دبيرستانهاي مردمي و انجمنهاي آموزش بزرگسالان در زمره قديميترين مراكز
سازمان يافته ارائه كننده دورههاي آموزش بزرگسالان دركشور سوئد محسوب ميگردند.
با اعمال تغييرات ساختاري درحوزه آموزش سوئد طي قرن 19، روند توسعه آمورش بزگسالان
تسهيل يافت. افتتاح نخستين مراكز آموزش متوسطه مردمي ويژه آموزش بزرگسالان در سال
1868 خود مبين اين مطلب است. گفتني است كه ساير مراكز آموزش متوسطه مردمي كشور
سوئد در آغاز قرن20 پديدار شدند. انجمنهاي آموزش بزرگسالان در كشور سوئد به واسطه
توسعه جنشهاي مردمي تشكيل گرديد.ازجمله توسعه جنشهاي مردمي نظير جنبشهاي مذهبي
و جنبشهاي سياسي ميتوان به نياز اعضاي جنبش به برخورداري از اطلاعات و بالابردن
سطح آگاهي افراد از نيروي بالقوه خود اشاره نمود. گفتني است كه جامعه علمي اين
نيازها را تامين نموده، جنبشهاي مردمي نظارت بر حوزه آموزش را به دست گرفته و
نخستين گروههاي آموزش بزرگسالان كشور طي سال 1902 شكل گرفت. عليرغم ارائه دورههاي
معمول آموزش بزرگسالان در مدارس ايالتي، طرح توسعه مدارس ويژه آموزش بزرگسالان
كشور سوئد طي دهههاي 60 -1950به اجرا در آمد. مدارس شبانه ابالتي ويژه بزرگسالان
نيز در آوريل سال 1938 تاُسيس گرديد. طي دهه 1950نيز افراد بزرگسال كشور سوئد از
امكان حضور در دورههاي آموزش تكميلي برخوردار گرديدند.
لازم به ذكر است كه مدارس شبانه ابالتي ويژه بزرگسالان ، ابتدا توسط انجمنهاي
آموزش بزرگسالان اداره ميگرديد، تا اينكه درسال 1963 مدارس مذكور از امتيازات
ايالتي برخوردار گرديد.
در اين اثنا و با گذر از دوره گذار، توسعه كليه مدارس شبانه ابالتي ويژه
بزرگسالان تحت نظارت شهرداريهاي كشور در آمد.علاوه بر اين دورههاي آموزش فني
و حرفهاي بزرگسالان به صورت دورههاي آموزشي پاره وقت و توسط مدارس فني و حرفهاي
ارائه گرديد. در سال 1967 اقداماتي در خصوص اعمال اصلاحات تدريجي در حوزه آموزش
بزرگسالان سوئدي به عمل آمد كه از آن جمله ميتوان به پذيرش دانشجويان در دورهها
ي آموزش ايالتي، ملي و شهري (منطقهاي) اشاره نمود. در نتيجه اعمال چنين اصلاحاتي،
مدارس شبانه متوسطه و تكميلي ايالتي ازفعاليت بازمانده و از سال 1968 تحت نظارت
شهرداريهاي كشور فعاليت مينمايند. در سال 1997 گذراندن دوره هاي آموزش پايه براي
افراد بزرگسال كشور الزامي گرديده و با آموزش بزرگسالان تحت نظارت شهرداريهاي
كشور ادغام گرديد. لازم به ذكر است كه دورههاي آموزش بزرگسالان تحت نظارت شهرداريهاي
كشور بخشي از سيستم آموزش ايالتي كشور سوئد محسوب ميگردد. ازسال 1986 مسئوليت
برگزاري و نظارت بر دورههاي آموزش زبان سوئدي ويژه مهاجرين به شهرداريها ي مناطق
مختلف كشور تفويض گرديده است.
چارچوبهاي قانوني
طبق قانون مصوب 1975ويژه آموزش بزرگسالان كليه شهروندان شاغل سوئدي از
حق مرخصي بدون حقوق، جهت حضور در دورههاي آموزشي برخوردارميباشند. لازم به ذكر
است كه محدوديت قانون مذكور مشروط بر اين است كه افراد شاغل بزرگسال سوئدي به همكاري
با يك كارفرما طي12-6 ماه گذشته مبادرت نموده باشند.كليه افراد شاغل سوئدي هم
چنين بدون احتساب موقيت شغلي از حق حضور دردورههاي آموزشي كه توسط اتحاديههاي
تجاري ترتيب داده شده است، بر خوردارميباشند.
