نظام آموزشي كشورهاي جهان

• ملاحظات
• ارتباطات
• جمعيت
• تاريخچه آموزشي
• سياست هاي آموزشي
• ساختار آموزشي
• آموزش پيش دبستاني
• آموزش همگاني
• آموزش متوسطه
• آموزش عالي
• آموزش بزرگسالان
• آموزش معلمان
• آموزش فني حرفه اي
• آموزش استثنايي
• آموزش غيررسمي
• آموزش عالي از راه دور
• سيستم تحصيلي سي پاي
• اقدامات آموزشي
• اصول و اهداف آموزشي
• اولويت ها و علايق آموزشي
• ارزيابي تحصيلي
• اصلاحات آموزشي
• توسعه آموزشي
• همكاريهاي بين المللي آموزشي
• قوانين آموزشي
• نهادهاي مركزي آموزش

ساختار آموزشي > آموزش همگاني

آموزش همگاني

سياست‌هاي آموزشي

از زمان پذيرش اعلاميه جهاني آموزش همگاني 900 سال مي‌گذرد. كشور امارات متحده عربي اقدامي اساسي درحوزه آموزش ابتدايي صورت داده و به هدف نهايي خود (دسترسي كليه شهروندان اماراتي به آموزش همگاني) نزديك‌تر مي‌شود. طي دهه 90 شاهد اعمال تغييرات عمده در بسياري از مناطق جهان به ويژه با توجه به گسترش سريع فن‌آوري اطلاعاتي و ابزار ارتباطي و نياز نسلهاي آتي به كسب دانش، مهارت و جهت‌گيري‌هاي جديد بوده‌ايم. از اين روي، سياست اصلي رهبران امارات متحده عربي، لزوم انجام كليه تلاشهاي ممكن در جهت نيل به پيشرفت‌هاي انساني لازم، همگامي با دنياي درحال تغيير و به روز بودن به منظور بهره‌گيري از بيشترين سياستهاي توسعه‌اي مناسب و نيل به اهداف آن بوده است.

در اين راستا، از منظر نيل به كيفيت و توسعه آموزشي، دولت امارات متحده عربي به طراحي و تنظيم برنامه‌هاي متعددي در جهت توسعه سيستم آموزشي طي دو دهه اخير مبادرت نموده است. اين برنامه‌ها دربرگيرنده طرح عمل جامعي است كه به آماده‌سازي نيروهاي ملي متخصص جهت پاسخگويي به نيازهاي توسعه جهاني منتهي مي‌گردد. طرح توسعه و پيشرفت آموزشي بر پايه سري اهداف استراتژيك كه نمايانگر انگيزه‌هاي ملي جهت ارتقاء ‌سيستم آموزشي كشور مي‌باشند، قراردارد. ديگر سياست اصلي دولت امارات، اجراي پروژه‌هايي جهت توسعه اطلاعاتي و سيستم‌هاي ارتباطي به منظور ايجاد جهش اساسي در بخش‌هاي متعددي از فرايند آموزشي است.علاوه بر اين دولت امارات متحده عربي معتقد است كه آموزش وسيله پيشرفت انسان است. هيچ پيشرفتي بدون وجود انسان ممكن نمي‌شود و هيچ انساني نمي‌تواند بدون بهره‌مندي از آموزش‌هاي لازم به پيشرفت نائل آيد. از اين روي، به منظور نيل به آموزش همگاني، خواست كليه افراد جامعه در جهت برخورداري از برنامه‌هاي آموزشي الزامي است.در اين زمينه، وزارت آموزش و جوانان طي سال تحصيلي 2000ـ1999 طرح‌ها و برنامه‌هاي اجرايي در جهت كمك  به اجراي برنامه (ديدگاه آموزش 2020) طراحي نمود.

اصلاحات آموزشي

از جمله مهم ترين اصلاحات آموزشي که در جهت توسعه دستيابي همگاني به آموزش صورت پذيرفته است ميتوان به موارد ذيل اشاره نمود:

1ـ پي گيري سياست نوساماني دوره تحصيلي وروشهاي تعليم ارزيابي وآزمون‌ها.

2ـ طراحي آزمون‌هاي نهايي ازسوالات فكري.

