ساختار اوليه مراكز آموزش مقدماتي معلمان كشور سوئد در سال 1842 توسط
نهادهاي آموزشي ايالتي بنا نهاده شد. اين درحاليست كه آموزش معلمان دركشور سوئد
به طور جدي پس از وضع مقررات ويژه آموزشي طي سالهاي 1865-1862 درتعداد9مركز آموزش
معلمان (6 مركز ويژه آموزش معلمين مرد و 3 مركز ويژه معلمين زن) ارائه گرديد. تا
سال 1968 مسئوليت برگزاري دورههاي آموزش معلمان بر عهده كليساها به ويژه كليساي
جامع سوئد قرار داشت.گفتني است كه درابتدا دورههاي آموزش معلمان در مراكز غير
آكادميك معلمان برگزارميگرديد واين درحاليست كه از سال 1968برخي از مراكز فوق
به دانشكدههاي آموزش معلمان تغيير وضعيت داده و برخي نيز تعطيل شد.
در سال 1977 و در نتيجه اصلاح قوانين آموزش عالي، كليه مراكز آموزش معلمان
تحت سيستم آموزش ملي دانشگاهها و دانشكدههاي كشور قرار گرفت. برنامه جديد آموزش
معلمان طي سال 1993 به اجرا گذارده شد. هدف اجراي طرح مذكور ارائه برنامههاي آموزشي10هفتهاي
به كودكان استثنائي ميباشد. دانشگاهها و كالجها كه مجريان طرح مذكور محسوب ميگردند
خود به نحوي به اجراي برنامههاي آموزشي مبادرت مينمايند.
شرايط
خدمتي معلمين
تاريخچه
معلمين مقطع آموزش پيش دبستاني، آموزش پاره وقت و معلمين و مديران مدارس
معمولاً توسط شهرداريها استخدام ميگردند. انجمنهاي محلي سوئد نيز به مذاكره با
اتحاديههاي معلمين درخصوص حقوق و شرايط كاري مبادرت مينمايند و اين درحالي است
كه معلمين مدارس غيرانتفاعي توسط مدارس استخدام ميگردند. تا قبل از ژانويه 1991،
معلمين مدارس پايه و مقطع متوسطه توسط شهرداريها استخدام ميشدند اما اين انجمن
هاي ايالتي بودند كه به گفتگو با اتحاديههاي معلمين درخصوص تعيين حقوق و مزايا
و شرايط كاري به گفتگو مبادرت مينمودند. در آن اثناء مسئوليت رسيدگي و نظارت بر
عملكرد معلمين به روشني به انجمن هاي ايالتي يا شهرداري محول نشده بود بلكه ميان
آندو تقسيم شده بود. اين درحالي است كه طي سالهاي متمادي واگذاري مسئوليت كار
فرمائي به شهرداريها ادامه داشت. از نظر شهرداريها وضعيت كارفرمائي دوگانه، مانعي
جدي برسر راه عملكرد شهرداريها جهت اتخاذ سياست كامل و بهانهاي جهت فرار انجمنهاي
ايالتي از بر عهده گرفتن مسئوليت انجام فعاليتها به حساب ميآمد. اتحاديههاي
معلمين نيز بر اين عقيده بودند كه قوانين ايالتي به عنوان تضميني جهت فراهم
آوردن شرايط آموزشي يكسان در نقاط مختلف مطرح ميباشند.
باتوجه به اينكه برسر اين مساله طي چندين دهه تحقيق و تفحص صورت گرفته
بود،نهايتا در سال1989 لايحهاي ارائه گرديد كه براساس آن قوانين ايالتي انتصاب
معلمين لغو و مسئوليت تام رسيدگي و نظارت بر امور مدارس به شهرداريها تفويض گرديد.به
عبارت ديگر با ازميان برداشته شدن قوانين استخدامي ايالتي، شهرداريها عهدهدار
مسئوليت كامل نظارت برعملكرد معلمين و مديران مدارس كشور گرديدند.از اول ژانويه1991
معلمين مراكز آموزش پيش دبستاني و پاره وقت نيز به عنوان كادر وابسته و تحت نظارت
شهرداريها محسوب گرديد. در اين ميان انجمن ايالتهاي محلي سوئد نيز مسئوليت مذاكره
برسرحقوق و شرايط كاري معلمين با اتحاديههاي معلمين را عهده دار گرديد.