علاوه بر اين نه كارفرما و نه اتحاديههاي تجاري از حق اولويت بندي برخوردار
نبوده و به عبارت ديگر هيچ گونه محدوديتي بر حضور شاغلين در دورههاي آموزشي بزرگسالان
وجود ندارد. دورههاي آموزش بزرگسالان در سطح ايالتي و منطقهاي كشور سوئد رايگان
است. علاوه بر اين كمك هزينههاي بلاعوض تحصيلي و وامهاي آموزشي نيز به داوطلبين
اعطا ميگردد. گفتني است كه از اول جولاي 2001 كليه دانشجويان دورههاي آموزش بزرگسالان
دركليه مقاطع آموزشي تحت پوشش چنين كمك هزينهها و وامهاي آموزشي قرارگرفته اند.
سيستم كمك هزينه تحصيلي دوره آموزش بزرگسالان به صورت كمك هزينههاي بلاعوض 5/34درصد
و 82درصدي به دانشحويان ارائه ميگردد. كمك هزينههاي بلاعوض تحصيلي (UBS) نوع
ديگري از كمك هزينههاي تحصيلي است كه به اشخاص غير شاغل بين ردههاي سني 55-25
سال اعطا ميگردد.
موسسات آموزش بزرگسالان
نظام آموزش بزرگسالان كشور سوئد از دورههاي آموزش بزرگسالان تحت نظارت
شهرداريها (komvux)، آموزش تكميلي متوسطه، آموزش استثنايي ويژه بزرگسالان (sarvux)
و آموزش زبان سوئدي به مهاجرين و افراد غير بومي (sfi) متشكل ميگردد.لازم به ذكر
است كه مسئوليت برگزاري، نظارت و تامين بودجه كليه دورههاي آموزش ويژه افراد بزرگسال
بر عهده شهرداريهاي مناطق مختلف كشور ميباشد. دورههاي آموزش تكميلي شغلي بزرگسالان
نيز در اشكال مختلف آموزش شغلي پيشرفته (ky) و آموزش بازار كار به افراد بزرگسال
سوئدي ارائه ميگردد. دورههاي آموزش پيشرفته شغلي بزرگسالان دركشور سوئد توسط
دانشگاههاو دانشكدههاي ايالتي، شهرداريها، شوراهاي استاني و سازماندهندگان آموزش
فردي برگزار ميگردد. در سال 1997 طرح آموزش اوليه بزرگسالان با عنوان (kunskaplyfter)
در جهت اجراي بهينه طرح مذكور اتخاذ گرديده و طي دوره آموزشي 5 ساله تا سال 2002
توسط آژانس ملي آموزش به اجراء در آمد. طي طرح مذكور تعداد 47000 مركز آموزش بزرگسالان
تحت نظارت شهرداريها و تعداد 7000 مركز آموزش آزاد بزرگسالان آغاز به فعاليت نمود.
گفتني است كه مسئوليت اجراي طرح مذكور تا سال 2006 به شهرداريها و مراكز
آزاد آموزش بزرگسالان تفويض گرديده است . از جمله ديگر دورههاي آموزش بزرگسالان
دركشور سوئد ميتوان به آموزش آزاد سالمندان (folkbidning) تحت نظارت انحمنهاي
آموزشي بزرگسالان و دبيرستانهاي مردمي (follchogiscdor) اشاره نمود.لازم به ذكر
است كه بودجه آموزش آزاد بزرگسالان توسط شوراهاي ايالتي و شهرداريهاي مناطق مختلف
كشور تامين ميگردد. دورههاي آموزش تكميلي شغلي بزرگسالان نيز در اشكال مختلف
آموزش شغلي پيشرفته (ky) و آموزش بازار كار به افراد بزرگسال سوئدي ارائه ميگردد.
دورههاي آموزش پيشرفته شغلي بزرگسالان در كشور سوئد توسط دانشگاهها و دانشكدههاي
ايالتي، شهرداريها، شوراهاي استان و سازماندهندگان آموزش فردي برگزار ميگردد.
در سال 1997 طرح آموزش اوليه بزرگسالان با عنوان (kunskaplyfter) طي دوره آموزش
5 ساله تا سال 2002 به اجرا درآمد. آژانس ملي آموزش، مسؤوليت اجراي طرح مذكور
را برعهده دارد. طي طرح مذكور تعداد 47000 مركز آموزش بزرگسالان تحت نظارت شهرداريها
و تعداد 7000 مركز آموزش آزاد بزرگ سالان آغاز به فعاليت نمود. گفتني است كه مسؤوليت
اجراي طرح مذكور تا سال 2006 به شهرداريها و مراكز آزاد آموزش بزرگسالان تفويض
گرديده است. لازم به ذكر است كه آموزش عمومي بزرگسالان (kumvux)، آموزش بزرگسالان
فاقد توانايي يادگيري (sarvux) وآموزش ويژه مهاجرين (sfi) تحت نظارت شهرداريها
ارائه ميگردد. از جمله مهمترين نهادها و مراكز ارائه كننده آموزشهاي بزرگسالان
ميتوان به آژانس ملي آموزش (cfl) با دو واحد عملياتي در مناطق harnosand و norrkoping
و اداره مركزي در hossleholm ، تعداد 7 انجمن آموزشي ويژه بزرگسالان و تعداد147
دبيرستان مردمي برخوردار از امتيازات ايالتي اشاره نمود. دورههاي آموزش بازاركار
در كليه شهرداريهاي مناطق مختلف كشور برگزارميگردد. انجمنهاي آموزش بزرگسالان
و دبيرستانهاي مردمي از پايه قوي در اتحاديه هاي تجاري برخوردار بوده و با اجتماعات
مذهبي، احزاب سياسي و برخي جنبشهاي مردمي همكاري مينمايند. گفتني است كه دورههاي
آموزش بزرگسالان توسط شهرداريها و دبيرستانهاي مردمي تامين اعتبارميگردد.