3ـ طراحي آزمون‌هاي نهايي مشتمل برسوالات پيوند دهنده دانش آموزان بادنياي بيروني به دورازپيچيدگيهاي انحرافي.

4ـ طراحي دوره هاي تحصيلي خارج از شيوه تحميلي سنتي و متكي بر تفكر استنتاجي، بازتابي، تحقيقاتي وسازماني.

آموزش ابتدايي

ساختار آموزشي

ساختار آموزش ابتدايي

تعداد دانش آموزان هر كلاس 9/25نفر

آموزش غير رسمي ابتدايي

حضورتعداد زياد كودكان خارجي در مدارس خصوصي كه منطبق با فرهنگ و زبان خود آنان ايجاد گرديده‌اند، سبب افزايش تعدادكودكان ثبت نامي‌مدارس ابتدايي خصوصي در مقايسه با مدارس دولتي گرديده است.به طور كلي مي‌توان گفت كه نرخ كودكان ثبت نامي‌مدارس ابتدايي طي سال 99-98 بر 5/5 در صد و نرخ ثبت نامي‌كودكان درمدارس ابتدايي خصوصي بر 9/9 درصد بالغ مي‌گرديد. از جمله مهم ترين دلايل افزايش نرخ ثبت نامي‌كودكان در مدارس ابتدايي خصوصي مي‌توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1. باوجود تعداد زياد مدارس خصوصي بادوره‌هاي تحصيلي مختلف ( انگليسي ـ امريكايي ـ فرانسوي و..) برخي از خانواده‌هاي اماراتي ترجيح مي‌دهند كه فرزندانشان دراين مدارس ثبت نام نمايند‏، تا از اين طريق به تجربه و دانش علمي‌بهتر متناسب كه با نيازهاي كنوني و مسائل روز جهاني نائل آيند. گفتني است كه اين تمايل والدين در جهت ثبت نام كودكان در مدارس خصوصي به افزايش نرخ كودكان ثبت نامي‌مدارس ابتدايي خصوصي و كاهش نرخ كودكان ثبت نامي‌مدارس ابتدايي دولتي منجر گرديده است.

2.نرخ تساوي جنسيتي درمدارس خصوصي ودولتي به 1/0 در صد بالغ مي‌گردد. كه نشاندهنده اتحاد دولتي و جامعه در جهت تامين خدمات آموزشي براي دختران وپسران به طور برابر دركليه زمينه‌هاي آموزشي.

3.در مدارس ابتدايي دولتي تنها از كودكان با رده سني 6 سال تمام ثبت نام به عمل مي‌آيد. و اين در حالي است كه در مدارس ابتدايي خصوصي به ثبت نام از كودكان رده سني 5 سال تمام نيز مبادرت مي‌نمايند. كه اين امر به نوبه خود به جذب هر چه بيشتر خانواده‌هاي برخوردار از كودكان با رده سني 5 سال تمام جهت ثبت نام كودكان خود در مدارس ابتدايي خصوصي منتهي گرديده است.

 پذيرش كودكان در مدارس دولتي به شهروندان اماراتي و كودكان عرب محدود مي‌گردد، كه اين مسأله خود به كاهش نرخ ورودي‌هاي مدارس ابتدايي دولتي در مقايسه بامدارس خصوصي كه به ثبت نام از شهروندان مليت‌هاي خارجي علاوه بر شهروندان اماراتي .و عرب مبادرت مي‌نمايند، منجر گرديده است.

سياستهاي آموزشي

مسئولان امارات متحده عربي با احداث مدارس مجهز به ابزار و تجهيزات مدرن آموزشي، توجه خاصي به آموزش ابتدايي، معطوف مي‌دارند. وزارت آموزش و جوانان سعي در بهينه‌سازي برخورداري دانش‌آموزان از فرايندهاي آموزشي دارد. از اين روي آموزش ابتدايي در زمره مسائل مقدم در برنامه‌هاي توسعه كشور به شمار مي‌آيد. چرا كه انسان هدف نهايي توسعه بوده و يك انسان آموزش ديده وسيله‌اي با ارزش جهت نيل به اين هدف به شمار مي‌آيد.به عبارت ديگر هدف غائي همان است كه به واسطه افزايش تعداد مدارس و ترمهاي تحصيلي و تعداد دانش‌آموزان زن و مرد حاصل آمده است.علاوه بر اين وزارتخانه آموزش اقدام به تأسيس دوره‌هاي آموزش ابتدايي دخترانه تا كلاس پنجم ابتدايي طي سال تحصيلي 99ـ1998 نموده. گفتني است كه تا پيش از اين، روند فوق تنها محدود به كلاسهاي پايين‌تر دوره ابتدايي (كلاس‌هاي اول، دوم و سوم ابتدايي) بود.