واپسين مذاكره ميان اين دو درخصوص تعيين حقوق و شرايط كاري معلمين در
مورخه دسامبر2000 صورت گرفت. واگذاري اختيارات و آزادي عمل بيشتر به شهرداريها
بدين معنا بود كه علاوه برمدارس، شهرداريها نيز به تصميم گيري درخصوص چگونگي ادارة
مدارس با درنظرگرفتن اهداف تعيين شده توسط دولت و مجلس ملي سوئد Riksdagنائل
آمدند.
آموزش معلمان پيش دبستاني
تا قبل از دهه1960 ، معلمين مقطع آموزش پيش دبستاني در مدارس ويژه آموزش
پيش دبستاني آموزش ميديدند. رشد سريع مدارس طي دهههاي1960 و1970منجر به گسترش
سريع مراكز آموزش معلمان پيش دبستاني گرديد. در همين اثناء آموزش آموزگاران بيكار
بدون وضع مقررات خاصي توسعه يافته و دراشكال مختلفي به اجرا درآمد.لازم به ذكر
است كه آموزشهاي فوق مدت زمان 2 سال به طول انجاميده و دردانشكدههاي تربيت معلم
و آكادميهاي پيش دبستاني برگزارميگردد.
در سال 1997 مراكز آموزش پيش دبستاني و آموزگاران بيكار با يكديگر ادغام
گرديد. درمورخه1 جولاي 2001 روش جديد منسجمي درجهت جايگزيني آموزش معلمين مقطع
پيش دبستاني با آموزش معلمين سالهاي اوليه آموزش پايه طراحي گرديد
به عبارت ديگر مدرك تدريس كودكان و نوجوانان با مدرك تدريس مقطع پيش دبستاني
و مقطع آموزش ابتدايي جايگزين شد.
طرح مذكور مشتمل بر160-140 واحد درسي برابر با 4-5/3 سال اشتغال به تحصيل
ميباشد. محتويات برنامه توسط برگزار كنندگان دورههاي آموزشي تعيين شده و جهت
دريافت مدرك مذكور دانشجويان ملزم به محقق ساختن اهداف دورة آموزش عالي ميباشند.
آموزش معلمين مقطع ابتدايي
جهت تدريس درمراكز آموزش ابتدايي كشور سوئد گذراندن دوره آموزشي3 ساله
در دانشگاه ها و مراكز آموزش عالي كشور طي سطوح آموزشي به شرح ذيل الزامي است:
سطوح اول و دوم
آموزش پايه 1 تا 7 ( 5/3 تا 5/4 سال آموزش تئوريك) و گذراندن آموزش نظري
و عملي 1ساله
آموزش پايه 4 تا 9 ( 5/3 تا 5/4 سال آموزش تئوريك) معلمين اين پايه آموزشي
در صورت افزايش دوره هاي مطالعاتي خود در موضوعات نظري از مجوز تدريس درمراكز آموزش
تكميلي متوسطه برخوردار ميگردند.گفتني است كه معلمين دروس عملي ( كارگاهي ) و
معلمين دروس هنري در دانشكده هاي خاص آموزش ميبينند.از جمله مهمترين شرايط لازم
ويژه معلمين مقطع آموزش ابتدايي ميتوان به موارد ذيل اشاره نمود:
1.تسلط كافي بر زبان سوئدي
2.برخورداري از اطلاعات كافي درخصوص قوانين جاري نظام آموزش دولتي و مقررات
ويژه اهداف آموزشي
3.گذراندن دوره هاو برنامه هاي آموزشي ويژه معلمين سوئدي
آموزش معلمين مقطع آموزشي پايه
تا دهه 1980 تنها شرط لازم جهت فعاليت به عنوان معلم مقطع آموزش پيش
دبستاني برخورداري از گواهي قبولي از يك آكادمي پيش دبستاني ايالتي بود.گفتني است
كه در آن اثناء، معلمين مقاطع آموزش پايه تحت تعليم قوانين مسيحيت و كليساها قرار
داشته و تعليم زبان سوئدي، رياضيات و آواز به معلمين از اهميت زيادي برخوردار بود.