سياست هاي آموزش بزرگسالان
دورههاي آموزش بزرگسالان در سوئد تحت نظارت شهرداريها (komnvn) برگزارميگردد،
آموزش مقدماتي بزرگسالان (kamskapslypt)آموزش ويژه بزرگسالان فاقدتوانايي يادگيري
(sanran)، آموزش سوئدي ويژه مهاجرين (sfi) و آموزش تكميلي شغلي بزرگسالان را شامل
ميگردد. آموزش بزرگسالان در سوئد توسط دبيرستانهاي مردمي (folkhogskolor)؛ انجمنهاي
آموزشي بزرگسالان (studieforbund) و برخي از مدارس تكميلي (kompletferande utbildning)
برگزار ميگردد. علاوه براين دورههاي آموزش كار ويژه افراد فاقد شغل و نيازمندآموزش
مجدد نيز ارائه ميگردد. هدف از برگزاري دورههاي آموزش بزرگسالان فراهم نمودن
فرصتهاي ويژه براي بزرگسالان بر پايه آرزوهاي فردي و درجهت تكميل آموزش و تقويت
وضعيت فردي،حيات اجتماعي و كاري آنان ميباشد.مطابق بيانيه دولت در خصوص آموزش
بزرگسالان و توسعه برنامههاي آموزشي بزرگسالان در سال 2001، استراتژيهاي وبژهاي
در جهت شكل دهي آموزش سالمندان همگام با آموزش عالي طراحي گرديده است. طبق چنين
استراتژيهايي، آموزش پايه، نهايتاً به كليه افراد بزرگسال ارائه ميگردد.چنين آموزشهايي
از آموزش بزرگسالان تجت نظارت شهرداريها، آموزش بزرگسالان ويژه افراد فاقد توانايي
يادگيري و آموزش سوئدي ويژه مهاجرين كه توسط آژانس ملي آموزش و انجمنهاي آموزش
بزرگسالان برگزارميگردد، متشكل گرديده است.
ساختار آموزش بزرگسالان
علاوه بر فرصتهاي آموزشي كه توسط مدارس ويژه جوانان فراهم آمده است،
طي دهه هاي60 و50 افزايش مدارس ويژه بزرگسالان نيز مشهود بوده است. مدارس مقدماتي
و تكميلي متوسطه شبانه دولتي ويژه بزرگسالان طي سال 1938 تأسيس يافت. درمدارس شبانه
فشرده كه طي دهه50 به تدريج گسترش يافت، بزرگسالان از قدرت انتخاب بيشتري درجهت
ادامه تحصيلات خود در مقاطع مقدماتي و تكميلي متوسطه برخوردار گرديدند. در ابتداء
مدارس شبانه توسط برخي از سازمانهاي آموزشي راه اندازي شده و اين درحالي است كه
طي سال1963 برنده بورس دولتي شدند. سپس آنها دوره توسعه سريع را طي نموده و تحت
كنترل دولتهاي محلي در آمدند . آموزش بزرگسالان توسط مدارس فني نيز به صورت دوره
هاي نيمه وقت برگزار گرديده و دوره هاي فني تمام وقت نيز به دوره هاي نيمه وقت
فني شبانه تغيير وضعيت داد. دولتهاي محلي مكلف به ارائه 535 ساعت آموزش پايه زبان
سوئدي به مهاجرين ميباشند. هدف از ارائه آموزش زبان سوئدي ايجاد دانش پايه ومهارت
در زبان سوئدي براي مهاجرين بزرگسال و شناخت جامعه سوئد بود. در سال 1967 مجلس
ملي سوئد تصميم به اعمال تحولاتي اصولي در ساختار آموزش بزرگسالان گرفت. از اين
روي آموزش بزرگسالان به2صورت آموزش دولتي بزرگسالان درسطح ملي و آموزش بزرگسالان
درسطح محلي ،سازمان دهي گرديد. در نتيجه اين تحولات، مدارس متوسطه شبانه و مدارس
مكمل منحل گرديد. در اول جولاي 1968ساختار آموزش بزرگسالان توسط دولتهاي محلي
تغيير يافت. سال بعد در سال 1977 آئين نامه دايره آموزش پايه بزرگسالان ابلاغ
گرديد. از اول جولاي 1996 دولتهاي محلي، عهدهدار مسئووليت فراهم سازي دورههاي
آموزش زبان سوئدي ويژه مهاجران گرديدند.
