نظام آموزشي كشورهاي جهان

• ملاحظات
• ارتباطات
• جمعيت
• سياست هاي آموزشي
• ساختار آموزشي
• آموزش همگاني
• آموزش پيش دبستاني
• آموزش ابتدايي
• آموزش متوسطه
• آموزش پيش دانشگاهي
• آموزش عالي
• آموزش فني حرفه اي
• آموزش معلمان
• آموزش بزرگسالان
• آموزش غيررسمي
• آموزش غير انتفاعي
• آموزش استثنايي
• آموزش عالي از راه دور
• نهادهاي آموزشي
• اصلاحات آموزشي
• توسعه آموزشي
• مزاياي آموزشي
• اصول و اهداف آموزش
• اولويت ها و علايق آموزشي
• همكاريهاي بين المللي آموزشي
• ساختار كنوني نظام آموزشي
• قوانين آموزشي
• مديريت آموزشي
• هزينه هاي آموزشي

ساختار كنوني نظام آموزشي

ساختار كنوني نظام آموزشي

كشور مالزي كشوري چند قومي است كه مطابق با آمار سال 1996 از جمعيتي بالغ بر 56/20 ميليون نفر برخوردار مي باشد. از اين رقم 65/19 ميليون نفر به مـالزيي‌هاي ساكن اين كشور و  000/907 نفر به جمعيت خارجي ساكن در آن تعلق دارد. سه نـژاد اصلي مالزي را نژاد مالاي (59% يا 13/12 ميليون)، چيني (ميليون34/5 يا 26%) و سرخ پوست (52/1 يا 8%) تشكيل مي‌دهند. از ميان اين جمعيت 2/35% به رده هاي سني 1 تا 14 سـال، 3/52% به سنين 15 تا 49 سـال و 3/6% به سنـين 50 الي 59 سال و 1/6% نيز به ساير رده هاي سني تعلق مي‌گيرد.در كنـار ايـن ساختار جمعيتي، نظام آموزشي كشور مالزي متأثر  از رخدادهاي تاريخي عديده اين كشور بر سياستگذاري‌هاي آموزشي و تأمين نيازهاي آتي آن بوده است.پـس از پـايان دوران استعمار انگلستان ، زمان اصلاح نظام آموزشي كه رنگ و بوئي استعماري داشت فرا رسيده بود. در اين زمان كميته ويژه‌اي كـه در رأس آن عبـدل رزاق (نخستين وزيـر آموزش و پـرورش مالزي كـه بعدها دومين نخست وزير كشور شد) قرار داشت، سياستگذاري آموزشي نويني آغاز گرديد. لايحه وي كه به سـال 1956 مـيلادي ارائه شـده بـود بنـام لايحـه تحصيلي رزاق نـام گرفت. هدف اين كميتة ويژه طراحي نظام آموزشي ملي بگونه‌اي بـود تـا موجبـات رشد فرهنگي اجتماعي، اقتصادي و سياسي كشور را فراهم آورده، زبان مالايايي را به عنوان زبان رسمي كشور معرفي نموده و از آن بعنوان ابزار آموزشي مدارس و مؤسسات آموزشي استفاده نمايد.

متن لايحه تحصيلي رزاق اساس ساختار آموزشي كشور مالزي را تشكيل داده و طي سال 1957 ميلادي بصورت طرح نهايي به اجرا درآمد.در اين راستا، دولت مالزي در راستاي جامعه عمل پوشاندن به اين طرح به اعمال تغييراتي در برنامه‌هاي آموزشي مبادرت نمود.به منظور سرعت بخشيدن به فرآيند اتحاد و يكپارچگي ملي، لايحه تحصيلي رحمان طالب با هـدف بـررسي مجـدد سياستگذاري آمـوزشي مـالزي طي سال 1960 ارائه شـده و مبناي قانـون آموزشي  سال 1961 ميلادي قرار گرفت.

بـه مـوجب ايـن قـانـون مجـوز رسمـي مبنـي بـر پذيرش و اعلان زبان ملي بعنوان زبان آموزشي اجباري در مقاطع ابتدايي، متوسطه و كليه مؤسسات آموزشي صادر گرديد. ضرورت كسب حد نصاب نمره براي اعطا گواهي‌نامه تحصيلي در پايان هر مقطع آموزشي علي‌الخصوص مقطع متوسطه مورد تأكيد قرار گرفته و بتدريج زبان ملي به جايگاه اصلي خود در مدارس  انگليسي زبان دست يافت.بعدها در سال1979 كابينة آموزشي به رياست دكتر مهاتير محمد  وزير وقت آموزش و پرورش و نخست وزير مالزي) لايحه‌اي تحت عنوان لايحه تحصيلي مهاتير پس از 6 سال مطالعه و تحقيق ارائه نمود.هدف از ارائه اين لايحه برقراري اتحاد و يكپارچگي ملي در كشور چند قوميتي مالزي و تقويت حس وطن‌پرستي و تربيت نيروهاي كارآمد به منظور ارتقا آموزش ملي و اجراي سياست دموكراسي در نظام آموزشي بوده است. حفظ تعادل در تمامي زمينه‌هاي تحصيلي چه در مناطق روستايي وچه شهري از جمله ديگر اهداف لايحه مذكور مي باشد.طي سالهاي 1995 و 1996 ميلادي به منظور تأمين نيازهاي آموزشي و مقابله با چالش‌هاي قرن 21 سري اصلاحاتي در قوانين آموزشي كشور صورت گرفت كه در پرتو چنين اصلاحاتي كشور مالزي  در رديف كشورهاي ممتاز جهان قرار گرفت.بر اساس فلسفة نظام آموزشي مالزي تربيت افراد لايق، مسئوليت‌پذير و توانمند در فرايند بهبود و توسعه خانواده و جامعه ، از جمله ضروريات كشور است.