مدت زمان آموزش معلمان مقطع آموزش پايه از مدت زمان 2 سال آغاز گرديده و تا 4 سال
افزايش يافت. در آن اثناء مراكز آكادميك كشورخود مسئوليت پذيرش و تعيين ميزان پذيرش
دانش آموزان بر مبناي مساحت مراكز آموزشي را بر عهده داشتند، تا اينكه به تدريج
، معيار نمره و آزمون استعدادهاي تحصيلي جايگزين معيارهاي پذيرش سنتي گرديد. فعاليت
مراكز آموزشي بخش خصوصي بدون حمايت از سوي دولت آغاز شده و دوره هاي آموزشي به
صورت دوره هاي آموزش كوتاه مدت به داوطلبين ارائه گرديد. در ابتدا، دورههاي آموزش
معلمين مقطع آموزش ابتدايي توسط بخش خصوصي حمايت ميگرديد تا اينكه طي سالهاي آتي
برگزاري چنين دورههاي آموزشي تحت حمايت رسمي دولت قرار گرفت. در سال 1931 زمانيكه
مراكز ايالتي عهده دارمسئوليت برگزاري دورههاي آموزش معلمان مقطع آموزش پايه گرديدند،
مدت زمان دوره هاي آموزشي به 2 سال افزايش يافت. براساس تفكر تربيت آموزشگاهي
آن زمان طبقات مختلف معلمان تحت تعليم دورههاي آموزش مشابه روش تدريس قرار ميگرفتند
تا از اين طريق فاصله ميان معلمين پيش دبستاني و مربيان مدارس رسمي كاهش يابد.
در سال1950 تصميمي درجهت احداث دانشكده ويژه آموزش معلمان اتخاذ گرديد. چند سال
بعد تعداد 6 دانشكده جامع تربيت معلم احداث گرديد. در سال 1968 دانشكدهها و دانشگاههاي
آموزش معلمان كاملاً جايگزين آكادميهاي آموزشي معلمان گرديد. از جمله عمده ترين
تغييرات اصلاحي به عمل آمده در ساختار آموزش معلمان طي سال 1968 ميتوان به تدوين
و تعيين برنامههاي ملي آموزش معلمان اشاره نمود. در سال1977 نظام آموزش معلمان
با سيستم آموزش عالي ادغام گرديد. در پاييز سال 1988 طرح جديد ويژه آموزش معلمان
مقطع آموزش پايه تدوين گرديد.گفتني است كه طرح مذكور براي مدارس پايه برخوردار
از كودكان ردههاي سني 6-1 سال و 9-7 سال به مورد اجرا در آمد.هدف عمده اعمال چنين
تغييراتي مورد توجه قرار گرفتن مدارس پايه به عنوان مراكز آموزشي منسجم و غير وابسته
به مراكز آموزشي بالاتر بود. بدين ترتيب دورههاي آموزش معلمان مدارس پايه با هدف
ايجاد فرهنگ منسجم تر براي معلمان مدارس پايه سازماندهي گرديد. درسال93-1992 نيز
برنامههاي آموزش معلمان براي گروههاي سني بالاتر درمدارس پايه و با هدف ايجاد
تنوع و گوناگوني بيشتر در ساختار آموزش پايه كشور ارائه گرديد. پس از اعمال اصلاحات
در ساختار آموزش عالي در سال1993 برخورداري از گواهينامه تدريس در مقاطع آموزش
پايه براي معلمين دانش آموزان ردههاي سني 7-1 و 9-4 الزامي گرديد.
قبل از اصلاح قوانين آموزش عالي درسال 1977، دانشجويان ملزم به تكميل
مطالعات نظري خود در دانشگاه يا دانشكدههاي آموزش عملي معلمين، جهت احراز گواهينامه
تدريس درمقاطع بالاتر آموزشي گرديدند. پس از سال 1977 دورههاي آموزش نظري معلمان
مقاطع بالاتر در قالب برنامههاي آموزشي 5/5-4 سال سازماندهي گرديد. در سال تحصيلي93-1992
طرح آموزش آكادميك معلمان مقاطع بالاتر به صورت برنامههاي آموزش40 مرحلهاي به
علاقه مندان ارائه گرديد. پس از اصلاح قوانين آموزشي سال1993 در سيستم دانشگاهي
و دانشكدهاي تنها يك ديپلم مربيگري ويژه مقاطع بالاتر تحصيلي متمركز بر مباحث
تئوري، عملي و يا تلفيقي از هر دو به فارغالتحصيلان ارائه ميگرديد. در اول جولاي
سال 2001 طرح متدهاي منسجم تر و جديد ترتدريس ارائه گرديد.