برنامه هاي آموزشي

دوره اول ابتدايي: زبان عربي، زبان انگليسي، رياضيات،علوم، هنر، تربيت بدني،موسيقي وآموزش خانواده

دوره دوم ابتدايي:دروس آموزشي دوره اول با اين تفاوت كه تعداد جلسات بيشتر بوده و علوم اجتماعي نيز تدريس مي گردد. مدت زمان كلاس هاي هفتگي براي دوره ابتدايي درمرحله اول در هر درس32 جلسه مي باشد.براي دوره ابتدايي در مرحله اول در هر درس براي پسران 34جلسه و براي دختران 36 جلسه لحاظ مي گردد.

ارتقاء  تحصيلي

در پايان هر ترم آزموني به عمل مي آيدکه نمره آن به همراه نمره كار كلاسي به عنوان نمره نهايي تلقي مي گردد.در صورت كسب نمره قبولي، دانش آموزان به مرحله بالاتر ارتقاء مي يابند.

لازم به ذکر است که در مقاطع ابتدايي هر سال تحصيلي از دو ترم تحصيلي متشکل مي گردد.

 ارزشيابي تحصيلي

دو نوع ارزشيابي تحصيلي جهت ارزيابي عملکرد دانش آموزان مقطع ابتدايي تحت عنوان آزمون پايان ترم و نمرات كلاسي وجود دارد. دولت امارات متحده عربي، عمده تلاش‌هاي آموزشي، تحصيلي واجتماعي خودرا در جهت پيشرفت كارآيي داخلي وخارجي سيستم آموزشي و ارتقاء سطح كيفيت دانش آموختگان خود متمركز نموده است. از اين روي، مسئولان كشور تأکيد عمده‌اي بر احراز صلاحيت‌هاي مقدماتي آموزشي از قبيل خواندن، نوشتن، مهارت‌هاي رياضي وعملي، ورزش و موسيقي توسط دانش‌آموزان داشته‌اند.به دليل كمبود تجارب جهت ارزيابي سطح مهارت‌هاي مقدماتي دانش‌آموزان، ‌نتايج آزمون‌هاي  جبراني نهايي كلاس چهارم ابتدايي طي سال تحصيلي 99ـ1998‌جهت ارزيابي مهارت دانش‌آموزان در مورد بررسي قرار گرفت. نمونه‌هاي تصادفي مورد استفاده،30% ازكل دانش آموزان مقطع ابتدايي كشور امارات متحده عربي را شامل مي‌گرديد.نتايج آزمون‌ها نشان داد كه نمونه‌هاي تصادفي80% توانايي‌هاي مقدماتي را احراز نموده‌اند. برپايه اين نتايج، نرخ مهارت‌هاي پايه نمونه‌هاي تصادفي در زمينه توانايي خواندن ونوشتن 3/53% براي دانش‌آموزان دختر و پسر كشور بوده است. باوجود اين كه نرخ فوق درصد پاييني است. اما در واقع منعكس كننده سطح مهارت دانش‌آموزان به ميزان 80% است. گفتني است كه مهارت‌هاي رياضي دانش‌آموزان به 5/51% و نرخ مهارت‌هاي علمي‌به 9/71% بالغ مي‌گردد. در حال حاضر دانش‌آموزان پسر برخوردار از توانايي‌هاي مقدماتي پايه درمقايسه با نرخ دختران از روند نزولي برخوردار بوده به عبارت ديگر به 3/47% و60% درمهارت هاي خواندن، نوشتن، ‌5/46% و6/56% در مهارت‌هاي رياضي و سرانجام1/67% و 8/76% در مهارت‌هاي عملي بالغ مي‌گردد.

