي عربي حاصل نشده و رژيمهاي
توتاليتر حاكم نيز نخواسته اند با تعميم اين امر به خود آگاهي توده ها دامن بزنند.
چراكه در اين نوع رژيمها, از آزادي سياسي خبري نيست و مطبوعات نيز زير تيغ تيز
سانسور قرار دارند كه اين از صفات بارز رژيمهاي استبدادي است كه براساس حاكميت
مطلقيك طبقه و گروه كوچك اداره مي شوند.در كشور عربستان مطبوعات كه زيرنظر دولت
اداره مي شوند و در واقع بازرگو كننده خط فكري و سياست حاكم بر كشور مي باشند و خط
مشي دولت را تبليغ مي نمايند. روزنامه ها و ديگر جرايد نيز وضعيتي مشابه دارند.
چنانچه نويسندگان آنها نيز خط مشي خود را از دولت گرفته و به وسيله آنان تغذيه مي
شوند.وزارت فرهنگ رژيم سعودي كه امر نظارت بر مطبوعات را برعهده دارد, براي
رسانه هاي گروهي فهرستي از كلمات ممنوعه گردآوري نموده است كه مطبوعات ملزم به
رعايت آنند.همانطور كه عنوان شد روزنامه ها, مجلات و ديگر نشريات از نظر فكري و
مقالات منتشره توسط نويسندگان بوسيله دولت تغذيه مي شوند, دولت عربستان خط مشي آنها
را مشخص مي كند و آزادي قلم به معناي درج واقعيتهاي موجود در سطح منطقه و
جهاني و نقد و بررسي حقيقت سياستهاي اتخاذي از طرف دولتهاي مختلف وجود ندارد.
بطوركلي در عربستان سعودي 720 عنوان نشريه روزانه و سالانه منتشر مي شود و 350
ناشر شخصي و دولتي وجود دارد طي سالهاي 1418 – 1414 ه ق در مدت پنج سال , 12596
عنوان كتاب چاپ شده كه با توجه به تيراژ تقريبي ممكن است تعداد مجموع آنها از بيست
و پنج ميليون نسخه تجاوز كرده باشد. بنابر اظهارات رئيس كتابخانه ملي ملك فهد در
همين مدت رساله ها و پايان نامه هاي دانشگاهي, 2561 عنوان بوده و محصولات سمعي و
بصري, نقشه ها و برنامه هاي كامپيوتري هم داراي 16592 عنوان بوده است.تعدادي
مجله هفتگي و ماهنامه نيز توسط دولت و كمپاني نفت عربستان و آمريكا آرامكو منتشر مي
شود و بطور رايگان در اختيار مردم قرار مي گيرد.
كتابخانه ها
- كتابخانه شوراي انگليس؛ تأسيس در سال 1970 م و داراي 9000 جلد كتاب و 59 مجله
دوره اي است.
- كتابخانه انجمن ادارة عمومي؛ تأسيس آن در سال 1962 م و داراي 1770050 جلد كتاب
عربي و انگليسي , 669 مجله دوره اي و 951 نشريه دولتي.
- كتابخانه دانشگاه اسلامي؛ در مدينه منوره واقع شده كه در سال 1961 تأسيس
گرديد. داراي 334000 جلد كتاب, 897 پايان نامه, اسلايد و ميكروفيلم.
- كتابخانه عمومي ملك عبدالعزيز؛ تأسيس در سال 1985 م, اين كتابخانه داراي
139068 جلد كتاب (عربي) 22292 جلد كتاب (اساسا انگليسي) 872 مجله ادواري (عربي و
غيرعربي). اين كتابخانه همچنين داراي مجموعه كتب تاريخي و كتب كمياب مرجع مي باشد.
- كتابخانة دانشگاه ملك سعود؛ اين كتابخانه داراي يك واحد مركزي با 14 واحد فرعي
است كه سه واحد آن مخصوص دانشجويان دختر است. اين كتابخانه جهت استفاده عموم به شرط
ارائه معرفي نامه آزاد مي باشد. در اين كتابخانه تعدادي كتابهاي ايراني موجود است
كه اكثرا كتابهاي شعر عمر خيام, رودكي, سعدي و حافظ مي باشد. كتابخانه داراي 11
ميليون جلد كتاب, 3000 نشريه ادواري, 86000 نشريه دولتي مي باشد و تعدادزيادي
كتابهاي خطي كمياب و مرجع نيز زينت بخش اين كتابخانه است.
- كتابخانه اوقاف مدينه؛ شامل كتابخانه هاي عارف حكمت (6000 جلد كتاب) و محموديه
(200 قرآن)
- كتابخانه ملي (ملك فيصل)؛ تأسيس در سال 1968. داراي 37000 جلد كتاب به زبان
عربي, انگليسي و فرانسه.
- ساير كتابخانه ها: كتابخانه فرهنگي, كتابخانه الحرم (مكه) با شش هزار
جلد كتاب, كتابخانه مدرسه الحديث (مكه), كتابخانه دانشگاه امام محمدبن مسعود.
- مركز اطلاعات سازمان استانداري عربستان سعودي
- كتابخانه خدمات اطلاعاتي ايالات متحده (جده) داراي 2000 جلد كتاب و 65 نشريه
ادواري
- كتابخانه ملي ملك فهد؛ عمليات ساختمان سازي آن در سال 1406 ه ق آغاز شد و با
صرف مبلغ 8 ميليون ريال سعودي در سال 140 ق به پايان رسيد. مساحت كتابخانه ياد شده
58000 متر مربع است كه شامل 30000 متر مربع پاك و فضاي سبز و 28 هزار متر مربع بناي
سه طبقه مي باشد. اين كتابخانه در حال حاضر داراي تعداد 30 هزار مدرك و سند پيرامون
تاريخ و توسعه كشور است و تا پايان محرم 1412 ه ق نيز تعداد 275332 مخزن اطلاعات در
بخشهاي اطلاعات عمومي, كتابهاي مرجع الف و ب, در آن موجود بوده است. همچنين سالن
مدارك, سالن كتب خطي و كمياب, سالن سمعي و بصري, سالن مركز اطلاعات و بخش زنان را
نيز شامل مي شود.اين كتابخانه همچنين داراي 21064 نسخه اصلي مدارك و 2500 تصوير
مدارك مي باشد كه در مناطق كشور نگهداري مي شود. در اين كتابخانه سكه هاي ضرب شده
در دوران امويان, عباسيان, اشكانيان , سامانيان, غزنويان, آل بويه, فاطميان,
سلجوقيان, ايوبيان, ايلخانيان, مملوكان عثماني و همچنين سكه هاي برنزي مربوط به
دوران قبل از اسلام ساسانيان و بيزانسي نيز وجود دارد.
|