ارزشيابي مدارك تحصيلي
درطول دوره آموزشي، دانشجويان مراكز آموزش عالي مرتباً از طريق آزمون
هاي نوشتاري، گفتاري و نگارش مقالات، مورد ارزيابي قرار ميگيرند.
روابط آموزشي ـ استخدام
براساس توافقات ملي به عمل آمده ميان انجمنهاي
محلي سوئد و موسسات آموزشي، معلمين و اساتيد قبل از استخدام دائم براي يك دورة
آموزشي12ماهه استخدام ميشوند. هدف دورة آزمايشي فراهم آوردن فرصت يك ساله براي
معلمين جديد جهت تعليم و تربيت به نحو احسن تحت نظارت معلمين با تجربه ميباشد.
چارچوبهاي قانوني
قوانين مربوط به معلمين و مدارك لازم جهت تدريس را ميتوان در قوانين
آموزش و پرورش كشور سوئد يافت. قوانين مربوط به اعضاء هيئت علمي دانشگاهها و كالجها
نيز توسط وزارت آموزش عالي بررسي و ارزيابي ميگردد.
تصميم گيري درخصوص شرايط كاري
معلمين
براساس قوانين آموزش و پرورش كشور سوئد كليه شهرداريها و انجمن هاي
ايالتي كشورموظف به استخدام و بهكار گيري معلمين برخوردار از شرايط تدريس ميباشند.
شرايط كاري براساس انعقاد قرارداد اصلي ميان انجمنهاي ايالتي و اتحاديه معلمين
مشخص ميگردد. درمدارس غيرانتفاعي، نيز اتحاديةهاي تجاري به مذاكره باسازمانهاي
استخدامي مربوطه مبادرت مينمايند. دانشگاهها ودانشكدهها خود راسا ملزم به نصب
اعضاء هيئت علمي ميباشند. درسال 1991 قوانين جديدي جهت انتصاب، آموزش و ارتقاء
اعضاء هيئت علمي دانشگاه ها ارائه گرديده و موسسات آموزش عالي ازحق اعطاي عنوان
پرفسوري به اساتيد برجسته برخوردار گرديدند.
دستيابي به اشتغال
پس از جولاي 2000 معلمين متقاضي استخدام دائمي درمدارس ملي، ملزم به
برخورداري از مدرك تحصيلي دبيري، آشنايي كامل با زبان سوئدي و آگاهي برقوانين
آموزشي مدارس به ويژه قوانين مربوط به اهداف آموزشي ميباشند. متقاضيان ملزم به
گذراندن دورة آموزش معلمان در سوئد و يا كشورهاي عضو EFTA يا EU (اتحاديه اروپائي
) ميباشند. اگر چنانچه متقاضيان دورةهاي آموزش عالي موفق به گذراندن واحد هاي
آموزشي در مراكز داخلي يا سازمانهاي مذكور نشده باشند، آژانس ملي آموزش عالي
به تصميم گيري درخصوص اعتبار ياعدم اعتبار آن مبادرت مينمايد. مدارس مقطع تكميلي
متوسطه نيز ملزم به انتصاب معلميني بامدرك علمي كارشناسي ارشد ميباشند.گفتني
است كه متقاضياني كه از شرايط فوق برخوردار نباشند تنها به مدت 12 ماه به استخدام
مراكز آموزشي نائل ميگردند. براساس قوانين موجود، قبل از استخدام رسمي، كليه معلمين
دورة استخدام آزمايشي 12 ماهه را پشت سر ميگذارند. هدف از اين دورة آزمايشي ،
فراهم آوردن فرصت آشنائي معلمين جديد و تازه كار با متدها و روش هاي آموزشي تحت
نظارت معلمين مجرب ميباشد. مجلس ملي سوئد ( Riksdag ) براساس لايحه پيشنهادي دولت
به اعمال تغييراتي درقوانين آموزش و پرورش جهت تعيين تواناييهاي زباني لازم معلمين
مبادرت نموده است.. دليل تغييرقانون مذكور امكان برخورداري معلمين خارجي از تسلط
بر زبان سوئدي هم سطح با معلمين سوئدي ميباشد.