دستاوردهاي آموزشي

دولت امارات متحده عربي توجه ويژه‌اي  به آموزش ابتدايي به واسطه همگاني‌سازي آموزش به موجب قانون اساسي معطوف داشته است.ازاين روي مدارس ابتدايي درسراسر كشور، در شهرها و در روستا‌ها حتي دور افتاده‌ترين مناطق كشور گسترش يافته‌اند.ازجمله اقداماتي كه در اين راستا به مورد اجرا گذارده شده است مي‌توان به كاهش نسبت دانش‌آموزان به معلمين و انتخاب كادر آموزش مدارس ابتدايي از ميان افراد متخصص  به واسطه وضع استانداردهاي دقيق جهت پذيرش داوطلبان فعاليت در بخش آموزش ابتدايي اشاره نمود.از ديگر سو، بودجه اختصاص يافته به اين دوره آموزشي به منظور فراهم‌سازي ابزار و امكانات آموزشي مورد نياز قابل رقابت با فرايند آموزشي جهان و هم سو سازي با جهتها و توصيه‌هاي سازمان يونسكو و ديگر موسسات آموزشي عربي و بين‌المللي افزايش يافته است.

سير صعودي فرآيند دوره ابتدايي طي سال‌هاي تحصيلي 99-1998 و 90-1989

ازجدول فوق نتايج ذيل قابل استنتاج مي‌باشد:

1. تعداد مدارس، ترمهاي تحصيلي و كادر آموزشي به طور پيوسته از سال تحصيلي 90ـ1989 با نرخ نسبتا بالايي افزايش يافته است.

2.تعداد دانش‌آموزان ثبت‌نامي مدارس ابتدايي در مقايسه با سال‌هاي 90ـ1989 طي سال تحصيلي 95ـ1994 از افزايش چشمگير برخوردار بوده است.

3. تعداد دانش‌آموزان مدارس ابتدايي ازسال 95ـ1994 كاهش يافته است كه اين مسئله خود تا حدودي به واسطه ثبت‌نام برخي دانش‌آموزان در مدارس خصوصي است. از اين روي به معناي كم‌رنگ‌تر شدن اهميت آموزش دولتي نيست، چرا كه در نيل به اهداف و ارتقاء‌ نتايج خود از لحاظ كمي ‌و كيفي موفقيت‌آميز عمل كرده است.

ضريب كارآيي

ضريب كارآيي دانش‌آموزان مقطع ابتدايي تاكلاس پنجم بر 1/86%براي پسران و دختران سراسر كشور بالغ مي‌گردد. با وجوداينكه اين نسبت درصد بالايي است، اما منعكس كننده نقاط ضعيف سيستم آموزشي كشور اعم از نرخ بالاي ترك تحصيل، مردودي وتجديدي است، كه تأثير منفي بركارآيي سيستم آموزشي درپايان دوره ابتدايي داشته است.اين مسئله به‌ويژه درخصوص دانش‌آموزان پسر با ضريب كارآيي (4/83%) درمقايسه با ضريب كارآيي دختران (8/88%) كاملاً صادق است.

معضلات آموزشي

از جمله مهم‌ترين معضلات آموزشي پيش روي آموزش ابتدايي مي‌توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1.برخورداري تنها تعدادي از معلمين دوره ابتدايي از گواهينامه ديپلم تخصصي.

2.عدم تناسب ميان تعداد معلمان با تعداد كلاسهاي آموزشي.

3.ثبت‌نام از كودكان مواجه با مشكل در زبان عربي در مدارس دولتي.

4.كمي همكاري ميان مدارس و خانواده‌ها جهت برطرف نمودن معضلات پيش‌رو.

5.عدم ثبت‌نام تعدادي از كودكان در دوره آموزش پيش دبستاني و بروز مشكلاتي در روند مشابه‌سازي دروس آموزشي.

6. وجود سيستم ارتقاء اتوماتيك در اين دوره.

7. كمبود كتابخانه‌هاي كافي و ديگر ابزار آموزشي به منظور گسترش خودآموزي.

8. امتناع برخي والدين از مشاركت در فعاليتهاي فوق برنامه مدارس.

9.عدم بهره‌برداري از فعاليتهاي علمي‌ دانش‌آموزان مطابق با اهداف تعيين شده.

