نظام آموزشي كشورهاي جهان

آموزش ابتدايي

تاريخچه

آموزش ابتدايي در كشور فرانسه به موجب قانون Guizot (مصوب سال1833) پايه‌گذاري گرديد. طبق قانون مذكور، دركليه روستا‌ها، ابتدا يك دبستان پسرانه و سپس يك دبستان دخترانه تأسيس گرديده است.نظام آموزش ابتدايي كشور فرانسه از ابتدا از نوعي سياست عدم تمركز پيروي نموده است. به عبارت ديگر، از يك سو، مسووليت احداث مدارس در اماكن مناسب، مراقبت و نگهداري از آنها و گزينش معلمين از ‌جمله ي وظايف جوامع محلي به شمار آمده و از سوي ديگر، تضمين يكپارچگي و كارآيي آموزش ابتدايي از طريق ايجاد شبكه مدارس تربيت معلم در سطح بخشي و تعيين برنامه‌هاي درسي و توزيع كتب آموزشي برعهده دولت مي‌باشد.نقش روستاها (جوامع محلي) و تقسيم مسووليت ميان روستاها و دولت در امر آموزش ابتدايي تا اواخر قرن نوزدهم به روال فوق بوده است.طبق قوانين فالو(مصوب1850،Fallou) و ژول فري(مصوب 1881،j.Ferry) به ترتيب،‌ آموزش ابتدايي رايگان و پايه اعلام و به مورد اجرا گذارده مي‌شود.

در اين اثنا، مسأله جدايي آموزش از دين و سياست(Laicite) مطرح گرديده و از ژوئيه 1904 تعليمات ابتدايي پايه، رايگان و لائيك به صورت رسمي به مورد اجرا گذارده شد.

در ارتباط با لائيسيته(Laicite) - كه به معناي پاك‌سازي ساحت مدرسه از هر نوع آموزش سياسي و مذهبي است- نظام آموزشي فرانسه تجربه‌اي ويژه اندوخت كه طي آن مخالفت‌هاي دولت و كليسا نقش عمده‌اي در آن ايفا مي‌نمود. نهايتا نتيجه كشمكش‌هاي ميان كليسا و دولت طي يك قرن به ايجاد2 نوع مدرسه با عناوين مدارس دولتي و خصوصي منجر گرديد.

ساختار آموزشي

دوره‌هاي آموزش ابتدايي طي دو دوره به شرح ذيل برگزار مي‌گردد:

الف) دوره يادگيري پايه كه طي سال آخر مقطع آموزش پيش‌دبستاني آغاز و تا دو سال اوليه آموزش ابتدايي ادامه مي‌يابد.

ب) دوره عميق‌سازي آموزشي كه طي سه سال آخر مقطع ابتدايي ارائه شده و به كالج منتهي مي‌گردد.

گذراندن دوره‌هاي آموزش ابتدايي براي كليه كودكان فرانسوي رده سني6 سال اجباري و رايگان است. مدت آموزش به‌طور متوسط 5 سال تا رده سني11 سال به طول مي‌انجامد.

با توجه به سطح علمي‌ دانش‌آموزان، مدت اين دوره با افزايش (تكرار يك كلاس) يا كاهش (آموزش جهشي) تغييرمي‌يابد.مقطع آموزش ابتدايي خود از ( دوره آموزش اصلي كه از سال آخر مقطع آموزش پيش دبستاني  آغاز و تا سال  دوم ابتدايي ادامه مي‌يابد(CP)، دوره آمادگي،(CE1) دوره مقدماتي كلاس اول، دوره تعميق آموزشي(آموزش3ساله) (CE2) دوره مقدماتي كلاس دوم، (CM1) دوره ميانه كلاس اول و(CM2) دوره ميانه كلاس دوم، متشكل مي‌گردد.