موقعيت شغلي
اكثريت معلمين و مربيان مقطع آموزش پيش دبستاني سوئد به استخدام شهرداريها
يا مدراس غير انتفاعي گمارده شده و اين درحالي است كه مدرسين دانشگاهها وكالجها
به استخدام خود موسسات در آمده و درنتيجه در استخدام نهادهاي ايالتي ميباشند.
پيشرفت تحصيلي
اگر چه درحوزة آموزش ، قوانين ملي خاصي درخصوص فرصتهاي شغلي معلمين تعيين
نگرديده با اين حال فرصتهاي ارتقاء شغلي اعضاء هيئت علمي مراكز آموزش عالي به
واسطه تصويب قوانين ويژه آموزش عالي فراهم آمده است. معلمين سوئدي جهت ارتقاء كيفيت
كارخود ملزم به برگزاري برنامه هاي آموزشي مشابه كشورهاي عضو EFTA و EU ميباشند.
درصورت كمبود معلمين كار آزموده از معلمين آموزش نديده براي مدت زمان محدود بهره
گيري ميشود. معلمين مدارس پايه در دانشگاهها ،كالجهاي دانشگاهي ويا موسسات آموزشي
آموزش ميبينند.اكثريت معلمين واحدهاي1-3 و4-6 به گذراندن دورههاي جداگانهاي
به مدت 2.5 و3 سال مبادرت مينمايند. اين درحاليست كه معلمين سالهاي 7-9 به كسب
مدارك دانشگاهي از كالجهاي دانشگاهي ويا دانشگاههامبادرت مينمايند. علاوه بر اين
آنها به احراز ديپلمي نائل ميآيندكه در پايان دوره1 ساله تئوري وعملي روش تدريس
دروس آموزشي به آنان ارائه ميگردد. طي سال دانشگاهي 1988-1989، برنامه مطالعاتي
جديدي ارائه گرديد . اين برنامه به2 شاخه برنامه معلمين سالهاي1-7 و برنامه معلمين
سالهاي 4-9 تقسيم شده است.گذراندن يك دوره آموزش يكساله تئوري و عملي درخصوص نحوه
تدريس، براي كليه دانشجويان اجباري است. آموزش تدريس دروس پايه سال هاي 1-7 و
4-3مدت زمان 3 سال بطول ميانجامد .دانشجويان ازبين3 نوع برنامه آموزشي پايه به
انتخاب يكي مبادرت نموده و ممكن است در يك يا 2 موضوع تخصص يابند.
كار آموزان پايه هاي9-4 در يكي از 5 زمينه آموزشي تخصص يافته و بسته به
رشته تخصصي خود بين 3.5 تا 4.5 سال آموزش ميبينند. دانشجويان مذكور مطالعات موضوعي
خود را گسترش داده و اطلاعات لازم جهت تدريس درمراكز آموزش متوسطه كسب مينمايند
. از سال دانشگاهي 1992-1993 براي معلمان پايه هاي 4-9 متد آموزشي ديگري نيز طراحي
گرديد.بدين ترتيب كه پس از انجام مطالعات موصوعي دروس مختلف آموزش پايه عملي نيز
به آنها ارائه ميگردد.معلمان باز آموزي شده پس از گذراندن دوره آموزشي كه براي
كليه معلمين مدارس پايه تدارك يافته به گذراندن برنامه مطالعاتي تكميلي 1ساله نيزمبادرت
مينمايند. معلمين واحد هاي عملي و هنري دركالجهاي دانشگاهي ويژهاي آموزش ميبينند
. اين معلمين درحيطه كاري خود ، به تخصص دست مييابند، اما اين امكان برايشان وجود
دارد كه در برنامه آموزشي معلمين مدارس پايه حضور يافته وتركيبي از رشته اصلي
ويك يا دو رشته ديگر را فراگيرند .در كليه دوره هاي آموزش معلمان ، گذراندن يك
ترم آموزش تمام وقت اجباري است. مسئوليت ارائه و نظارت بر آموزش ضمن خدمت بر عهده
شهرداريها ودولت ميباشد آژانس ملي آموزش و پرورش نيز به كسب اطمينان درخصوص برگزاري
دوره هاي آموزش ضمن خدمت دركليه بخشهاي كشور مبادرت مينمايد. دانشگاهها وكالجها
نيز به برگزاري دوره هاي آموزشي ضمن خدمت ويژه معلمين شاغل مبادرت مينمايند. كميته
هاي آموزش وپرورش منطقهاي نيز به نظارت بر گذراندن دوره ها توسط معلمين ميپردازند.
