ساختار كلي نظام آموزش > آموزش رسمي پيش دانشگاهي > آموزش متوسطه
مقطع آموزش متوسطه
مقطع آموزش متوسطه
ظرف 25 سال گذشته آموزش مقطع متوسطه دستخوش اصلاحات وپيشرفتهاي گوناگوني
شده است. طي سال1970 انواع مختلفي از مدارس كه عهده دارمسووليت برگزاري دوره هاي
آموزش حرفه‌اي و دانشگاهي بوده و درسطوح متوسطه فعاليت داشتند بصورت يك مدرسه واحد
در آمده اند. مدارس مذكور كليه جوانان را تحت پوشش خود قرارداده اند. آزمون نهايي
سابق كه دانش‌آموزان را براي مطالعات دانشگاهي آماده مي‌نمود2 سال پيش از سال1970
لغو گرديد.طي دهه هاي1970 و1980 اصلاحاتي در راستاي بهبود نظام آموزش متوسطه صورت
گرفته و به برقراري تطبيق ميان نيازهاي بازاركار وتحصيلات عاليه و اهداف و نيازمنديهاي
جوانان منتهي گرديد. در پايان دهه1980روند اصلاحاتي بنيادين در ساختار مراكز آموزش
متوسطه آغاز گرديد، به نحوي كه ساختار نظام آموزش متوسطه طي1991 نسبت به قوانين
آموزشي سال 1985 دچار تحولات وتغييرعمده‌اي گرديد .سيستم جديد آموزش متوسطه طي
سال تحصيلي 1992-1993 معرفي گرديد. نظام مذكور طي سال تحصيلي 1995/1996 بطوركامل
به مورد اجرا درآمد. از اول جولاي1992 طبق قوانين آموزشي كليه مناطق موظف به فراهم
آوردن شرايط ورود به مراكز آموزش متوسطه براي كليه دانش آموزان فارغ التحصيل آموزش
پايه شده اند. تسهيلات فوق به كليه دانش آموزان زير رده سني20 سال و آن دسته از
افرادي كه در6 ماه اول بيستمين سال زندگي خودبسر مي‌برند اعطا مي‌گردد. عمده فعاليتهاي
مطالعاتي مراكز آموزش متوسطه درمدارس مناطق كشور صورت مي‌پذيرد. اين در حالي‌است
كه مطالعات وتحصيل در رشته هاي كشاورزي، جنگلداري، باغباني و برخي مشاغل مرتبط
در مدارس شوراهاي شهرصورت مي‌گيرد. كليه مراكز متوسطه سوئد مختلط ورايگان مي‌باشند
و اين در حالي است كه مراكز مستقل نيزفعاليت دارند. مراكز آموزشي متوسطه عموماً
در متاطق بزرگتر واقع شده ودانش آموزان مناطق مختلف در اين مدارس حضور مي‌يابند.
اغلب مدارس متوسطه بزرگ ، برنامه هاي مطالعاتي گوناگوني را ارائه مي‌دهند . برنامه
هاي ويژه‌اي از قبيل تربيت بدني نيز به كليه دانش آموزان سراسر كشور ارائه مي‌شود
. تعداد دانش‌اموزان مراكز متوسطه از 300 تا 1500 متغير مي‌باشد. در مناطق كم جمعيت
، مراكز متوسطه‌اي فعاليت دارند كه در سطح بالاي مدارس پايه ومتوسطه در مناطق بزرگتر
همكاري مي‌نمايند .تعداد دانش آموزان يك كلاس در واحدها و برنامه هاي مطالعاتي
دانشگاهي تئوريك بر30 نفر و در واحدهاي حرفه‌اي / عملي بر10 نفر بالغ مي‌گردد.
اغلب مراكز آموزش متوسطه مستقل درمناطق شهري بزرگ واقع شده و از لحاظ برنامه هاي
ارائه شده از تفاوتهاي گسترده‌اي برخوردار مي‌باشند.ميانگين تعداد دانش آموزان
مراكز متوسطه مستقل بر100 نفر بالغ مي‌گردد و اين درحاليست كه در مدارس دولتي اين
ميزان به700 نفربالغ مي‌گردد.
نظام آموزش متوسطه پيش از اعمال اصلاحات از آموزش هاي 2، 3، يا 4 ساله
و500 واحد آموزش اختصاصي متشكل مي‌گرديد كه از آن جمله مي‌توان در به گروه
بندي هاي ذيل اشاره نمود :
ـ زبان ، علوم اجتماعي وفعاليتهاي هنري ـ دوره هاي2تا3 ساله
ـ مهارتهاي بهداري ( پرستاري ) و خدمات اجتماعي- دوره هاي2 ساله
ـ علوم اقتصاد و تجارت- دوره هاي2و3 ساله
ـ علوم صنايع وهنرهاي دستي- دوره هاي3 ساله
ـ علوم طبيعي وتكنولوژي- دوره هاي 2،3، و4 ساله
ـ علوم كشاورزي ، جنگلداري وباغداري- دوره هاي2 ساله
اغلب دوره ها ، دوره هاي حرفه‌اي / عملي با دوره 2 ساله مي‌بودند. در
اصل دوره هاي 3 ساله به آمادگي دانش آموزان دوره ها جهت مطالعه درمقاطع آموزش عالي
منتهي مي‌گرديد.
دوره هاي 4ساله نيز به تشويق دانش آموزان به پرداختن مطالعات تكنيكي پيشرفته
ترمنتهي مي‌گرديد. اين دوره ها خود به شاخه ها وانواع گوناگوني تقسيم مي‌شدند.
طول مدت واحدهاي تخصصي از يك هفته تا 2 سال متفاوت بوده وطي اين واحد ها به دانش
آموزان در زمينه هاي بسيار متنوعي آموزش حرفه‌اي ارائه مي‌گرديد. مراكز آموزش متوسطه
دولتي از طريق دريافت مقاديرمشخصي از شهريه‌هاي تحصيلي موظف به ارائه آموزش هاي
حرفه‌اي درمراكز فعاليتي خارج از مدرسه مي‌باشند. بخش اعظم اين آموزشها در كارگاه‌هاي
خارج ازنظام آموزشي مدارس ارائه مي‌گرديد. در سال 1992-1991 قريب به50% از افرادي
كه به اتمام تحصيلات خود در يكي از دوره هاي آموزش متوسطه نائل آمدند ، به ادامه
برنامه تئوري 3 ساله مبادرت نموده وتقريباً40% از آنان به انتخاب برنامه حرفه اي2ساله
مبادرت نمودند. بطور كلي توزيع جنسي دانش آموزان درمراكز آموزش متوسطه تقريباً
يكسان بوده و اما در واحدها و دوره‌هاي مختلف آموزشي تفاوتهاي چشم‌گيري مشاهده
مي‌گرديد.
برنامه هاي آموزشي
برنامه آموزشي عمومي مراكز آموزشي متوسطه در سال 1970 طراحي گرديد. در
سال 1992 اهداف وخط مشي برنامه‌هاي مذكور مورد بازبيني قرار گرفته و سيستم مديريتي
جديدي براي مدارس طراحي گرديد.تا ارائه برنامه آموزشي جديد، اهداف وخط مشي هاي
پيشين دركليه مراكز آموزشي متوسطه به اجرا در مي‌آمد. درقوانين جديد ، هر دوره
و هر واحد اختصاصي از ساعات هفتگي و بخش‌هاي مربوط به خود برخوردار مي‌باشد. گذراندن
كليه برنامه هاي مطالعاتي اعم از زبان سوئدي ، زبان انگليسي ، علوم تربيت بدني
وعلوم مدني اجباري مي‌باشد. زبانهاي خارجي دركليه دوره هاي دانشگاهي وتعدادي دوره‌هاي
حرفه‌اي به صورت موصوعات اختياري ارائه مي‌گردد. دوره‌هاي حرفه اي2ساله برتعداد
محدودي واحد هاي عمومي مشتمل مي‌گردد كه دانش‌آموزاني كه به انتخاب اين دوره ها
مبادرت مي‌نمايند، از مجوز انتخاب يك يا چند موضوع عمومي برخوردار بوده و درعوض
از آموزشهاي حرفه‌اي خود مي‌كاهند. زبان انگليسي و رياضيات در زمره پرطرفدارترين
واحدهاي اختياري بشمارمي روند. دانش آموزان دوره‌هاي 3 و4 ساله ملزم به اجراي پروژه
هاي ويژه آموزش براي برخي دروس خود مي‌باشند. در برخي برنامه ها براي اهداف خارج
از برنامه نيز زماني در نظر گرفته شده است .