افت تحصيلي

كلاس چهارم ابتدايي نقطه برگشتي دركليه سطوح آموزش به شمار مي‌آيد. اين امرخود مستلزم تغييري در دوره هاي آموزشي و موضوعات درسي، اعمال تغيير درسيستم آموزشي نظير حضور يك معلم براي هردرس به عوض بهره‌گيري از يك معلم براي كليه دروسي و اعمال تغيير درفرايند ارزيابي و برگزاري آزمون‌ها مي‌باشد. بالاترين نرخ افت تحصيلي به كلاس چهارم ابتدايي تعلق دارد كه بر 3/9% آمار تجديدي آموزش ابتدايي بالغ مي‌گردد.كمترين نرخ تجديدي 9/5% دركلاس سوم ابتدايي ثبت گرديده است. اين مسئله تا حدودي به دليل بهره‌گيري از ارتقاء اتوماتيك دركلاس‌هاي پايين‌تر دوره ابتدايي بدون توجه به آزمون هاي جبراني جهت ارتقاء‌ ‌دانش‌آموزان به دوره‌هاي بالاتر و موفقيت تحصيلي آنان مي‌باشد. نرخ افت تحصيلي دانش آموزان پسر دركليه دوره‌هاي ابتدايي به ويژه دركلاس چهارم ابتدايي از سير صعودي برخوردار مي‌باشد. درهمين حال كلاس سوم از كمترين ميزان افت تحصيلي دانش‌آموزان پسر (8/5%) برخوردار مي‌باشد.  نرخ تجديدي دانش‌آموزان دختر در مقايسه با تجديدي دانش‌آموزان پسر كمتر است. گرچه بيشترين نرخ تجديدي دختران دركلاس اول ابتدايي و كلاس پنجم بوده است.نرخ افت تحصيلي دانش‌آموزان به عنوان بخشي از مطالعات شاخص‌هاي آموزشي برپايه بعد زماني جهت ارزيابي تغييرات وتكميل موجود اطلاعات درفرايند آموزشي مورد ملاحظه قرار مي‌گيرد. تمايل روبه رشد در بهبود كارآيي داخلي سيستم آموزشي تأثير مثبتي بركاهش نرخ افت تحصيلي دانش‌آموزان دوره ابتدايي داشته است. بالاترين نرخ افت تحصيلي (5/6%) دركلاس اول ابتدايي وكمترين نرخ (3%) دركلاس ششم ابتدايي مشهود مي‌باشد.علاوه بر اين نتايج حاصله افزايش چشم‌گير نرخ افت تحصيلي پسران (8/9%) دركلاس چهارم ابتدايي و2/8% دركلاس پنجم ابتدايي رانشان مي‌دهد. نرخ تجديدي دانش‌آموزان دختر دوره ابتدايي نيز به 5/6% دركلاس اول ابتدايي كاهش يافته است. كمترين نرخ افت تحصيلي دختران نيز دركلاس ششم ابتدايي به ميزان 3/1% گزارش شده است.

اصلاحات آموزشي

از جمله مهم ترين اصلاحات اعمال شده در ساختار آموزش ابتدايي مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1ـ ايجاد پست معاون مديريت مدارسي جهت رسيدگي بر امور آموزشي.

2ـ گمارش مدير/ حسابداري جهت  نظارت بر وضعيت مالي و اداري مدارس ابتدايي من جمله تغذيه دانش آموزان

3ـ گمارش مشاورين روانشناسي و متخصصين علوم اجتماعي در مدراس ابتدايي.

4ـ گمارش پرستار و متخصص رژيم غذايي در مدارس ابتدايي.

5ـ گمارش معلمين کمکي جهت اجراي فعاليتهاي جنبي چون تصحيح اوراق امتحاني، آماده سازي  سوالات امتحاني ، برگزاري کلاس هاي فوق برنامه و كنترل و نظارت به روند آموزش.  از جمله مهم ترين دستآوردهاي طرح فوق ، مي توان به بهره گيري تمام وقت معلمين اصلي از زمان آموزشي و ارتقاء مهارت هاي تخصصي آنان به واسطه حضور در دوره هاي دراز مدت ضمن خدمت به جهت برخورداري از زمان کافي اشاره نمود.