علاوه بر اين،كليه معلمين موظفند درآموزش ضمن خدمت كه ظرف مدت 5 روز در سال ارائه
ميگردد و همچنين درفعاليتهاي آموزشي فوق برنامه مدارس حضوريابند.
كادر آموزشي
بالغ بر85500 معلم درمدارس تحت نظارت شهرداري و4300 نفر نيز درمدارس مستقل
كشور سوئد فعاليت دارند.تعداد كل معلمين شاغل درمدارس پايه بر89400 معلم بالغ ميگردد.
تعداد 37 معلم نيز در مدارس سامي فعاليت دارند. به طور متوسط درمدارس پايه شهرداري
به ازاي هر100 دانشآموز 7/6 معلم، درمدارس سامي16/9و درمدارس پايه مستقل7/7 معلم
فعاليت دارند. به طورمتوسط به ازاي هر 100 دانشآموز 6 /7 معلم اختصاص يافته است.
درمدارس شهرداري83/9 درصد معلمين از مدارك علمي برخوردارميباشند. درمدارس مستقل
اين رقم بر2/62 درصد بالغ گرديده و متوسط اين رقم براي كليه مدارس پايه بر8/82
درصد بالغ ميگردد. تقريبا سه چهارم كادرمراكز آموزش پيش دبستاني در زمره معلمين
ويژه مقطع آموزش پيش دبستاني محسوب ميگردند و اين درحاليست كه بالغ بر 84 درصد
از آنان از مدارك علمي ويژه تدريس برخوردار ميباشند. گفتني است كه تعداد كادر
مراكز آموزش پيش دبستاني بر8400 نفر و ميانگين كادر آموزشي به ازاي هر 100 نفر
8/7 نفر بوده است.در بهار سال2000، تعداد 100 هزار نفر از دانشآموزان به اتمام
مدارس پايه نائل آمدند.
گفتني است كه علاوه بر اين تعداد 760 معلم نيز در مدارس تحت نظارت شوراهاي
استاني فعاليت مينمايند. درمجموع تعداد 700/29 معلم در مراكز تكميلي متوسطه كشور
سوئد فعاليت دارند. بهطور ميانگين در مراكز تكميلي متوسطه دولتي به ازاي هر 100
دانشآموز، 8/7 معلم و در مراكز تكميلي متوسطه مستقل، به ازاي هر100 دانشآموز
0/7 معلم به خدمت مبادرت مينمايند. نسبت 8 به 10 (%79) از معلمين مقطع تكميلي
متوسطه از مدارك ويژه تدريس برخوردار ميباشند. درمدارس تحت نظارت شهرداريها ميزان
81 درصد از معلمين از مدرك علمي ويژه تدريس برخوردارميباشند. گفتني است كه اين
رقم در مدارس مستقل، بر56 درصد بالغ ميگردد.
آمار سال 1993
893932
دانش
آموزان
4826
مدارس
13689
مدارس
مستقل
166
مدارس
مستقل
84011
معلمين
8.3/100
( دانش آموز)
نسبت
معلمين به دانش آموزان
معلمان دروس عمومي ازمدارك دانشگاهي برخوردار ميباشند. اين معلمين همچنين
پس از گذراندن دوره مطالعاتي خوديك دوره1 ساله آموزش تئوري وعملي نحوه تدريس را
نيز پشت سر ميگذارند. حداقل شرايط لازم جهت احراز ديپلم دانشگاهي در آموزش متوسطه
گذراندن يك دوره مطالعاتي 4 ساله ،دوره 2 ساله دروس اصلي، دوره 1.5 ساله براي ساير
دروس و آموزش1 ساله ويژه آموزش روشهاي تدريس ميباشد . كليه معلمين در زمره كارمندان
دولتي بوده ومي توانند بصورت نيمهوقت يا تمام وقت فعاليت نمايند.آموزشهاي حرفهاي
درمراكز متوسطه توسط مدرسين برخوردار از مهارتهاي تكنيكي يا اقتصادي و يا توسط
آموزگاران حرفهاي تدريس ميگردد . مهمترين خصيصه آموزش ضمن خدمت معلمين مراكز
آموزش متوسطه ومراكز آموزش بزرگسالان سوئد، تكميل قابليتهاي درسي اين افراد است
چرا كه بااين وجودمعلمين به احراز قابليتهاي لازم در برنامه هاي جديد نظام آموزشي
متوسطه نائل ميآيند.