ارزيابي و بررسي كيفي
در مراكز آموزش متوسطه نيز همچون مدارس پايه هيچ نوع آزمون خاصي برگزار
نمي‌گردد. نمرات آموزش نيز براساس اصول يكساني اعطا مي‌گردد. درحال حاضر اين بدان
معناست كه نيازي جهت اعطاي نمرات مختلف به دانش‌آموزان وجود نداشته و اطلاعات و
دانش دانش آموزان بصورت كشوري باساير دانش آموزان سنجيده ومقايسه مي‌گردد. معلمين
از آزمونهاي متمركز كه درجهت سنجش دانش‌آموزان تهيه شده اند، استفاده مي‌نمايند
تا حتي الامكان درجه يكپارچگي سيستم نمره دهي را ارتقاء دهند. از جمله مهمترين
اشكال ديگر ارزيابي تحصيلي دركشور سوئد مي‌توان به موارد ذيل اشاره نمود:
آزمونهاي كتبي ، فعاليت هاي كلاسي دانش آموزان وكنفرانسهاي كلاسي در اعطاي
نمرات نهايي موثر مي‌باشند. به كليه دانش آموزاني كه حداقل يك دوره برنامه مطالعاتي2
ساله مشتمل بر زبان انگليسي وسوئدي را گذرانده اند مدرك پايان دوره مقطع متوسطه
اعطا مي‌گردد . مدرك مذكور صلاحيت‌ها عمومي داوطلبين جهت ورود به دوره هاي تحصيلي
بالاتر را تضمين مي‌نمايد.
نظام پس از اصلاحات
درنظام جديد آموزش متوسطه، كليه برنامه هاي آموزش وپرورشي در قالب برنامه
هاي 3 ساله تنظيم مي‌گردد. علاوه بر اين برنامه هاي شغلي جديد نيز بگونه‌اي طراحي
شده اند كه نسبت به مطالعات حرفه‌اي پيش از اصلاحات ، اطلاعات عميق تر و وسيعتري
را در دسترس دانش آموزان قرار مي‌دهند. درخصوص محتواي تحصيلي قدرت انتخاب بيشتري
به دانش آموزان اعطا شده و روشهاي تدريس و ارزيابي نيز در قالب چنين سياستي اعمال
مي‌گردد. تعداد16 برنامه پيشرفته ملي اعم از14 برنامه شغل محور و2 برنامه آمادگي
اوليه جهت پرداختن به مطالعات دانشگاهي طراحي گرديده است. علاوه بر برنامه‌هاي
ملي كه به‌صورت متمركز تعيين مي‌گردند،مناطق مختلف نيز ممكن است برحسب نياز و
شرايط منطقه‌اي به الحاق يكسري برنامه‌هاي موضعي مبادرت نمايند.
از جمله مهمترين برنامه هاي آموزش ملي كشور سوئد مي‌توان به موارد
ذيل اشاره نمود:
برنامه هنري كه طي آموزش پايه به استخدام افراد در مشاغل هنري منتهي
مي‌گردد.
برنامه مديريتي كه طي آموزش پايه به استخدام افراد درحوزه هاي تجاري
ومديريتي اعم از تجارت خصوصي و يامديريتهاي دولتي منتهي مي‌گردد .
برنامه ساختماني كه طي آموزش پايه به استخدام افراد در صنايع ساختمان
سازي و مهندسي عمران منتهي مي‌گردد.
برنامه تفريحي كودكان كه طي آموزش پايه به استخدام افراد در بخش پرستاري
كودكان ، فعاليتهاي تفريحي و پس از مدرسه، مراقبت بهداشتي ، اداره كتابخانه ها
و ورزشگاه‌ها منتهي مي‌گردد .
برنامه مهندسي برق كه طي آموزش پايه به استخدام افراد درنصب ،تعمير
ونگهداري ابزارهاي الكترونيكي، مخابراتي والكتريكي منتهي مي‌گردد .
برنامه انرژي كه طي آموزش پايه به استخدام افراد در نيروگاه‌ها ، تأسيسات
تهويه و فاضلاب منتهي مي‌گردد .
برنامه غذايي كه طي آموزش پايه به استخدام افراد درصنايع پردازش، فروش
و توزيع مواد غذايي منتهي مي‌گردد.
برنامه صنايع دستي كه طي آموزش پايه به استخدام افراد درمشاغل تجاري
وصنايع دستي منتهي مي‌گردد.گفتني است كه بخش اعظم آموزشهاي مذكور دركارگاه‌هاي
عملي ارائه مي‌گردد.
برنامه مراقبت‌هاي بهداشتي كه طي آموزش پايه به استخدام افراد در بخش
خدمات بهداشتي، دندانپزشكي وخدمات پشتيباني منتهي مي‌گردد.
برنامه هتل‌داري كه طي آموزش پايه به استخدام افراد به عنوان مسئول
پذيرش هتل و ترتيب دهنده كنفرانس‌ها ، خدمتكار و يا سر آشپز منتهي مي‌گردد.
برنامه علوم طبيعي كه به كسب دانش بيشتر افراد در زمينه رياضيات، موضوعات
علمي وتكنولوژي منتهي مي‌گردد.
برنامه علوم اجتماعي كه به مطالعه بيشتر افراد در زمينه‌هاي علوم اجتماعي،
اقتصاد و زبان منتهي مي‌گردد .
برنامه مهندسي وسايل نقليه كه به استخدام افراد در بخش تعمير ونگهداري
اتومبيل وماشين آلات منتهي مي‌گردد. برنامه رسانه ها كه به استخدام افراد درحوزه
تبليغات، طراحي و توليد رسانه هاي تصويري منتهي مي‌گردد. اهداف آموزشي برنامه هاي
ملي در اهداف هر برنامه ذكر شده است. در هر برنامه آموزش پايه‌اي وسيعي در زمينه
شغلي به دانش‌آموزان ارائه مي‌گردد. همچنين دانش آموزان بايد بتوانند از طريق اين
برنامه ها پايه لازم براي مطالعات بيشتر وتكميل تحصيلات مقطع متوسطه خود كسب نمايند.
گفتني است كه برنامه مذكور با همكاري مدارس و دانش آموزان براي كل مدت تحصيلات
افراد طراحي مي‌گردد. دانش آموزاني كه به تصميم درخصوص رشته تحصيلي خود مبادرت
ننمودند، مي‌توانند از برنامه هاي فردي بهره‌برداري نمايند. پس از گذراندن برنامه
هاي مذكور، دانش آموزان مي‌توانند تحت يكي از برنامه هاي ملي ، برنامه هاي ويژه
و يا آموزشهاي حرفه‌اي آموزش ببينند. دانش آموزان مي‌توانند درعوض گذراندن سال
سوم آموزشي به گذراندن يك واحد تكميلي مبادرت نمايند. در اين واحد مهارتهايي به
دانش آموزان آموزش داده مي‌شود كه با برنامه هاي انتخابي وي در ابتدا تفاوت دارد.