از سال 1995ميلادي برنامه‌هاي آموزش  ملي جديدي وضع گرديده است كه از آن جمله مي‌توان به  زبان فرانسه (9 ساعت در هفته)، رياضيات (5 ساعت)، تاريخ، جغرافيا، تعليمات اجتماعي، علوم و فن‌آوري (4 ساعت)، آموزش هنري و ورزش (6 ساعت در هفته ) اشاره نمود. گفتني است كه در حدود يك ساعت و نيم در هفته نيز  به آموزش زبان‌هاي  زنده اختصاص مي‌يابد.آموزش ابتدايي از قانون مصوب10 جولاي1989تبعيت نموده و متمم6 سپتامبر1940 نيز به تبيين وتعيين ساختار سازماني وعملكرد آن مي‌پردازد. به طور معمول اولياء دانش آموزان مي‌بايستي به انتخاب مدارسي واقع در منطقه سكونت خود جهت تحصيل فرزندانشان مبادرت نمايند، اما استثنائاتي نيز وجود داشته و مطابق خواسته والدين، كودكان از حق تحصيل دركليه مدارسي كه مد نظر والدين باشد، برخوردار مي‌باشند. دانش آموزان مدارس ابتدايي، به فراگيري مهارتها و آموزش‌هاي مقدماتي و پايه اعم از مهارتهاي كتبي و شفاهي،خواندن ورياضيات مي‌پردازند.مدارس ابتدايي نيز امكان رشد واستفاده مناسب از هوش، استعداد  وقابليت‌هاي هنري وفيزيكي دانش آموزان  را براي آنان فراهم مي‌آورند. علاوه بر اين ، مدارس ابتدايي در جهت  افزايش سطح آگاهي‌هاي كودكان  در قبال زمان،فضا،ويژگيهاي دنياي جديد و ساختار فيزيكي بدن خود تلاش مي‌نمايند.مدارس ابتدايي همچنين امكان كسب تدريجي روش‌هاي ساختاري را فراهم آورده و به آماده سازي دانش آموزان جهت برخورداري  از تحصيلات بالاتر در مقطع آموزشي كالج مبادرت مي‌نمايند.ساختار سازماني مدارس ابتدايي فرانسه در مناطقي از كشور  كه از  جمعيت كمي‌برخوردار مي‌باشند  به طور مثال نواحي كوهستاني با مشكل روبرو مي‌باشد. به اين دليل ساختار مدارس در مناطق مذكور  تغيير يافته است. واحد اصلي و مركزي ساختار مدارس  ابتدايي در كشور فرانسه گروه يا كلاس مي‌باشد. از اول جولاي1992،ساعات آموزش هفتگي مقطع آموزش ابتدايي بر26ساعت آموزشي بالغ مي‌گردد. مدارس ابتدايي عموماً  چهارشنبه ها، بعد از ظهرشنبه و يكشنبه ها تعطيل مي‌باشد. فعاليت‌هاي فرهنگي، هنري وورزشي نيز غالباً علاوه بر26ساعت درسي ارائه مي‌گردد. فعاليت‌هاي مذكور خارج ازبرنامه بوده و توسط نهادهاي محلي تعيين وارائه ميگردد. دراغلب مدارس كشور يك كافه تريا كه ازطرف مسئولين محلي در نظر گرفته شده است وجود دارد. خدمات تحصيلي و آموزشي كه معمولاً از جانب معلمين ارائه مي‌گردد، شامل والدين شاغل كودكان  نيز مي‌گردد.از آنجايي‌كه مدارس ملي فرانسه بر عقيده  «لائيك» استوار مي‌باشند، از اين روي، آموزش علوم مذهبي جز در دپارتمانهاي Haut-Rhin، Bas-Rhin وMoselle كه به حفظ وضعيت خاص به‌جاي مانده از گذشته مبادرت نموده اند، در سايرمدارس ارائه نمي‌گردد.