تعداد دانش آموزان طي سالهاي تحصيلي 1994تا سال 1998 ( درصد زنان در
سال 1998-1997)
آموزش
زبان ويژه مهاجرين
تحصيلات
تكميلي
مقطع
آموزش متوسطه
تعداد
دانش آموزان مقطع آموزش پايه
سال تحصيلي
61017
6563
140868
48460
1995-1994
51486
5798
157599
47643
1996-1995
41134
1974
177732
47422
1997-1996
35746
8381
260612
47705
1997-1998
طبق آخرين آمار بدست آمده طي سال 1998، هزينه كلي آموزش بزرگسالان كه
توسط دولتهاي محلي تأمين اعتبار ميگردد به 5 هزارميليون كرون سوئدي و براي آموزش
زبان مهاجران نيز بر610 ميليون كرون سوئدي بالغ ميگردد.
شرايط پذيرش
كليه شهروندان سوئدي ردههاي سني20 سال و بالاتر به شرط عدم برخورداري
از تخصصهاي آموزشي پايه در مدارس پايه كشور از حق حضور در دورههاي آموزش عمومي
وآموزش تكميلي بزرگسالان كه توسط شهرداريهاي مناطق مختلف كشور برگزارميگردد، برخوردارميباشند.
از جمله مهم ترين شاخصهاي پذيرش داوطلبين دورههاي آموزش بزرگسالان ميتوان
به موارد ذيل اشاره نمود:
· عدم برخورداري متقاضيان
از تحصيلات كافي
· عدم برخورداري متقاضيان
ازشغل مناسب
· نيل به اهداف آموزش همگاني
هدف اصلي سيستم آموزش بزرگسالان كشورسوئد فراهم نمودن فرصتهاي آموزشي
براي افراد در جهت تكميل تحصيلات مطابق با نيازهاي فردي آنان ميباشد.از جمله ديگر
اهداف دورههاي آموزشي فوق ميتوان به تقويت وضعيت بازار كار و حيات فرهنگي و سياسي
شهروندان بزرگسال سوئدي اشاره نمود.
از جمله مهم ترين مشخصههاي آموزش بزرگسالان ميتوان به همسويي فعاليتهاي
سيستم آموزش بزرگسالان با ارزشهاي اساسي مردمي، توجه بر ارزشهاي فردي بزرگسالان
، اتخاذ گامهايي درجهت افزايش برابري جنسي و جلوگيري از اعمال سياستهاي نژاد پرستانه
در حوزه آموزش و دريافت شهريههاي يكسان از افراد مختلف اشاره نمود. از جمله مهم
ترين اهداف دولت سوئد در حمايت از دورههاي آموزش بزرگسالان ميتوان به موارد ذيل
اشاره نمود:
· بر طرف نمودن شكافهاي
تحصيلي و برقراري برابري بيشتر و عدالت اجتماعي در حوزه آموزش
· افزايش سطح درك فرهنگي،
اجتماعي و سياسي سطوح مختلف افراد جامعه به ويژه بزرگسالان
· تغيير روند
زندگي كاري، دستيابي به فرصتهاي شغلي مناسب و ارضاي تمايلات فردي بزرگسالان از
طريق فراهم نمودن فرصتهاي آموزشي براي آنان
ارزيابي تحصيلي
درسيستم ارزيابي تحصيلي آموزش عالي بزرگسالان كه تحت نظارت شهرداريهاي
مناطق مختلف صورت ميگيرد ( TG) تحت عنوان نمره قبول ( G) قبول با تبصره و ( VG)
و ( MVA) قبول با تبصره خاص ارزيابي ميگردد. در سيستم ارزيابي تحصيلي آموزش پايه
و تحصيلات تكميلي بزرگسالان نيز TG)) قبول و (G) قبول با تبصره ميباشد.