برنامه آموزشي كار ورزي شامل آموزشهاي حرفه‌اي كه توسط صاحبان مشاغل ارائه مي‌گردد
و نيز تحصيل در مراكز آموزشي متوسطه عمدتاً در زمره مباحث پايه محسوب مي‌گردند.
كليه دانش آموزاني كه به تحصيل در يك برنامه ملي مبادرت مي‌نمايند، ازحق
گذراندن تحصيل در كليه مدارس داخل كشور برخوردار مي‌باشند. مسئولين مناطق نيز موظف
به فراهم آوردن انتخاب يك برنامه ملي براي كليه دانش آموزان و تعيين ظرفيت برنامه
هاي گوناگون با توجه به علائق وسلايق دانش آموزان مي‌باشند. اگر يك منطقه نتواند
شرايط را براي تحصيل دانش آموزان دركليه برنامه ها فراهم آورد ،مسئولين منطقه‌اي
مي‌توانند همكاري با ساير مناطق را به بحث بگذارند . دو يا چند منطقه‌اي كه با
هم كاري يكديگر به آموزش يك برنامه ملي مبادرت مي‌نمايند،در واقع به پديد آوردن
زمينه همكاري برنامه‌هاي آموزشي مبادرت مي‌نمايند. برنامه هاي ملي- محلي از واحدهاي
درسي مختلفي تشكيل يافته اند. اهداف واحدهاي درسي در هر بخش تعيين مي‌گردد كه اين
اهداف براي كليه مراكز آموزش متوسطه و آموزش بزرگسالان يكسان است .
دانش آموزان علاوه برپرداختن به مباحث اصلي ، به مطالعه مباحث ويژه آموزشي
نيز مبادرت مي‌نمايند.كليه دانش آموزان موظف‌اند طي دوره‌هاي مطالعاتي خود پروژه
هاي آموزشي نيز تحويل نمايند. زماني نيز جهت پرداختن به فعاليت هاي عملي و تكميلي
مربوط به مباحث درسي و همچنين زماني جهت گذراندن واحد هاي انتخابي دانش آموزان
در نظر گرفته شده است، تا بدين ترتيب دانش آموزان بتوانند در قالب برنامه هاي ملي
واحدهاي آموزشي بصورت انتخابي بگذرانند .در برنامه هفتگي كه به قوانين آموزش وپرورش
ضميمه شده است واحد هاي آموزشي60 دقيقه‌اي نيز در نظر گرفته شده است. در برنامه
هاي حرفه‌اي محور ظرف مدت زمان3 سال 2400 ساعت و در برنامه هاي دانشگاه محور2180ساعت
آموزشي لحاظ گرديده است. مسئولين آموزش منطقه‌اي و مدارس از حق تصميم گيري درخصوص
مباحث مختلف آموزشي و نيز تعيين مدت زمان تدريس دروس آموزشي برخوردار مي‌باشند.
در برنامه هاي حرفه‌أي محور حداقل15% از كل توان دانش آموزان به آموزش دركارگاه‌ها
اختصاص مي‌يابد. مدارس نيز موظف‌اند امكانات لازم براي يك چنين آموزشي را فراهم
آورده و درحين آموزش به نظارت عملكرد كليه دانش آموزان مبادرت نمايند.يكسري ارزشهاي
پايه‌أي نيز كه فعاليتهاي مدارس و نيازهاي دانش آموزان وكاركنان مدارس را تحت تأثير
قرار مي‌دهد در 6 بخش مختلف به شرح ذيل تعيين گرديده است :
ارزيابي، ميانگين و مقاديرآموزشي ، مسئوليت دانش آموزان ، انتخاب رشته
هاي تحصيلي ، فعاليت اجتماعي ، ارزيابي تحصيلي و دسته بندي ها ، مسئوليت هاي مديريتي
به عنوان شاخصي جهت پايان يافتن برنامه هاي تحصيلي، سيستم امتيازي جديدي
معرفي گرديد. در اين سيستم دانش آموزان پس از اتمام يك واحد درسي( كسب دانش ومهارتهاي
لازم تعيين شده در يك واحددرسي) از امتيازات خاصي برخوردار مي‌گردند. اين امتيازات
براساس تعداد ساعات آموزشي كه در برنامه هاي هفتگي به هر واحد درسي اختصاص مي‌يابد
به دانش آموزان اعطا مي‌گردد. اما با تعداد ساعات آموزش لازم جهت نيل به اهداف
تعيين شده ارتباطي ندارد در برنامه درسي اهداف هر واحد و نيز دانش و مهارتهاي
مطلوب دانش آموزان تعيين گرديده است .برنامه درسي بگونه‌أي طراحي گرديده كه تداوم
ويكپارچگي با مدارس پايه حفظ شده و برتدريس دروس زبان سوئدي وانگليسي وآموزش دو
زبانگي تاكيد شده است . اصول اوليه مراكز آموزش متوسطه مسئولين را موظف مي‌نمايد
بطور كلي به دانش آموزان راهنمايي هاي تحصيلي ارائه نمايند .مسئولين نيز بايد اطمينان
يابند كه دانش آموزان در زمينه انتخاب رشته هاي تحصيلي خود درمدارس كاملاً راهنمايي
وهدايت شده باشند .راهنماييهاي شغلي نيز به حوزه بازار كار و به بخش خصوصي مربوط
مي‌گردد.
ارزيابي و بررسي كيفي
در سيستم جديد نمره دهي مقطع آموزش متوسطه پس از اتمام هر واحد درسي نمرات
درسي اعطا مي‌گردد .به دروس هر ترم تحصيلي، مباحث جداگانه آموزشي و به برخي از
فعاليتهاي پروژه‌اي نيز نمره‌اي تعلق مي‌گيرد .نمرات اعطا يي از مقياس مردود ،
قبول ، قبول مشروط و قبول با شرايط ويژه متشكل مي‌گردد. در برنامه هاي درسي مختلف
شاخصهاي نمره دهي متفاوتي اعمال گرديده و در برخي مباحث آزمونهاي متمركز بر گزار
مي‌گردد.درمدارك پايان مقطع متوسطه، تمامي نمرات واحد هاي مربوط به اين دوره ثبت
مي‌گردد.
مقاطع آموزش متوسطه
دو نوع مدرسه مستقل در مقطع آموزش متوسطه فعاليت دارند كه از آن جمله
مي‌توان به مدارس مستقل مقدماتي و تكميلي متوسطه اشاره نمود.مطابق لايحه اعطاي
دولت به پارلمان سوئد در جهت اعمال تغييراتي در شرايط مدارس مقطع آموزش متوسطه،
كليه مدارس مستقل مقطع آموزش متوسطه به اخذ شهريه مساوي با مدارس تحت نظارت شهرداري
مبادرت نموده و همانند مدارس شهرداري موظف به استخدام معلمين كار آزموده مي‌باشند.
دولت سوئد هم چنين به ارائه پيشنهاداتي جهت تشكيل هيئت ويژه آژانس ملي آموزش درجهت
تصميم گيري درخصوص احداث مدارس مستقل و اعطاي مسووليت بازرسي مدارس مستقل به آژانس
ملي آموزش مبادرت نموده است. شهرداريها نيز به دقت نظر در فعاليتهاي مدارس و
پي گيري و ارزشيابي فعاليتهاي مذكور مبادرت مي‌نمايند.