از اين روي، طراحي ساختار نظام آموزشي مالزي بگونه‌ايست كه پاسخگوي  چنين نيازهايي  باشد. پس از تصويب قانون آموزشي سال 1996، آموزش پيش دبستاني بصورت بخشي از آموزش رسمي كشور مالزي درآمد. بر مبناي اين قانون كودكان رده هاي سني5 و 6 سال در كليه مناطق روستايي و شهري از آموزش‌هاي پيش دبستاني برخوردار مي گردند. در مقاطع اوليه تحصيلي، در كشور مالزي چندين نوع مدرسة ابتدايي وجود دارد.اين مدارس شامل مدارس ملي (به تعداد 5244مدرسه)، مدارس ملي‌گونه C (به تعداد 1282مدرسه) و مدارس ملي‌گونه T (به تعداد 530 مدرسه) مي‌شوند. گونه ديگري از مدارس ابتدايي بنام مدارس ويژه در كشور مالزي فعاليت دارد كه شمار آنان به 28 مدرسه در كشور مي‌رسد و ويژه كودكان معلول است. در مدارس گونة C آموزش‌ها به زبان چيني و در مدارس گونة T آموزش به زبان تاميل ارائه مي گردد.مقطع تحصيلي ابتدايي پذيراي كودكان رده هاي سني 7 تا 12 سال است. كلاس‌هاي ابتدايي از كلاس اول تا كلاس ششم ابتدايي را شامل مي‌شود. آموزش‌ها در كليه مدارس ابتدايي غير از گروه مدارس ملي C و مدارس ملي ‏T به زبان رسمي كشور يا (مالايايي) ارائه مي گردد.

 در كلاس‌هاي ابتدايي كودكان، مهارت‌هاي پايه‌اي آموزشي نظير خواندن، نوشتن و رياضيات و سرفصل‌هاي درسي مهارت‌هاي فكري  به كودكان ارائه مي گردد.طي كلاس ششم دانش آموزان به آماده سازي خود جهت شركت در امتحان پايان مقطع ابتدايي يا «پي اس اي تي »مبادرت نموده و با پشت سر نهادن امتحانات به صورت موفقيت آميز به مقطع دوم تحصيلي راه مي يابند.مدارس مقطع دوم تحصيل به 6 گروه  1)مدارس عادي 1376مدرسه )، 2)مدارس شبانه‌روزي 36 مدرسه ، 3)مدارس شغلي حرفه‌اي 47 مدرسه ، 4)مدارس فني 32 مدرسه، 5)مدارس مذهبي 45 مدرسه و مدارس ويژه 3 مدرسه تقسيم مي گردند.دانش آموزان پس از گذراندن 6 سال تحصيل ابتدايي به ثبت نام  در مقطع 3 ساله راهنمايي (مقدماتي متوسطه) مهيا مي گردند. آندسته از دانش آموزاني كه به تحصيل در مدارس گونة C و ‏T مبادرت نموده اند گذراندن به  دورة يكساله‌ اجباري جهت ورود به مقطع 3 ساله راهنمايي مي‌پردازند. هدف از اين دوره آماده‌سازي دانش آموزان به منظور كسب مهارت هاي لازم در درك و فهم زبان ملي‌ به عنوان زبان آموزشي مقطع راهنمايي (مقدماتي متوسطه)  مي‌باشد. در پايان مقطع 3 ساله راهنمايي دانش آموزان ملزم به گذراندن آزمون پاياني مقطع ( ال اس اي)  مي‌باشند.با آزمون پاياني ال اس اي دانش آموزان تعيين سطح شده جهت  ورود به يكي از شاخه‌هاي آموزشي متوسطه مهيا مي گردند. دانش آموزاني كه به كسب حداقل نمره قبولي در آزمون ال اس اي نائل آمده اند از مجوز ثبت نـام و ورود به مدارس پيش دانشگاهي برخوردار مي گردند. مقطع آموزشي تكميلي متوسطه  در مالزي 2 سال به طول مي‌انجامد.دركلاس پنجـم متـوسطه دانش آمـوزان مـدارس دانشگاهـي و فنـي به شركت در آزمـون پايانـي تحصيلات متوسطه ( ام سي اي) مبادرت مي نمايند. فـارغ التحصيلان مقطع متـوسطه بعنوان تكنسين و معاونين فني در بخش‌هاي صنعتي، تجاري و خدماتي به فعاليت در بازار كار مبادرت مي نمايند.در مقطع پيش دانشگاهي دانش آموزان جهت ورود به دانشگاههاي بومي خارجي و ساير مؤسسات آموزش عالي آموزش مي بينند. از دو برنامة آموزشي  دوره تحصيلي فوق تحت عناوين كلاس ششم و مقطع پذيره نويسي دانشگاهي ياد مي گردد. كلاس ششم تحصيلي 2 سال آموزشي را دربر مي‌گيرد. در پايان اين بخش تحصيلي به دانش آموزان گواهينامة تحصيلات تكمليي ( ام اچ اس سي ) اعطا مي گردد. هدف از برنامة آموزشي پذيره نويسي دانشگاهي، آماده‌سازي دانش آموزان جهت ورود به دانشگاههاست. حداكثر اين دورة آموزشي 2 سال تحصيلي‌ست. گفتني‌است زمان دوره‌هاي اين برنامة تحصيلي بسته به دانشگاههاي ارائه كننده اين دوره‌ها، متفاوت مي باشد.هدف از مقطع تحصيلات تكميلي تربيت متخصصين در زمنيه‌هاي تحقيقاتي مي‌باشد.در حال حاضر،  آموزش علوم و فنون در دانشگاههاي كشور مالزي در رأس اولويت قرار دارد.در حال حاضر تعداد دانشگاههاي دولتي كشور بر 9 دانشگاه بالغ مي گردد. گفتني است كه  اين رقم مؤسسات آموزش عالي خصوصي را دربر نمي‌گيرد.