آموزش زبان سوئدي به مهاجرين
( SFI)
دورههاي آموزش سوئدي ويژه مهاجرين ( sfi) به تأمين دانش و تخصص اساسي
زبان سوئدي مهاجرين و برخورداري دانش درخصوص جامعه سوئدي مبادرت مينمايد.كليه
شهرداريهاي مناطق مختلف كشور ميبايستي تا حداكثر ظرف سه ماه از ارائه آموزش زبان
سوئدي به افراد ردههاي سني 16 سال و بالاتر اطمينان حاصل نمايند. آموزشهاي فوق
به صورت رايگان ارائه گرديده و از ارزشهاي اساسي دورههاي آموزش ملي مدارس غير
اجباري پيروي مينمايد. آموزشهاي مذكورميبايستي با نيازهاي دانشجويان و شرايط
وتجارب آموزشي آنان مطابقت داشته باشد. شهرداريهاي مناطق مختلف كشورملزم به همكاري
با آژانس محلي استخدام ميباشند تا مطمئن گردند كه دورههاي آموزشي ميتواند تا
حد امكان به كسب تجارب كاري و استخدامي سودمند و فراهم آوردن فرصت مناسب جهت حضور
در كلاسهاي مكالمه سوئدي منجر گردد.گفتني است كه دورههاي آموزش سوئدي ويژه مهاجرين
(SFI) همچنين به دانش آموزان مهاجر ردههاي سني پايين همزمان با تحصيلات عمومي
ارائه ميگردد.
آژانس ملي آموزش (CFL)
زمانيكه آژانس ملي آموزش CFL در اول ژانويه 2002 تشكيل يافت، آژانس آموزش
از راه دور كه مسئوليت رسيدگي بر امور آموزش بزرگسالان را بر عهده داشت با (CFL)
ادغام گرديد.آژانس مذكور از دو واحد عملياتي در harnosand و norrkoping با اداره
مركزي در hossleholm برخوردار ميباشد.
آموزشهاي همگاني بزرگسالان
آموزش جوانان ( folkbiding) ،انجمنهاي آموزشي جوانان ( studieforbund)و
دبيرستانهاي مردمي (folkhogskolor) ، خود به تعيين اهداف فعاليتهاي خود مبادرت
مينمايند. آموزش همگاني بزرگسالان به بالا بردن دموكراسي ، برابري جنسي و درك
و توسعه بين المللي فرهنگ سوئدي منجر ميگردد.. هدف ارائه دورههاي آموزش بزرگسالان
افزايش فرصت شهروندان سوئدي در جهت تاثير گذاري بر شرايط زندگي شخصي خود ميباشد.
انجمنهاي آموزش بزرگسالان عامل كمك كننده در ايجاد فرهنگ مردمي و مطالعات
مبتني بر توسعه ايدهها در سازمانها و انجمنهاي مردمي محسوب ميگردند. انجمنهاي
مذكور درصدد ارائه آموزشهاي اساسي به افراد، به ويژه افرادي با تحصيلات محدود ميباشند.
در انجمنهاي آموزش بزرگسالان و دبيرستانهاي مردمي دورههاي آموزش كوتاه مدت، بلند
مدت و فعاليتهاي فرهنگي برگزارميگردد. انجمنهاي آموزش بزرگسالان و مراكز آموزش
متوسطه مردمي به برقراري همكاريهاي نزديك با انجمنهاي مردمي و ديگر سازمانها مبادرت
مينمايند.فرهنگ مذاكره دموكراتيك در آموزش همگاني بزرگسالان تقويت شده و به عنوان
اصلي جهت فعاليت دروني دواير ومراكزآموزش بزرگسالان در آمده است. آموزش همگاني
بزرگسالان اغلب توسط شوراهاي استاني و شهرداريها تأمين اعتبارميگردد. انجمنهاي
آموزش بزرگسالان و مراكز آموزش متوسطه مردمي كه تحت نظارت شوراي ملي آموزش بزرگسالان
سوئدي فعاليت مينمايند، توسط شوراهاي استاني حمايت ميگردند. مسئوليت اصلي انجمنهاي
آموزش بزرگسالان و مراكز آموزش متوسطه مردمي اجراي سياستهاي طراحي شده توسط شهرداريها
در چهارچوب آموزش اوليه بزرگسالان ميباشد. هدف اصلي دولت از تشكيل چنين انجمنهايي
اعطاي امكانات به مردم جهت تاثيرگذاري بر زندگي شخصي خود و سهيم شدن و مشاركت در
توسعه جامعه ميباشد. به علاوه كمكهاي بلاعوض ايالتي به تقويت وتوسعه دموكراسي،
گسترش علاقه فرهنگي در جامعه و توسعه مشاركت همگاني در حيات فرهنگي منجر ميگردد.