ميانگين نسبت معلمين به دانش
آموزان (طي سال1993)
313662
دانشآموزان
218216
مدارس
منطقهاي
28876
مدارس
بخشي
5570
مدارس
مستقل
29398
معلمان
638
مدارس
59
مدارس
خصوصي
اصلاحات آموزشي
طي اگوست سال 1999 وزارت آموزش و علوم به فعاليت درخصوص برگزاري ميتينگهايي
با حضور نمايندگاني از معلمين و مديران مدارس، كارفرمايان، آژانس ملي آموزش و تعدادي
از دانشكدهها در جهت بحث و بررسي پيرامون فرصتهاي پيشرفت و افزايش ضريب استخدامي
آنان مبادرت نمود. نتيجه كا ر گزارشي بود كه طي آن پيشنهاداتي در جهت ارتقاكيفي
فعاليتهاي معلمين و جاذبه دار نمودن حرفه معلمي ارائه گرديد. علاوه بر اين از
كليه شهرداريهاي جهت حضور در پروژه "مدارس ايدهآل" دعوت به عمل آمد.
وزارت آموزش و علوم، اتحاديه مديران و معلمين مدارس و انجمن ايالتهاي محلي سوئد
در زمره مبتكرين اين پروژه محسوب ميگردند. از جمله مهمترين اهداف پروژه مذكور
ميتوان به ايجاد سازگارهايي در جهت توسعه و بهبود كيفيت كار مدارس، يافتن فرصتهاي
مناسب جهت پيشرفت و ارتقاء معلمين و ارتقاء توسعه مدارس از طريق برقراري همكاري
با مراكز آموزش عالي اشاره نمود. اصلي ترين هدف پروژه بسط و گسترش دانش و تجارب
مكسوبه و ارائه تجربيات به مدارس سراسركشور ميباشد. گفتني است كه تعداد33 شهرداري
در پروژه 5 ساله مذكور مشاركت داشتند.
شرايط استخدامي اساتيد مراكز آموزش عالي
برخي از شرايط استخدام اعضاء هيئت علمي دانشگاههاي سوئد به واسطه قوانين
آموزش عالي تنظيم ميگردد. پس از ژانويه 1999، استادياران رسمي دانشگاهها تنها
درصورتي به درجه استادي نائل ميآيند كه توانائي آنها جهت احراز اين موقعيت شغلي
مورد تاييد قرار گيرد. علاوه بر اين قوانين مشابهي درجهت ارتقا درجه مربيان به
درجات دانشياري و استادياري وجود دارد. اعمال تغييرات جديد بدين معناست كه آموزش
عالي از مسئوليتهاي تعريف شده بيشتري درجهت تعيين وظايف كاري مدرسين برخوردار
گرديده است.
انتقالات و جابجائيهاي شغلي
درقوانين ملي كشور سوئد قانون يا قوانين خاصي در جهت جابجائي معلمين مقاطع
مختلف آموزشي وجود ندارد.مطالعات نشان داده است كه طي دوران رشد اقتصادي معلمين
همانند ساير گروهاي شغلي به جابهجائيهاي بيشترشغلي مبادرت مينمايند. طي دهه80
تعدادي از معلمين به عنوان مشاور در حوزههايي نظير ارتباطات اشتغال داشته اند.
عموماً جابهجائي معلمين دركشور سوئد چندان زياد نيست. آينده استخدامي مربيان،
معلمين پاره وقت و معلمين تمام وقت تحت تأثير سياستهاي محلي قراردارد. علاوه بر
اين آينده استخدامي مربيان و معلمين پاره وقت به ميزان استقبال والدين از دورههاي
پيش دبستاني و كودك ياري كودكان درسنين قبل از مدرسه نيز بستگي دارد. هيچ قانون
ملي جهت بركناري معلمين ياتغيير شغل آنها دركشورسوئد به تصويب نرسيده است. ضعف
درمديريت كاري و انجام فعاليتهاي خلاف قانون از جمله عوامل بركناري معلمين محسوب
ميگردد. دراين گونه موارد قوانين جزايي مشابهي درخصوص معلمين اعمال ميگردد.