مراكز آموزش متوسطه مردمي
ازتعداد 147مركز آموزش متوسطه مردمي كه دركشور وجود دارد، تعداد 49 مركز
متوسطه تحت مالكيت شهرداريها و شوراهاي استاني فعاليت مي‌نمايند.تعداد 98 مركز
آموزش متوسطه مردمي نيز توسط انجمن‌هاي مختلف مردمي ، سازمانها و انجمن‌هاي مختلف
حمايتي اداره مي‌گردند. مراكز آموزش متوسطه مردمي به دوره‌هاي آموزش ملي وابسته
نبوده و هر يك از انها به تعيين فعاليت خود براساس يادگيري‌ها و تخصص‌هاي ايدئولوژيك
حوزه‌هاي ويژه آموزشي مبادرت مي‌نمايند.كليه مراكز آموزش متوسطه مردمي از يك هيئت
حاكم برخوردار بوده و كليه آموزشهاي مذكور به صورت رايگان ارائه مي‌گردد. مراكز
آموزشي مذكورملزم به ارائه گزارش ساليانه از حداقل 15% كل فعاليتهاي خود مي‌باشند.
دركشور سوئد بالغ بر147 دبيرستان مردمي فعاليت دارند كه تعداد 40 دبيرستان تحت
مالكيت شهرداريها و شوراهاي استاني و 98 دبيرستان ديگر توسط جنبشهاي مختلف مردمي
و سازمانها و انجمن‌هاي حمايتي اداره مي‌گردند. طبق آخرين آمار بدست آمده در بهار
سال 2000 بالغ بر 112000 نفر و در پاييز همان سال بالغ بر120 هزار نفر دردوره‌هاي
آموزش بزرگسالان مراكز آموزش متوسطه مردمي شركت كردند كه از اين تعداد بالغ بر
25% افراد در دوره‌هاي آموزشي دراز مدت حضور داشتند.
مقطع آموزش تكميلي متوسطه
تاريخچه
دركشور سوئد، آموزش پايه در بر‌گيرنده آموزش مقدماتي و تكميلي متوسطه
مي‌باشد.
نخستين مدارس مقطع تكميلي آموزش متوسطه كشور سوئد با تصويب قوانين جديد
آموزشي طي سال 1649 آغاز به فعاليت نمودند. دانش‌آموزان دختر نيز به گذراندن مقطع
آموزشي مذكور در مدارس خصوصي ويژه دختران كه طي قرن 18 تاسيس يافت، نايل آمدند.
درطول قرن نوزدهم،مدارس مقطع تكميلي آموزش متوسطه، با مدارسي كه بيشتر جهت گيري
عملي داشتند، ادغام شده و مراكز آموزش متوسطه شكل گرفت. درآغاز قرن بيستم، مقطع
آموزش متوسطه خود به 2مقطع مقدماتي متوسطه و تكميلي تقسيم گرديد. درمراكز مقدماتي
متوسطه زبان لاتين تدريس نشده و بر آموزش عمومي تاكيد مي‌گردد.اين در حالي‌است
كه درمراكز تكميلي آموزش متوسطه، دانش‌آموزان جهت ادامه تحصيل در دانشگاهها و مراكز
آموزش عالي مهيا مي‌شوند. مقطع آموزش مقدماتي متوسطه با اخذ گواهينامه پايان دوره
به پايان مي‌رسد. در بسياري از شهرهاي كشور سوئد مدارس مختلط مقدماتي متوسطه ويژه
دانش‌آموزان پسر و دختر تشكيل يافته‌است. در نتيجه اعمال اصلاحات آموزشي طي سال1927
دانش‌آموزان دختر از امكان ورود به مراكز آموزش متوسطه عمومي برخوردار گرديدند.
مراكز آموزش فني و مدارس فني و حرفه‌اي نيز به واسطه حمايتهاي دولت و
شهرداريها در پايان قرن19 احداث گرديد. گفتني است،دوره هاي آموزش حرفه‌اي در دانشكده‌هاي
بازرگاني و دانشكده‌هاي اقتصاد گسترش يافت. در اين اثنا حمايتهاي دولتي نسبتا محدود
بوده و انواع متعددي از مدارس محلي فعاليت داشتند.آموزش مقطع تكميلي متوسطه در
طول 25 سال گذشته شاهد تغييرات زيادي بوده است.
طبق اصلاحات1970، مدارس قبلي تحت عنوان « ژيمنازيوم»، مدارس فني و حرفه‌اي
و آموزش حرفه‌اي درقالب يك واحد مديريتي گردآوري شده و تمامي انواع آموزشهاي آكادميك
و حرفه‌اي
ادغام گرديدكه بعدها از آن تحت عنوان مقطع تكميلي متوسطه ياد گرديد. در طول دهه70
اين نوع آموزش، طبق نيروي بازار كار مورد اصلاحات مجدد قرار گرفت. از پايان دهه90،
مدارس درفرايند گسترده تغييرات قرار گرفته و مدارس تكميلي متوسطه نيز همانند ساير
مقاطع نظام آموزشي، بتدريج از حيطه هدايت هاي دولتي خارج گرديد. دراواخر دهه80،
ساختار مدارس تكميلي متوسطه مجددا تغيير يافت. بسياري از رشته‌هاي آموزشي مقطع
تكميلي متوسطه، ادغام شده و در سال1994 در قالب16 برنامه آموزش ملي طي مدت زمان
آموزش 3 ساله ارائه گرديد.لازم به ذكر است كه طي سال تحصيلي2001-2000 برنامه آموزشي
تحت عنوان برنامه فن‌آوري طراحي گرديد.
چهارچوب‌هاي قانوني
نظام آموزش ملي به واسطه قوانين آموزشي مصوب مجلس ملي سوئد (ريكسدگ) طراحي
مي‌گردد.مدارس تكميلي متوسطه نيز از طريق آئين نامه‌هاي آموزشي مصوب دولت اداره
مي‌گردند.طي سال1999 دولت سوئد به بازبيني قوانين آموزشي كشور توسط يك كميته پارلماني
مبادرت نمود.
توصيف كلي ساختار مقطع تكميلي آموزش
متوسطه
برنامه‌هاي آموزشي مقطع تكميلي متوسطه در قالب17 برنامه ملي سازماندهي
شده و بر8 هسته موضوعي اعم از زبان سوئدي به عنوان زبان دوم، زبان انگليسي، علوم
اجتماعي، علوم مذهبي،رياضيات، تربيت بدني، علوم بهداشتي و علوم هنري مشتمل مي‌گردد.
علاوه بر اين هر رشته تحصيلي به يك يا دو ترم آموزشي تقسيم شده و ترم‌هاي تحصيلي
نيز خود از 50،100،150و200 واحد درسي متشكل مي‌گردند. دانش‌آموزان همچنين قادر
به انتخاب يك يا چند ترم تحصيلي خارج از برنامه‌هاي آموزشي تحت عنوان برنامه گسترده
مي‌باشند.آندسته از دانش‌آموزاني كه با مشكلات جدي درخصوص تحصيلات خود مواجه بوده
به حذف يك يا چند ترم تحصيلي تحت عنوان برنامه كاهشي مبادرت مي‌نمايند.آنها همچنين
از فرصت انتخاب مجدد يك يا چند ترم تحصيلي مشروط برخوردار مي‌باشند. علاوه بر اين
ممكن است كه كليه برنامه‌هاي آموزشي مجدداً انتخاب گردد. درتمامي موارد فوق مسؤوليت
تصميم‌گيري برعهده مدارس مي‌باشد. كميسيون پارلماني (كميسيون 2000) مقطع تكميلي
متوسطه، وظيفه بررسي ارائه طرح زمانبندي ترم‌ها و رشته‌هاي تحصيلي را برعهده داشته
و همچنين به ارائه طرح‌هايي درخصوص تعيين نمرات مقطع تكميلي متوسطه و بازبيني
هسته‌هاي موضوعي مبادرت مي‌نمايد.كميسيون مذكور همچنين به برگزاري آزمونهاي مقطع
تكميلي متوسطه و ارائه توصيه‌هايي درخصوص چگونگي برنامه‌هاي آموزشي رشته‌هاي حرفه‌اي
مبادرت مي‌نمايد.گفتني است كه كميسيون مذكور به ارائه گزارش خود در پايان سال 2002
مبادرت نمود.