در اين راستا فعاليتهايي كه در جهت بر طرف نمودن شكافهاي آموزشي و بالا بردن سطح
آموزش در جامعه اجراميگردد، از اولويت اجرايي برخوردار ميباشند. مهاجرين، افراد
فاقد تواناييهاي يادگيري و افراد فاقد شغل از اولويت حضوردر دورههاي آموزش بزرگسالان
برخوردارميباشند. علي رغم محدوديتهايي كه درارتباط باكمكهاي اهدايي دولت اعمال
گرديده ، شوراي ملي آموزش بزرگسالان سوئد مسئوليت تخصيص كمكهاي بلاعوض دولتي و
اداره، سازمان دهي و ارزيابي فعاليتها را بر عهده دارد. شوراي ملي آموزش بزرگسالان
شامل فدراسيون انجمنهاي آموزش ملي سوئد، مراكز آموزش متوسطه مردمي و فدراسيون شوراهاي
استاني كشورسوئد ميباشد. همه ساله شوراهاي ملي آموزش بزرگسالان سوئدي به ارائه
گزارشاتي در خصوص بودجه 2 سالانه و ارزيابي فعاليتهاي سالانه به دولت مبادرت
مينمايند. شوراي ملي آموزش بزرگسالان سوئدي مسئوليت ارزيابي فعاليت آموزش بزرگسالان
از لحاظ بررسي وجوه ايالتي را عهده دار ميباشد.
انجمنهاي آموزش بزرگسالان
درحال حاضر تعداد 7 انجمن آموزش بزرگسالان با عنوان (stadieforband)
دركشور سوئد فعاليت داشته و ازمحل وجوه تخصصي ايالتي تأمين اعتبارميگردند.كليه
انجمنهاي آموزش بزرگسالان از پروفايل ويژه خود برخوردار بوده و به انعكاس علايق
جنبشهاي مردمي بزرگسالان و ديگر سازمانهاي مربوطه مبادرت مينمايند. به طور كلي
ميتوان گفت كه تعداد 7 انجمن مذكور با بيش از 270 سازمان عضو همكاري داشته، توافقات
همكاري با بيش از 60 سازمان متفرقه منعقد نموده و به طور محلي با انجمنهاي گوناگون
همكاري مينمايند.هر يك از مراكز آموزش بزرگسالان از تعدادي واحدهاي محلي (بخشهاي
محلي) و ادارات محلي بالغ بر900واحد متشكل گرديده است. شرط اساسي اعطاي كمكهاي
بلاعوض آموزشي به انجمنهاي آموزش بزرگسالان، تشكيل دواير آموزشي به طور منظم ميباشد.
كليه دواير آموزشي ميبايستي ازگروه مديريتي منسجمي كه توسط انجمنهاي محلي آموزش
بزرگسالان انتخاب ميگردند، برخوردار باشند. طبق آخرين آمار بدست آمده طي سال2000 ، تعداد انجمنهاي آموزش
بزرگسالان در سوئد بر334 هزار نفرو تعداد شركت كنندگان بين 5-1 ميليون نفر برآورد
گرديده است. گفتني است كه از اين تعداد، حدود 57% شركت كنندگان زن بودند و اين
درحاليست كه تا قبل از سال2000 اين تعداد بر 211000 زن با حدود 16825000 تعداد
شركت كننده بالغ ميگرديد.
آموزش بازار كار
آموزش بازار كار شكلي از آموزش بزرگسالان است كه در آن اولويت به زمينههاي
سياست بازار كار و مبارزه با بيكاري معطوف ميگردد. به عبارت ديگر آموزشهاي فوق
شكلي از باز آموزي افرادي است كه به روز نمودن دانش و مهارتهاي پايه خود جهت ادامه
كار درحوزه هاي تخصصي نياز داشته و يا نيازمند آموزش مشاغل جديد ميباشند. تصميمات
پيرامون آموزش بازار كار توسط آژانس ملي استخدام سوئد اتخاذ ميگردد. در طول دوره
آموزش بازاركار، شركت كنندگان از حمايتهايي به صورت كمكهاي بلاعوض آموزشي برخوردارميگردند.
هدف اصلي دورههاي آموزش بازاركار تسهيل در فرآيند يافتن شغل مناسب براي افراد
بزرگسال ميباشد. اين در حالياست كه آموزشهاي فوق همچنين به عنوان وسيلهاي جهت
برخورداري از آموزشهاي بيشتر و تحت پوشش قرار دادن دامنه وسيعي از زمينههاي شغلي
و برآورده نمودن نيازهاي بازار كار، به افراد بزرگسال ارائه ميگردد.
آموزش پايه بزرگسالان
اجراي طرح جامع آموزش پايه بزرگسالان (Kunskapstyflet) دركشور سوئد از
سال 1997 آغاز گرديده و تا سال 2002 به طول انجاميد. آموزش پايه بزرگسالان نوع
خاصي از آموزش نبوده بلكه بخشي از آموزش بزرگسالان ميباشد. هدف برگزاري چنين دورههاي
آموزشي، تحت پوشش قرار دادن افراد فاقد شغل و كاركناني است كه از صلاحيت آموزش
عالي 3ساله برخوردار نمي باشند. همچنين دورههاي مذكور بر نيازهاي كاركنان با آموزش
محدود و فراهم نمودن فرصتهاي آموزشي افراد جهت ارتقاء صلاحيت بازار كارمتمركزميباشد.