برنامه هاي جديد آموزشي

از آنجاييكه بـرنامه هاي آموزشي نبض نظام آموزشي هر كشور است. از اين روي، قوانين آموزشي ويژه  برنامه‌هاي آموزشي مقاطع ابتدايي و متوسطه  طي سال1979 به تصويب رسيد.

برنامه تحصيلي جديد مقطع ابتدايي  (ان پي اس سي) و برنامه تحصيلي جامع مقطع متوسطه  (آي اس اس سي) از جمله دستاوردهاي تصويب چنين قوانيني است. در برنامه تحصيلي جديد مقطع ابتدايي، تأكيد عمده بر مهارت‌هاي خواندن، نوشتن، رياضيات، مهـارتهـاي ارتبـاطي افراد با ميحط پيرامـون و پيشرفت‌ دانش آموزان مي باشد.برنامه تحصيلي جديد مقطع ابتدايي به همراه برنامه تحصيلي جامع مقطع متوسطه زمينه‌هاي پيشرفت ذهني، روحي، معنوي و بدني افراد  با هدف تربيت شهرونداني متوازن و مسئول را فراهم آورده است.در مـقطع راهنمايي (مقدماتي متوسطه) علاوه بـر آموزش‌هاي اصلي موضوعات جانبي ديگري به مباحث درسي اضافه مي‌شوند. موضوعات درسي اين مقطع تحصيلي متشکل از زبـان مـالايايي، زبان انگليسي، ريـاضيات، هنر، علوم، تاريخ، جغرافيا، آموزش‌هاي اسلامي-مذهبي، آموزش اخلاق و تربيت بدني.

آموزش مهـارتهـاي عمومـي زنـدگي و فراگيري زبان چيني و تاميلي نيز در زمرة موضوعات جانبي است .آموزش مهارت‌هاي عمومي زندگي به 2 بخش آموزش پايه مشتمل بر 3 جزء مهارتهاي دستي، تجارت و آموزش‌هاي خانوادگي و آموزش‌ موضوعات انتخابي مشتمل بر سه بخش صنايع دستي، اقتصاد خانواده  و كشاورزي تقسيم مي‌گردد.در مقطع متوسطه برنامه تحصيلي «اي اس اس سي» برنامة مناسبي جهت مدارس  فني و حرفه‌اي به شمار مي آيد. آموزش مقطع متوسطه دنباله موضوعات پايه مقطع مقدماتي متوسطه ا‌ست. رشته‌هاي انتخابي  مقطع متوسطه به گروههاي علوم انساني، علوم پايه حرفه‌اي و فني و آموزش‌هاي اسلامي تقسيم مي گردد.در مدارس فني و حرفه‌اي، دانش آموزان با برنامه‌هاي درسي‌ فني و حرفه اي  آشنايي مي يابند.  در اين مدارس در كنار موضوعات تحصيلي پايه، موضوعات انتخابي ديگري همچون فني، كشاورزي و تجاري ارائه مي‌گردند. درحال حاضر، سيستم آموزشي مالزي در صدد ايجاد جامعه‌اي متحد، دمكراتيك، معتدل، آزاد و پيشرفته مي‌باشد. برنامه‌هاي آموزشي جديد بگونه‌اي طراحي شده‌اند تا با استانداردهاي جاري سيستم آموزشي كشور مالزي همخواني داشته و انعطاف بيشتري به دانش آموزان بدهند.