كار فرمايان موظف به بررسي تقاضاي معلمين در جهت فعاليت در مراكز پيش دبستاني و
مدارس كودكياري ميباشند. آن دسته از افرادي كه داوطلب تدريس در مراكز مذكور ميباشند
ميبايستي به اخذ گواهي نامه عدم سوء پيشينه مبادرت نمايند.
حقوق و مزاياي كادر آموزشي
حقوق معلمين مقاطع مختلف آموزشي متفاوت بوده و توسط نهاد هاي
منطقهاي تعيين ميگردد. در مورخه دسامبر سال 2000 اتحاديه معلمان و انجمن ايالتهاي
محلي سوئد به توافق جديدي در جهت نظم بخشيدن به شرايط كاري معلمين دست يافتند.
لازم به ذكر است كه قرار داد مذكور تامارس 2003 از درجه اعتبار برخوردار ميباشد.
مربيان و معلمين پاره وقت و معلمين بومي از حداقل حقوق دريافتي پس از دورة آزمايشي
بالغ بر300/14 SEK و ميانگين حقوق معادل 517/16 SEK درماه برخوردار ميگردند. معلمين
مدارس پايه نيز (معلمين سالهاي 7-1آموزشي) از حداقل دريافتي پس از گذراندن دورة
آزمايشي بالغ بر200/15 SEK درماه و ميانگين حقوق SEK19561 درماه برخوردار ميگردند.
معلمين مدارس پايه (معلمين سالهاي 9-4آموزشي ) و معلمين ويژه آموزش بزرگسالان
نيز از حداقل دريافتي پس از دورة آزمايشي ماهيانه بالغ بر SEK 16700 و ميانگين
حقوق ماهيانه SEK21447 برخوردار ميگردند. ميانگين حقوق اعضاء هيئت علمي دانشگاهها
و كالجها نيز طي سپتامبر 2000 به شرح ذيل ميباشد:
حقوق ماهيانه استادياران برSEK 23000 ، دستياران تحقيق برSEK
25300، دانشياران بر SEK 29700و اساتيد بر SEK000/40 درماه بالغ ميگردد.
ساعات كاري كادر آموزشي
ساعات كاري سالانه معلمين بر1767 ساعت به غيراز
ايام تعطيلات بالغ ميگردد.
ساعات كاري تنظيم شده توسط كارفرمايان نيز بر 1360 ساعت كاري
در سال بالغ ميگردد. 104 ساعت آموزش ضمن خدمت در سال نيز براي معلمين تمام وقت
در نظر گرفته شده است كه ممكن است بهطور نامساوي درميان افراد تقسيم گردد. ساعات
كاري منظم ممكن است بر 194 روز در طول سال تحصيلي مشتمل گردد. باقيمانده ساعات
كاري به فعاليت هاي مديريتي و وظايف نمايندگي اختصاص مييابد. مدرسين دانشگاهها
و كالجها نيز به فعاليت40 ساعت در هفته مبادرت مينمايند.
تعطيلات
مربيان پيش دبستاني و معلمين
همانند سايركادر شهرداريها از حق مرخصي به ميزان32-25 روز در سال بسته به رده
سني برخوردار ميباشند. مدرسين دانشگاهها و كالجها نيز به صورت متغيير از 28،
31 تا35 روز مرخصي بر خوردار ميباشند. گفتني است كه مدرسين دانشگاهها نيز همانند
سايركاركنان ايالتي از روزهاي مرخصي بسته به رده سن (28 روزتا سن 29 سالگي و 35
روز از40 سالگي به بعد )بهرهمند ميگردند. تعطيلات اعضاء هيئت علمي نيز معمولاً
حين تعطيلات دانشجويان ميباشد.
حقوق بازنشستگي
كليه معلمين سوئدي درسن 65 سالگي بازنشسته ميگردند. روشهايي
جهت بازنشستگي پيش از موعد نيز وجود دارد كه در اين گونه موارد حقوق بازنشستگي
به ازاي هر ماه بازنشستگي پيش از موعد مقرر كاهش خواهد يافت.