دولت سوئد سالانه 4/3 ميليون sekجهت احداث100 هزارمركز آموزشي تحت نظارت شهرداريها
سرمايه گذاري مينمايد. گفتني است كه مسئوليت نظارت و رسيدگي برعملكرد مراكز آموزش
بزرگسالان ازسوي دولت به شوراي ملي آموزش بزرگسالان سوئدي تفويض گرديده است.
طي سالهاي اخير به واسطه بهبود وضعيت بازاركار و روند نزولي متقاضيان
، تعداد مراكز ارائه كننده آموزشهاي پايه بزرگسالان كاهش يافته است. شهرداريها
از درجه بالايي از آزادي درتصميم گيري در خصوص آموزش بزرگسالان برخوردارميباشند.
تغيير نيازهاي بازاركار و تعيين اولويتهاي خاص در جهت توزيع وجوه دولتي ميان مراكز
آموزش بزرگسالان توسط كميسيون آموزش بزرگسالان سوئد صورت ميگيرد. در آوريل سال2000،
كميسيون مذكور به ارائه گزارش نهايي خود در خصوص نوساماني آموزش بزرگسالان درسوئد
مبادرت نمود كه پس از اعمال ارزيابيهاي همه جانبه، لايحه آموزش و توسعه سياستهاي
آتي آموزش بزرگسالان در فوريه سال 2001 تقديم مجلس ملي سوئد گرديد. در همان اثناء
دولت سوئد به ارائه كمكهاي بلاعوض تحصيلي به افراد فاقد شغل ردههاي سني 55-25
سال جهت برخورداري ازحضوردر دورههاي آموزش بزرگسالان و برخورداري از حقوق و مزاياي
بيكاري مبادرت نمود.
آموزش شغلي پيشرفته
از اول ژانويه سال 2002 آموزش شغلي پيشرفته افراد بزرگسال (KY) به عنوان
شكل منظمي از آموزش عالي دركشور سوئد سازماندهي گرديد. اين در حالياست كه طرح
(KY) قبلا به عنوان يك طرح راهنما از پاييز سال 1996 به اجرا در آمده بود. هدف
(KY) برآورده نمودن نيازهاي بازاركاركارگران ماهر برخوردار از صلاحيت كافي در توليد
كالاها و خدمات تكنولوژي مدرن ميباشد. گفتني است كه آموزشهاي فوق دركارگاههاي
صنعتي و درقالب270 برنامه آموزشي كه عمده صنايع را تحت پوشش قرارميدهد، به دانشجويان
ارائه ميگردد. از پاييز سال1999 درجهت اجراي برنامه فوق تعدد120 هزار مركز، با
هدف تمركز بر زمينههاي شغلي افراد بزرگسال در سراسركشور سوئد احداث گرديده است.لازم
به ذكر است كه دوره آموزشي فوق معمولاً ظرف مدت 2سال معادل با آموزشهاي تمام وقت
80 هفتهاي به افراد بزرگسال ارائه گرديده و ديپلم آموزش پيشرفته شغلي به آنان
اعطا ميگردد.
اعتبار بخشي به آموزش بزرگسالان
از آنجاييكه اعتبار بخشي به دانشي كه افراد بزرگسال دركار و زندگي اجتماعي
خود كسب نمودهاند زمينه مهم توسعه آموزش بزرگسالان محسوب ميگردد ، بر اين اساس
دولت سوئد به اعتباربخشي آموزش بزرگسالان از طريق ارزيابي ساختاري شامل ارزيابي
و بررسي صلاحيت آموزشي افراد در داخل و خارج سيستم آموزشي رسمي مبادرت نموده است
.اجراي قوانين اعتبار بخشي همچنين به تأييد صلاحيت شغلي و كاري افراد منجرميگردد.
مطابق قوانين اعتبار بخشي، از مهاجرين و ساير اشخاصي كه از تحصيلات و
تجارت آموزشي در خارج از كشور و از دانش شغلي و تجارب كاري برخوردارميباشند به
بهترين نحو بهره برداري ميگردد. در نوامبر سال1999دولت سوئد به تشكيل كميسيوني
در جهت قانوني نمودن دورههاي آموزش مهارتها و صلاحيتهاي تخصصي ويژه بزرگسالان
مبادرت نمود. نماينده كميسيون با اخذ التزام تعهد از شهرداريها مسئوليت قانوني
حمايت و نظارت بر آموزش بزرگسالان را به سطوح محلي و شهرداريهاي مناطق مختلف كشور
تفويض نموده و به تشكيل انجمن ملي تاييد نمرات و مدارك تحصيلي آموزشي بزرگسالان
مبادرت نمود.