موسسات آموزشي
مراكز تكميلي آموزش متوسطه توسط شهرداريها، شوراهاي استاني و يا هيئت‌هاي
خصوصي اداره مي‌گردند در شهرداريها و شوراهاي استاني تعداد يك يا چند كميته، مسئوليت
اداره و نظارت برمدارس محلي را عهده‌دارمي‌باشند.علاوه بر اين ،كليه شهرداريها
از حق احداث مراكز آموزش تكميلي متوسطه برخوردار مي‌باشند.درطول دهه90، تعداد مراكز
تكميلي متوسطه تحت نظارت شهرداريها افزايش يافت. درحال حاضر مراكز تكميلي متوسطه
درتعداد200 شهرداري از ميان280 شهرداري كشور دايرمي‌باشند.
كليه شهرداريها موظف اند به واسطه قوانين آموزشي به برگزاري كلاسهاي
آموزش تكميلي متوسطه مبادرت نمايند. به عبارت ديگر كليه شهروندان سوئدي كه موفق
به پايان مقطع آموزش پايه گردند، ازحق حضور درمراكز تكميلي متوسطه برخوردار مي‌گردند.
از سال تحصيلي 99-1998جهت پذيرش دانش‌آموزان دربرنامه ملي، دانش‌آموزان ملزم به
گذراندن حداقل دوره‌هاي زبان
سوئدي، زبان انگليسي و رياضيات درمدارس پايه مي‌باشند. نمرات مدارس پايه بر اساس
مقياس3 گانه، قبولي عادي(G) قبولي با امتيازمتوسط(VG) قبولي با امتياز عالي(MVG)
به دانش‌آموزان اعطاء مي‌گردد. در جهت اعطاي نمرات قبولي با امتيازمتوسط و قبولي
با امتياز عالي معيارهاي خاص وجود دارد كه توسط آژانس ملي آموزش تعيين مي‌گردد.
گفتني است كه اگر چنانچه دانش‌آموزان به احراز نمره قبولي عادي نايل نگردند، در
آن رشته نمره‌اي به آنها تعلق نمي‌گيرد.
از جمله تقسيم‌بندي نمرات آموزشي مي‌توان به ارزشهاي عددي G=10, VG=15,
MVG=20 اشاره نمود. گفتني است كه ارزشهاي عددي مذكور جهت پذيرش درتحصيلات عالي
نيز به عنوان نمرات معيار مدنظر قرار مي‌گيرد. جهت پذيرش در رشته‌هاي هنري، علاوه
بر آزمونهاي تخصصي، گواهينامه مهارتهاي ويژه نيز به فارغ التحصيلان اعطا مي‌گردد.به
طورمثال در رشته موسيقي، علاوه بر نمرات اصلي نمره واحدهاي عملي نيز به دانش‌آموزان
اعطا مي‌گردد. به علاوه، هيئت اداره كننده مراكز آموزش تكميلي متوسطه ممكن است
به ارائه ترم‌هاي آموزشي مشخص و پيش‌نياز مبادرت نمايند.
تقريباً تمامي دانش آموزان سوئدي از مجوزحضور درمراكز آموزش تكميلي متوسطه
برخوردار مي‌باشند. طبق آخرين آمار بدست آمده در سال2000، 5/97% از دانش‌آموزاني
كه به گذراندن دوره‌هاي آموزش پايه در بهار مبادرت نمودند، در پاييز همان سال جذب
دوره‌هاي آموزش تكميلي متوسطه شدند. آموزش تكميلي متوسطه ويژه بزرگسالان(افراد
بالاي رده سني20 سال) در نظام آموزشي عمومي بزرگسالان و درمراكز آموزش بزرگسالان
تحت نظارت شهرداريها ارائه مي‌گردد.
مقاطع و گروه‌هاي سني
برنامه‌هاي آموزشي مقطع تكميلي متوسطه ظرف مدت زمان3 سال و به صورت ترم‌هاي
ساليانه نا‌مشخص آموزشي ارائه مي‌گردد. نظام مبتني برترم‌هاي آموزشي و عدم وجود
تقويم زماني ملي، آزادي عمل زيادي درجهت سازمان‌بندي دوره‌هاي آموزشي مقطع تكميلي
متوسطه فراهم آورده است، به نحويكه ترم‌هاي تحصيلي را مي‌توان بصورت فشرده با اخذ
چندين واحد درسي به طور هم‌زمان يا تقسيم واحدها دركل آموزش مقطع تكميلي متوسطه
مطالعه نمود.
برنامه‌هاي آموزش ملي
از برنامه‌هاي آموزش ملي كه2500 واحد درسي مقطع تكميلي آموزش متوسطه را
تحت پوشش قرار مي‌دهند، مي‌توان تحت عنوان برنامه‌هايي ياد نمود كه در آن دانش‌آموزان
از فرصت انتخاب تخصص‌هاي متنوع و متعدد برخوردار مي‌گردند. 8 هسته موضوعي در كليه
برنامه‌هاي آموزش ملي وجود دارد. با انتخاب دوره‌ها و ترم‌هاي آموزش اختياري،امكان
تخصص گرايي در كليه برنامه‌هاوجود دارد. هيئت آموزش مسؤوليت تصميم‌گيري درخصوص
فراهم نمودن دوره‌ها و ترم‌هاي آموزش اختياري را عهده‌دار مي‌باشد.دركليه برنامه‌هاي
آموزشي، دانش‌آموزان از انتخاب‌هاي شخصي خود بالغ بر300 واحد آموزشي برخوردارمي‌باشند.
به عنوان مثال آنها ممكن است به انتخاب زبان خارجي ديگري مبادرت نموده و يا به
حذف دوره‌هايي در برنامه‌هاي ديگر مبادرت نمايند.كليه برنامه‌هاي ملي به عنوان
پايه‌اي براي مطالعات بيشتر و مجوز اساسي جهت پرداختن به تحصيلات عالي مطرح مي‌باشند.
برنامه‌هاي ويژه
آندسته از دانش‌آموزاني كه به برنامه‌هاي آموزشي غير از برنامه‌هاي ملي
فوق علاقه‌مند باشند، گزينه ديگري نيز در اختيار دارند كه از آن تحت عنوان برنامه‌هاي
آموزشي ويژه ياد مي‌گردد.برنامه مذكور نيز قاعدتاً مدت زمان 3 سال به طول انجاميده
و با برنامه‌هاي آموزش ملي برابر است.برنامه آموزشي مذكور شامل 2500 واحد آموزشي
ويژه مقطع آموزش تكميلي متوسطه بوده و دانش‌آموزان از حق يكسان برخورداري از زمان
آموزش تضميني نظير برنامه‌هاي آموزش ملي برخوردار مي‌باشند. برنامه‌هاي آموزشي
ويژه مشتمل بر8 هسته موضوعي مشابه به علاوه فعاليتهاي تحقيقاتي مي‌باشد. برنامه‌هاي
آموزشي ويژه شامل ترم‌هاي تحصيلي ارائه شده مشابه برنامه‌هاي ملي يا ترم‌هاي آموزش
محلي مي‌باشند.
برنامه‌هاي آموزشي ويژه، اغلب توسط شهرداريها و با همكاري نهادهاي محلي
ارائه مي‌گردد. مدارس كشور با همكاري دانش‌آموزان به تدوين برنامه‌هاي آموزشي براي
دوره آموزش مذكور مبادرت مي‌نمايد.هدف اصلي برنامه مذكور اعطاي اختيار عمل و انعطاف
پذيري بيشتر به دانش‌آموزان و شهرداريها علاوه بر برنامه‌هاي ملي مي‌باشد. از
اواخر دهه90 تمايل به ارائه برنامه‌هاي مذكور افزايش يافته است.