اهداف آموزشي

از جمله اهداف كلي مقطع آموزش ابتدايي مي‌توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1) فراهم‌سازي عوامل و ابزار اساسي جهت كسب دانش، بيان شفاهي و نوشتاري، قرائت و محاسبه

2) تسهيل رشد ذهني، حواسي و مهارت‌هاي ، جسماني، هنري و ورزشي

3) گسترش آگاهي نسبت به زمان و مكان، اشياء، جهان مدرن و ساختار بدن خويش

4) دست‌يابي تدريجي به دانش‌هاي روش شناختي

5) آماده‌سازي دانش‌آموزان جهت ادامه تحصيل در كالج

6) آموزش اخلاق و تعليمات اجتماعي، به كمك خانواده

برنامه‌هاي آموزشي و ارزشيابي تحصيلي

برنامه‌هاي آموزشي جهت تعيين دروس و مهارتهاي آموزشي درهر دوره تحصيلي طراحي مي‌گردد. برنامه‌هاي آموزشي زمان بندي شده در خصوص دروس اجباري ودر چارچوب دروس اختياري نظير  زبانهاي خارجي قابل تغييرميباشد.گفتني است كه دروس اختياري،نظير  زبانهاي خارجي از سال1989درمدارس خاص ابتدايي و  به صورت آزمايشي ارائه مي‌گردد. شوراي معلمين، با پيشنهاد و تأييد معلمين، به تأييد پيشرفت تحصيلي دانش آموزان مبادرت مي‌نمايند.والدين نيز مي‌بايستي طبق قاعده منظم  از پيشرفت تحصيلي فرزندان خود  اطلاع يابند.گزينش ملي (امتحان جامع) از سال1989، در ابتداي هر سال تحصيلي  برگزار مي‌گردد. گفتني است كه طي امتحان مذكورمهارتهاي رياضي،خواندن ونوشتن كليه دانش آموزان مورد ارزشيابي قرارمي‌گيرد. هدف اصلي  آزمون فوق، برآورد و ارزشيابي كلي وضعيت پيشرفت تحصيلي  دانش آموزان مي‌باشد. ارزشيابي مذكور  به معلمين كمك مي‌كند كه فعاليت‌هاي آموزشي را با وضعيت تحصيلي دانش آموزان مطابقت دهند. به منظور تطابق يادگيري دانش‌آموزان، دوره زماني هر چرخه آموزشي، از يك سال بيشتر يا كمتر در نظر گرفته مي شود.

 وضعيت تحصيلي  هر دانش آموز ،توسط مشاورين آموزشي  آن چرخه مشخص مي‌گردد.پيشنهاد مكتوبي نيز جهت كسب اطلاع  والدين  ارسال مي‌گردد كه مي‌توانند آنرا قبول كرده  يا اينكه با ارجاع به مسئولين  بالاتر از پذيرش آن امتناع ورزند.كليه دانش آموزان از دفتر گزارش كاري برخوردار مي‌باشند كه به‌طور منظم  بايد مورد رؤيت والدين قرار گيرد. اين دفترچه وسيله اي ارتباطي ميان  والدين ومعلمين محسوب مي‌گردد.   

در اين دفترچه، نتايج امتحانات ميان ترم  واطلاعاتي در خصوص مهارتهاي آموزشي دانش آموزان  ثبت مي‌گردد.در دفتر گزارش، همچنين  نتايج ارزشيابي‌هاي دوره اي آندسته از دانش آموزاني  كه روند عادي تحصيلي خود را طي نموده و يا با مشكلات آموزشي مواجه مي‌باشند، لحاظ مي‌گردد. از والدين دانش آموزان نيز انتظار مي‌رود(مگر درموارد استثناء) كه به ثبت نام كودكان خود  در مدارس نزديك  محل سكونت مبادرت نمايند.

آمار وارقام تعداد دانش آموزان ومعلمين ومدارس مقطع آموزش ابتدايي ( طي  سال 1992/1993)