آموزش بزرگسالان تحت نظارت شهرداريها
( KOMVUN)
آموزش بزرگسالان تحت نظارت شهرداريها KOMVUN) )، آموزش مقدماتي و آموزش
تكميلي بزرگسالان را در برميگيرد.كليه شهرداريهاي مناطق مختلف كشور مسئوليت نظارت
بر چهار چوب آموزش اوليه بزرگسالان را برعهده دارند. آموزش بزرگسالان تحت نظارت
شهرداريها رايگان بوده و امكاناتي نظيركتابهاي درسي و ابزار آموزشي و لوازم التحرير
را در اختيار افراد بزرگسال قرارميدهد. دورههاي آموزش اوليه بزرگسالان از سال
1997 به علاقه مندان ارائه ميگردد. عمده برنامههاي آموزش اوليه در شهرداريهاي
مناطق كمجمعيت و شهرداريهاي مناطق با نرخ بيكاري بالا ارائه ميگردد. طبق آخرين
آمار بدست آمده درسال تحصيلي2001-2000 بالغ بر 317206دانشجو دردورههاي آموزش بزرگسالان
تحت نظارت شهرداريها حضور يافته اند.گفتني است كه اكثريت دانشجويان( بالغ بر 271618نفر)
در دورههاي آموزشي بالاتر و حدود 37318 نفر درآموزشهاي پايه بزرگسالان ثبت نام
نمودند. اين درحاليست كه تنها تعداد8270 نفر در تحصيلات تكميلي ثبت نام نمودند.
از جمله عموميترين دورههاي آموزشي ميتوان به دروس كامپيوتر ( دو دوره با 138076
شركت كننده) رياضيات ( دو دوره با 82028 شركت كننده) زبان سوئدي(60125 شركت كننده)
و زبان انگليسي (69493 شركت كننده) اشاره نمود.. گفتني است كه تقريباً دانشجويان را زنان و
حدود آنان را دانشجويان غير بومي تشكيل ميدهند.
به عبارت ديگركشور سوئد در زمره كشورهايي است كه از بالاترين ميزان دانشجويان غير
بومي بزرگسال حدود (6 /68 درصد)برخوردارميباشد.
طبق آخرين آمار بدست آمده درسال 2001-2000 تعداد اساتيد آموزش بزرگسالان
(اعضاي پرسنل تمام وقت) بر7000 نفر يعني معادل 5/4 استاد براي هر 100 دانشجو بالغ
ميگردد.
تا قبل از سال تحصيلي 2001-2000 تعداد 1647 دانشجو كه تقريباً اكثريت
آنان در سطوح بالاي آموزشي قرارداشتند تحت تعليم دورههاي آموزش سوئدي ويژه مهاجرين
قرار گرفتند.
اين در حالياست كه طي سال تحصيلي 2001-2000 بالغ بر 37322 دانشجو متشكل
از پناهندگان (33درصد) ، متقاضيان مجوز اقامت (5/1 درصد) و بالغ بر 6 /65 درصد
مهاجر با ميانگين حضور 60 درصدي زنان در دورههاي آموزش سوئدي حضور يافتند.
طبق آخرين آمار بدست آمده در سال2001-2000 ، در آموزش بزرگسالان فاقد
توانايي يادگيري تعداد 4335 دانشجو در سطوح آموزشي پايه ، تعداد 1516نفر در مدارس
فني و حرفهاي و 783 دانشجو نيز در سطوح بالاترآموزشي به تحصيل مبادرت مينمايند.تعداد
اساتيداعضاي پرسنل تمام وقت 230 نفر، ميانيگين تعداد دانشجويان در گروه دونفر و
ساعات آموزشي به طور متوسط بر 4/2 ساعت در هفته بالغ ميگرديد. گفتني است كه بالغ
بر50 درصد از دانشجويان به دانشجويان زن با ميانگين سني 35 سال تعلق دارد.
برنامه
ريزي آموزشي آموزش بزرگ سالان
در اغلب شهرداريهاي كشورسوئد آموزش بزرگسالان (Komvux)درفواصل خاص زماني
به علاوه ترمهاي معمول آموزشي ارائه ميگردد.گفتني است كه چگونگي تقسيم فعاليت
روزانه توسط مدارس و به صورت محلي تعيين ميگردد. دراغلب شهرداريهاي كشورسوئد
آموزش بزرگسالان (Komvux) درفواصل زماني غيرازترمهاي معمول (ماههاي تابستان) نيز
ارائه ميگردد.گفتني است كه چگونگي تقسيم فعاليت روزانه توسط هريك ازمدارس و به
صورت كاملاً انحصاري تعيين ميگردد.درمراكز آموزش عالي بزرگسالان، ساعات آموزشي
مندرج درجداول زماني برحسب ترمهاي آموزشي متفاوت ميباشد. شيوه سازماندهي و برنامه
ريزي مقطع آموزش عالي بصورت محلي وتوسط دانشگاهها و دانشكدههاي كشور صورت ميگيرد.