برنامه‌هاي شخصي
ارائه برنامه‌هاي آموزشي شخصي عمدتاً در جهت حمايت از آندسته از دانش‌آموزاني
است كه از مجوز انتخاب برنامه‌هاي ملي يا برنامه‌هاي آموزشي ويژه برخوردار نمي‌باشند.
برنامه آموزشي مذكور بر مبناي نيازهاي آموزشي دانش‌آموزان تعيين و تدوين مي‌گردد.
شهرداري ها نيز به ارائه برنامه‌هاي شخصي مبادرت نموده و دانش‌آموزان به انتخاب
آن مي‌پردازند. هدف از برگزاري چنين دوره‌هايي برخورداري دانش‌آموزان از فرصت حضور
در آموزش دوره‌هاي اموزش ملي و برخورداري از فرصت مطالعه يك يا چند موضوع آموزش
پايه مي‌باشد. با حضور درچنين دوره‌هاي آموزشي دانش‌آموزان از پذيرش در برنامه‌هاي
ملي يا برنامه‌هاي آموزشي ويژه بهره‌مند مي‌گردند. برنامه‌هاي شخصي را مي‌توان
به منظور تطبيق با نيازهاي آموزش افرادي كه اخيراً وارد كشور سوئد شده‌اند، تعديل
نمود كه از آن جمله مي‌توان به دوره‌هاي آموزش مقدماتي زبان سوئدي به عنوان زبان
دوم و آموزش علوم اجتماعي اشاره نمود. در برنامه‌هاي شخصي همچنين دوره‌هاي آموزش
حرفه‌اي با هدف فراهم آوردن فرصت استخدام براي افراد علاوه برموضوعات خاص آموزشي
مقطع تكميلي آموزش متوسطه به دانش‌آموزان ارائه مي‌گردد. از جمله ديگر دوره‌هاي
تحصيلي كه مي‌توان آنها را در چهارچوب برنامه‌هاي شخصي گنجاند مي‌توان به برنامه‌هاي
آموزش ويژه دانش آموزان با نيازهاي خاص(افرادي با ناتواني‌هاي يادگيري) اشاره نمود.
طرح آزمايشي جديد و مدرن ديگري در خصوص تعليم و تربيت دانش‌آموزان سوئدي اجرا مي‌گردد
كه از آن تحت عنوان «تربيت در حوزه زندگي كاري دانش‌آموزان» ياد مي‌گردد.گفتني
است كه حدود يك سوم زمان آموزش، درمراكز شغلي صرف مي‌گردد.طرح مذكور راه ديگري
جهت دستيابي به اهداف و برنامه‌هاي آموزشي و همچنين دستيابي به قابليت و توانايي
لازم در آموزش عادي در قالب اجراي برنامه ملي يا برنامه آموزشي ويژه مي‌باشد كه
به واسطه ارائه موضوعات آموزش فني در مدارس و تربيت دانش‌آموزان در محيط‌هاي كاري(APU)
به دانش‌آموزان ارائه مي‌گردد. به جز برنامه‌هاي عملي دانش‌آموزان درحوزه زندگي
كاري كه طبق برنامه هاي آموزشي خاصي به دانش‌آموزان ارائه مي‌گردد، آنان همچنين
ملزم به فراگيري موضوعات خاص و برنامه‌هاي موضوعي مي‌گردند. هدف اين‌گونه تعليم
و تربيت برآورده نمودن نيازهاي متغير زندگي كاري دانش‌آموزان جهت برخورداري از
حداقل بازار كار مي‌باشد كه به ارائه فرصت اجراي نقش مهم‌تر آموزشي در برنامه ملي
درمحيط كار منتهي مي‌گردد. محتواي برنامه‌هاي آموزشي طرح تربيت در زندگي كاري طبق
توافقات به عمل آمده ميان دانش‌آموزان، مدارس و مراكز كاري تعيين مي‌گردد. شهرداريها
و مراكز آموزش تكميلي متوسطه در زمره سازماندهندگان آموزشي طرح مذكور محسوب مي‌گردند.
پس ازگذراندن دوره آموزشي9 ساله آموزش پايه، دانش آموزان به انتخاب برنامه آموزشي
كه مايل به آموختن آن در مراكز تكميلي متوسطه مي‌باشند مبادرت مي‌نمايند.اگر شهرداريهاي
محلي به ارائه برنامه‌هاي آموزشي مورد نظر مبادرت ننمايد، دانش آموزان ازحقوق مساوي
جهت درخواست پذيرش در برنامه‌هاي آموزشي ساير دواير شهرداريها برخوردار مي‌گردند.گفتني
است كه شهرداريها موظف به تأميين بودجه آموزشي دانش آموزان مي‌باشند.اگردانش آموزان
مقطع تكميلي متوسطه دوره‌هاي آموزشي نظير برنامه‌هاي آموزش ملي يا برنامه‌هاي تخصصي
آموزشي را بربرنامه‌هاي ارائه شده درمراكزتكميلي متوسطه تحت نظارت شهرداريها ارجحيت
دهند، شهرداريها موظف به تقبل هزينه ثبت نام دانش آموزان درچنين دوره‌هايي مي‌باشند.
دوره‌هاي آموزشي مقطع آموزش متوسطه مدارس مستقل كشور مي‌بايستي با سياستهاي شهرداريهاي
كشور مطابقت داشته باشد. به علاوه، مدارس مذكور همچنين مي‌بايستي به تامين ارزش
هاي بنيادي نظام آموزش عمومي مبادرت نموده و در دسترس كليه دانش آموزاني كه از
حق برخورداري از آموزش يكسان در نظام آموزش عمومي برخوردار مي‌باشند ، قرار گيرد.
مدارس مستقل مي‌بايستي از شروط ديگرمصوب دولت تبعيت نمايند.مراكز آموزش تكميلي
متوسطه و شهرداريهاي متبوع مي‌بايستي درخصوص مقادير بودجه به توافق نائل آيند كه
در غير اين صورت شهرداريها ملزم به پرداخت بودجه مصوب دولت مي‌گردند.طي سالهاي
اخيرتعداد مراكز متوسطه تكميلي مستقل به طور قابل ملاحظه‌اي افزايش يافته است.
طبق آخرين آمار به دست آمده طي سال تحصيلي 2001-2000 مقطع تكميلي متوسطه بر 7/4
در صد تعداد كل مراكز آموزش متوسطه كشور و تعداد دانش آموزان آن بر 15 در صد بالغ
مي‌گردد. برگزاري هر گونه دوره آموزشي در مدارس تكميلي مي‌بايستي تحت نظارت دولتي
قرار گيرد.اگر چنانچه برنامه‌هاي آموزشي به طور ويژه‌اي مهم ارزيابي گردد، مدارس
تكميلي از بودجه‌هاي دولتي برخوردار مي‌گردند. از سري آموزش‌هايي كه از محل بودجه
حمايتي دولت به داوطلبين ارائه مي‌شود، تحت عنوان Kompletterande utbiliding ياد
مي‌گردد. دوره‌هاي آموزش تكميلي ، تحت بازرسي آژانس ملي آموزش عالي و اتخاذ تصميم
گيري درخصوص نظارت بر مدارس مذكور، توسط آژانس ملي آموزش صورت مي‌گيرد.