توسعه آموزشي

از جمله مهم ترين اقداماتي که در جهت توسعه آموزش ابتدايي در کشور امارات متحده عربي به مورد اجرا در آمده است، مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

 1ـ سنجش تجربه معلمين و امكان بهره گيري از معلمين درسي.

2ـ ارزيابي تجربه تدريس زبان انگليسي درمدارس ابتدايي.

3ـ ادغام منابع آموزشي مورد استفاده معلمان و بهادادن به معلمان متخصص.

4ـ فراهم سازي امکان تدريس گروهي و تدريس واحدي.

5ـ احداث مراكز کمک آموزشي درمدارس ابتدايي جهت توسعه خود آموزي دانش آموزان. 

6ـ گنجاندن دوره‌هاي تحصيلي با اشكال جديد مطابق با آخرين مقدماتي جهاني نظير آموزش زيست محيطي، آگاهي علمي، فرهنگي، تغذيه، صنايع دستي و آموزش فني در مدارس ابتدايي.

به طور کلي ميتوان توسعه آموزش ابتدايي را به دو بخش مجزا به شرح ذيل تقسيم نمود:

توسعه كيفي

اعمال تلاش‌هاي مستمر وزارت آموزش وجوانان امارات متحده عربي طي سال هاي اخير به دستيابي به نتايج كيفي وكمي‌بسياري منتهي گرديده است. تحقيقات و سرشماري‌هاي بسياري  كه دراين خصوص  توسط محققان داخلي وخارجي به انجام رسيده است،‌ خود مبين اين واقعيت‌ است. از جمله مهم ترين فاكتورهاي توسعه كيفي كدارس ابتدايي كشور مي‌توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1ـ توسعه مهارتهاي ارتباطاتي كودكان

انجام اين اقدامات به تحصيل مهارت‌هاي زبان عربي شامل هنرهاي زباني، دريافت وانتقال مطالب علمي‌از طريق مهارت‌هاي گوش دادن، صحبت كردن،‌ خواندن و نوشتن،  مطابق با رده‌هاي سني دانش‌آموزان و كسب مهارت‌هاي مقدماتي زبان انگليسي منتهي مي‌گردد.

2ـ توسعه دامنه شناخت كودكان

با اعمال سياست توسعه دامنه شناخت كودكان، دانش‌آموزان با مفاهيم اصلي اجتماعي، طبيعي، منطقه‌اي ومذهبي محيط اطراف خود وهمچينين اصول مقدمات علوم اشنا مي‌شوند.

3ـ رشد حسماني، دهني و شخصيتي كودكان

در مدارس ابتدايي همچنين دانش‌آموزان از خدمات مراقبتي لازم جهت رشد جسماني، فكري، شخصيتي و احساس ملي بهره‌مند مي‌گردند.

آمار تحصيلي

نسبت معلمين به دانش آموزان

برقراري توازن ميان تعداد دانش آموزان و تعداد معلمان از جمله مهمترين عوامل منجر به افزايش نرخ فارغ التحصيلان كار آمد از سيستم آموزشي است.

PTR در سال 90ـ1989، نسبت معلمين به دانش‌آموزان بر 2/17% بالغ گرديده كه اين نسبت كم، توجهي معلمان به دانش آموز درطول ترم را درنظر مجسم مي‌نمايد. گفتني است كه نسبت فوق از سير نزولي طي سال 99ـ1998 برخوردار گرديده  و در اين سال بر6/14% بالغ گرديد كه اين مسأله تاكيدي برتمايل مستمر وزارت آموزش وجوانان به ارتقاء فرايندهاي آموزش و يادگيري و ايجاد محيط مناسب براي ارتقاءكارايي معلمان ازيك سو افزايش نرخ قبولي دانش آموزان از سوي ديگر است.مراكز آموزش خصوصي نيز همانند مراكز آموزش دولتي به منظور برقراري  توازن ميان تعداد دانش‌آموزان وتعداد معلمان مداس ابتدايي احترام به تلاش هايي نموه كه در جريان اين تلاش نسبت معلمين به دانش آموزان اين مدارس از 3/20% طي سال90ـ1989به 18% طي سال 99ـ1998كاهش يافته است.