ارزشيابي
تحصيلي
معيارهاي نمره گذاري خاصي جهت تعيين نمرات در مقطع آموزش تكميلي متوسطه
وجود دارد كه از آن جمله مي‌توان به موارد ذيل اشاره نمود:
قبولي با امتياز عالي(MVG)
قبولي با امتياز متوسط(VG)
قبولي(G)
عدم قبولي(مردودي)(IG)
به دانش‌آموزان دوره آموزش تكميلي متوسطه در ازاي گذراندن دوره‌هاي آموزشي
نمراتي اعطا مي‌گردد. از لحاظ نظري، نقطه زماني خاص جهت درج نمرات تحصيلي دانش‌آموزان
وجود ندارد و اين در حالي‌است كه در صورت لزوم، دانش‌آموزان از حق دريافت كارنامه
نمرات خود طي ترم‌هاي آموزشي برخوردارمي‌گردند.نمرات تحصيلي دراسناد جداگانه درج
گرديده و معلمين از مجوز اعطاي نمرات قبولي به آندسته از دانش‌آموزاني كه مدت كافي
دركلاسهاي درسي حضور نيافته‌اند، برخوردار نمي‌باشند. جهت اعطاي نمرات در دروس
سوئدي به عنوان زبان دوم، زبان انگليسي و رياضيات، معلمين مي‌بايستي به برگزاري
آزمونهاي ملي مبادرت نمايند. برگزاري آزمونهاي مذكور در مدارس، اختياري بوده اما
از جولاي 2001 به صورت اجباري درآمده است.
كليه دانش‌آموزان پس از تكميل مقطع تكميلي متوسطه مجاز به حضور مجدد در
آزمونها جهت ارتقاء بهبود نمرات خود مي‌باشند. شهرداريها از حق تعيين و دريافت
مبالغي تا سقف500 سك جهت حضور مجدد افراد در هر آزمون برخوردار مي‌باشند.
گواهينامه‌هاي آموزشي
در مقطع تكميلي متوسطه هيچ‌گونه آزمون خاصي برگزار نمي‌گردد. اما هر يك
از دانش‌آموزان از گواهينامه پاياني حاوي خلاصه‌اي از دوره‌هاي آموزشي گذرانده
و نمرات دريافتي دوره‌هاي مذكور برخوردار مي‌گردند. گفتني است كه جهت دريافت گواهينامه
پايان دوره تحصيلات فوق دانش‌آموزان مي‌بايستي برنامه ملي يا برنامه آموزشي ويژه
را گذرانده، در كليه دوره‌ها نمره قبولي كسب نموده و به مشاركت در فعاليتهاي پروژه‌اي
مبادرت نمايند.
روابط آموزشي- استخدامي
تقريباً كليه برنامه‌هاي آموزشي كشور سوئد مشتمل بر آموزش در محيط كار
مي‌باشد. به عبارت ديگر دروس كارگاهي خارج از مدارس با عنوان(APU ) به دانش‌آموزان
ارائهميگردد. طرحAPU دانش‌آموزان را قادرمي‌سازد كه دانشي را كه در مدارس
آموخته‌اند به طور عملي به كار گرفته و آموخته‌هاي خود را گسترش دهند. در برنامه‌هاي
مربوطه،حداقل 15 هفته از كل زمان دوره‌هاي آموزشي به آموزش در محيط‌هاي كاري اختصاص
مي‌يابد. اگر‌چه ممكن است كه برخي مراكز كاري به اخذ شهريه از دانش‌آموزان مبادرت
نمايند، اما معمولاً از دانش‌آموزان در طولAPU شهريه‌اي دريافت نمي‌گردد.
ساختارهاي سازماني حوزه آموزش
آموزش و تحصيل درمراكزمستقل تكميلي متوسطه مي‌بايستي به كسب دانش و مهارتهاي
آموزشي توسط دانش‌آموزان درمراكز آموزش تكميلي متوسطه تحت نظارت شهرداريها منجر
گردد.كليه مدارسي كه واجد شرايط باشند توسط آژانس ملي آموزش مستحق دريافت كمك‌هاي
دولتي تشخيص داده مي‌شوند.اگر آژانس ملي آموزش مدارس مذكور را مستحق دريافت بودجه
دولتي اعلام نمايد، شهرداريهاي محل اقامت دانش‌آموزان، مسئوليت پرداخت بودجه به
مدارس مستقل را عهده‌دار شده و در اين‌صورت دانش اموزان از كمك تحصيلي برخوردار
مي‌گردند. طي سالهاي اخير مراكز تكميلي آموزش متوسطه افزايش يافته است و اين در
حالي‌است كه مدارس از ابعاد نسبتاً كوچكي برخوردار مي‌باشند. طبق آخرين آمار بدست
آمده در حدود 11000 دانش‌آموز سوئدي درمراكز تكميلي آموزش متوسطه مستقل، ثبت نام
نموده‌اند كه حدود 4 درصد از تعداد كل دانش‌آموزان كشور را شامل مي‌گردد.
مشاركت آموزشي
مشاركت فعالان آموزشي عمدتاً از طريق شيوه‌هاي مختلف مشاوره با والدين
دانش آموزان صورت مي‌پذيرد. طي سالهاي اخير، دولت سوئد به افزايش ميزان تاثيرگذاري
والدين دانش آموزان در سياست مدارس پايه و مقطع تكميلي متوسطه مبادرت نموده است.گفتني
است كه اين چنين فرصتهايي در سطح آموزش عالي براي دانش جويان و كادر حوزه صنايع
و دواير دولتي در جهت تاثير گذاري بر فعاليتهاي آموزشي فراهم آمده است. مطابق
قوانين آموزشي كشور سوئد كليه دانش آموزان مدارس پايه و تكميلي متوسطه از حق تاثير
گذاري بر طرح و محتواي دروسي آموزشي خود برخوردارمي‌باشند.طبق چنين قوانيني توانايي
و اشتياق كودكان در جهت تاثيرگذاري و پذيرش مسئوليت‌هاي اجتماعي، فرهنگي و سازماني
مدارس مورد حمايت واقع مي‌گردد. معلمين نيز از حق تاثيرگذاري اجتماعي، فرهنگي و
سازماني، متدهاي آموزشي و تعيين و طراحي محتوي دروس آموزشي برخوردار مي‌باشند.
رؤساي مدارس نيز از مسئوليت ويژه‌اي در جهت گسترش مكانيزم‌هاي افزايش دهنده ميزان
تاثيرگذاري دانش آموزان بر ساختار آموزشي مدارس و گزارش پيشرفت تحصيلي كودكان
به والدين برخوردار مي‌باشند. گفتني است كه ساليانه حداقل يكبار ،معلمين، دانش
آموزان و والدين كودكان رده سني6 سال به گفتگو در خصوص گسترش بعد شخصيتي ، متدهاي
آموزشي و برآورد پيشرفت‌هاي اجتماعي ، فرهنگي و آموزشي كودكان سوئدي مبادرت مي‌نمايند.
والدين كودكان نيز از تشكلهايي در انجمن‌هاي اوليا مربيان برخوردار بوده و از اين
طريق به تاثير گذاري بر فعاليت مدارس مبادرت مي‌نمايند.گفتني است كه انجمن‌هاي
اوليا - مربيان دركليه سطوح محلي و مركزي فعاليت دارند. از جمله ديگر نهادهاي دست
اندركار كه تحت نظارت دولت تشكيل مي‌يابد مي‌توان به انجمن ملي خانه و مدرسه اشاره
نمودكه درسطوح محلي وملي فعاليت مي‌نمايد.گفتني است كه انجمن مذكور نيز به ارائه
پيشنهاداتي درخصوص ساماندهي وسازماندهي امور مدارس كشورمبادرت مي‌نمايد.اغلب شهرداريهاي
كشورسوئد نيز از انجمن‌هاي مشاوره‌اي برخوردار مي‌باشند كه والدين دانش آموزان
نيزدرآن حضوردارند.مطابق قوانين مصوب مجلس ملي سوئد(ريكسدگ)مسئووليت اتخاذ تصميمات
جديددرحوزه آموزش، از شهرداريهاي كشورطي دوره آزمايشي(تاجولاي2003)به هيئت‌هاي
محلي متشكل ازسهم عمده‌اي از والدين دانش آموزان تفويض گرديده است.گفتني
است كه طرح آزمايشي مذكور،مدارس پايه وآموزش كودكان استثنايي رانيزشامل مي‌گردد.لازم
به ذكراست كه نمايندگاني ازدانش آموزان نيزبه عنوان اعضاي گروه ازحق ارائه نظر،
پيشنهاد و رأي درطرح مذكور برخوردارمي باشند. ازآن‌جايي كه انجمن اولياء ازمسئوليت‌هاي
تخصصي درخصوص اتخاذ روشهاي آموزشي وتعيين محتواي دروس آموزشي و مسئوليت رسيدگي
برعملكرد مراجع رسمي و رسيدگي به مواردي كه به نقض حقوق فردي دانش آموزان منجر
مي‌گردد ، برخوردار نمي‌باشند، از اين روي اين گونه مسئوليت‌ها به انجمن شهرداريهاي
سراسركشورتفويض مي‌گردد. طرح آزمايشي ديگري نيزدرانجمن‌هاي محلي اوليا- مربيان
مدارس سوئد به مدت 4سال تا 30 ژوئن2003به اجرا در آمد. انجمن شهرداريها برمبناي
پيشنهادات دانش آموزان، به انتخاب نمايندگان دانش آموزي براي انجمن محلي مدارس
مبادرت مي‌نمايند. نمايندگان سازمانها و صنايع نيز به اتفاق يكديگرجهت بررسي برنامه‌هاي
ملي آموزش فني وآموزش تكميلي متوسطه درجلسات آژانس ملي آموزش حضورمي يابند .دولت
سوئد در بهار1999 به تشكيل گروهي متشكل از نمايندگان حوزه صنايع، نهادهاي محلي
سوئد، فدارسيون شوراهاي استاني، آژانس ملي آموزش، وزارت آموزش وعلوم، وزارت صنايع
واستخدام و ارتباطات مبادرت نمود. وظيفه اين گروه، ارائه طرح‌هايي درخصوص چگونگي
گسترش همكاري‌هاي ميان مدارس واجتماع مي‌باشد. اين گروه به طراحي برنامه‌هاي فني
مقطع تكميلي آموزش متوسطه درجهت برآورده نمودن تقاضاهاي آتي مراكز آموزشي مذكورمبادرت
مي‌نمايد. در نوامبر سال2000، گروه مذكور به ارائه پيشنهاداتي به وزيرآموزش وپرورش
و نهاد آموزش بزرگسالان مبادرت نمود. گفتني است كه اين گزارش به منظور ارائه اظهارنظررسمي
به مراجع ، سازمانها و شهرداريها و كميسيون مقطع تكميلي آموزش متوسطه تنظيم وتدوين
گرديد.
برنامه ريزي آموزشي
شهرداريها، مدارس ، دانشگاهها و دانشكده‌هاي سراسركشورسوئد عهده دارمسئوليت
تنظيم ساعات آموزشي و برنامه هاي سال تحصيلي به صورت جداول زمان بندي شده روزانه
و هفتگي مي‌باشند.درمدارس پايه ومقطع متوسطه، سال تحصيلي از2 ترم بهاري وپاييزي
بالغ بر178روزمتشكل مي‌گردد. تاريخ دقيق آغازو پايان ترم‌هاي آموزشي بهاري و پاييزي
توسط كميته ملي آموزش سوئد مستقر در شهرداريهاي كشورتعيين مي‌گردد. سال تحصيلي
درمدارس پايه وآموزش متوسطه دراواخر ماه اوت آغاز شده و درماه ژوئن به پايان مي‌رسد.
تعطيلات1روزه درطول هردوترم تحصيلي،2تعطيلي يك هفته‌اي درترم بهاري، تعطيل ورزشي
درفوريه يا مارس، تعطيلي ايسترEaster (عيدمذهبي مسيحيان) درترم پاييزي وتعطيلي
يك هفته‌اي به مناسب روز قديسين ازجمله مهمترين ايام تعطيلات مراكز آموزش پايه
ومتوسطه كشور سوئد محسوب مي‌گردد. گفتني است كه تحت شرايط خاص و درصورت درخواست
والدين يا قيمين دانش آموزان، با معافيت تحصيلي مقطعي دانش آموزان درمدارس پايه
موافقت مي‌گردد. دوره‌هاي آموزش مدارس پايه و متوسطه ظرف مدت 5 روزازدوشنبه تاجمعه
براي دانش آموزان سوئدي برگزارمي‌گردد. مسئووليت تصميم گيري درخصوص تعيين طول مدت
آموزش روزانه و ساعات آغاز وپايان آموزش برعهده خود مدارس مي‌باشد و اين درحالي
است كه اين مدت زماني نبايد از8 ساعت آموزشي براي دانش‌آموزان مقاطع بالا و 6 ساعت
براي دانش آموزان مقاطع پايين (2سال اول) تجاوز نمايد.
پذيرش تحصيلي
در كشور سوئد دانش‌آموزان زماني از مجوز ورود به دوره‌هاي آموزش عالي
برخوردار مي‌گردند كه ابتدا از كليه شرايط عمومي وسپس شرايط اختصاصي جهت ورود به
دانشگاهها يا كالج‌هاي دانشگاهي برخوردار باشند.از جمله مهمترين شرايط عمومي
ورود دانشجويان به مقطع آموزش كارشناسي مي‌توان به پايان موفقيت آميز برنامه ملي3
ساله مقطع متوسطه ويا دوره هاي آموزش زبان خارجي وسوئدي اشاره نمود. گفتني است
آن دسته از متقاضياني كه از زبان مادري غير از زبان اسكانديناوي برخوردار باشند،
بايد از اطلاعات كافي درخصوص زبان سوئدي برخوردار باشند. به عنوان مثال از طريق
يك دوره يك ساله آمادگي اين آشنايي را كسب كرده باشند .مسئوليت پذيرش وگزينش دانشجويان
برعهده خود مؤسسات مي‌باشد. درچارچوب‌هاي تعيين شده، مؤسسات مذكور از حق تصميم‌گيري
درخصوص شاخصهاي پذيرش دانشجو برخوردار مي‌باشند. فرايند پذيرش يا بصورت منطقه‌اي
ويا از طريق سرويس مركزي آژانس ملي آموزش عالي صورت مي‌پذيرد. جهت گزينش دانشجويان
نيز يك يا چند شاخص اصلي من جمله نمرات آموزشي، نتايج آزمون صلاحيت دانشگاهي، نتايج
آزمون ويژه و ميزان تجربيات كاري وتحصيلات قبلي دانشجويان مد نظر قرار مي‌گيرد.
طي دهه‌هاي1970 و1980 عليرغم نياز روز افزون، ظرفيت سيستم آموزش عالي سوئد تقريباً
ثابت بوده وتعداد پذيرفته‌شدگان اين سيستم بر تعداد40 تا 45 هزار نفر در سال بالغ
مي‌گرديد. از سال 1991 برتعداد مراكز دانشگاهي ارائه كننده دوره‌هاي آموزش كارشناسي
افزوده شده و در اواسط دهه1990 تعداد دانشجويان دوره‌هاي مذكور بر30% بالغ گرديد.
تقريباً30% از جوانان سوئدي پس از اتمام دوره آموزش پايه و تكميلي متوسطه به تحصيلات
خود درمراكز آموزش عالي ادامه مي‌دهند غير از دانش آموزاني كه مستقيماً از مدارس
تكميلي متوسطه وارد دوره‌هاي تحصيلات تكميلي مي‌شوند، سهم نسبتاً عمده‌اي از دانشجويان
اين دوره‌ها به خيل دانش‌آموزان بالغ تعلق دارد.
