|
Chartaqi of Niasar: Calendric Structure of Niasar Чартаки из Ниясар: Календарь структура Ниясар
|
صفحه اصلی و راهنمای مطالب موجود در باره چارتاقی نیاسر
از سال 1372 و همزمان با آغاز پژوهش‌های اخترباستان‌شناختی در ایران توسط این نگارنده، نزدیک به سی چارتاقی در نواحی گوناگون ایران با هدف مطالعه تناسب احتمالی با تغیرات میل خورشید و کاربری تقویمی آنها بررسی شد. سپس در سال 1374، چارتاقی نیاسر به عنوان سالم‌ترین چارتاقی موجود در ایران برای تمرکز مطالعات میدانی انتخاب گردید. در این مدت ضمن بررسی چشم‌انداز افق و اندازه‌گیری‌های لازم، کوشش شد تا راستاهای شاخص چارتاقی با تغییرات سالانه میل خورشید، مقایسه شوند. لازمه این برنامه، محاسبات نظری و مطالعات میدانی و سفرهای چندگانهٔ سالانه برای مشاهده و ثبت وضعیت پرتوهای خورشید بود. برنامه‌ای که دستیابی به نخستین نتایج قابل اتکای آن، هشت سال به درازا انجامید و هنوز نیز به پایان نرسیده است. تاکنون، چگونگی ساخت بنا و قواعد سنجیده شده و بکار گرفته شده در آن در پیوند با زمان و حرکات سالانه و تغییرات میل محور خورشید تا اندازه زیادی تشخیص داده شده است. از کاربری و توانایی بنا به عنوان یک تقویم آفتابی و شاخص خورشیدی برای اندازه‌گیری زمان یا برای ثبت آیینی زمان در بنا آگاه شده‌ایم. اما همچنان نادانسته‌های زیادی از توانایی‌های‌های زمان‌سنجی چارتاقی وجود دارد، چرا که پاسخ به همه آنها برای «یک دست تنها»، به سالیان متمادی دیگری نیاز خواهد داشت. اکنون خط‌دیدهای طلوع و غروب خورشید در انقلاب‌های تابستانی و زمستانی به عنوان نقاط نهایی و اوج خط‌سیر سالانه خورشید با دقت 0.5± درجه و خط‌دیدهای متعدد دیگری با دقت کمتر اندازه‌گیری شده است. اما پژوهش‌ها و رصدهای سالیانه در چارتاقی نیاسر و چند نمونه مشابه دیگر در نواحی گوناگون ایران با هدف بررسی دقیق‌تر راستاها، مطالعه برای یافتن نقاط شاخصی از خط سیر خورشید در افق و سازگاری احتمالی با سازه‌های چارتاقی، مطالعه برای آشنایی با گاهشماری رایج در زمان ساخت بنا، و به ویژه بررسی امکان وجود راستاهایی برای زمان‌های آیینی و جشن‌های باستانی به ویژه در پیوند با آیین زروان و میترا، هچنان ادامه دارد. البته وضعیت بشدت رو به تخریب چارتاقی نیاسر و مسئولان سهل‌انگار، نگرانی‌های جدی‌ای را پیش آورده‌اند. چنانچه این سازه مهم علمی ایران باستان آسیبی غیر قابل جبران ببیند، هیچ بنای دیگری در ایران و جهان را نمی‌توان جایگزین آن کرد. گزارش‌های نگارنده در زمینه کارآیی این بنا به عنوان یک تقویم آفتابی و شاخص اندازه‌گیری زمان. تاکنون در مقاله‌ها، سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های گوناگونی بازگو شده و در کتاب‌های «نظام گاهشماری در چارتاقی‌های ایران» (1380) و «بناهای تقویمی و نجومی ایران» (1383) نیز منتشر شده است.
به فرخندگی خورشید جاودانه و رایومند
● مختصات و مشخصات چارتاقی و گزیده نقشه‌هایی در باره کارایی تقویمی آن: وضعیت طلوع و غروب خورشید در چارتاقی نیاسر وضعیت طلوع و غروب خورشید در چارتاقی نیاسر (نسخه پی‌دی‌اف) وضعیت طلوع و غروب خورشید در چارتاقی نیاسر (نسخه پاورپوینت) پرسش‌های متداول در باره کاربری تقویمی چارتاقی نیاسر ● پیوندهای چارتاقی نیاسر با جشن‌های ایرانی:
گردهمایی و دیدار زایش خورشید در چارتاقی نیاسر
جشن‌های
کهن آغاز تابستانی و دیدار طلوع خورشید در چارتاقی نیاسر
شب
چله (یلدا)، شب زایش خورشید و آغاز سال نو میترایی
●
خاطره‌های کوتاه و روزنوشت‌هایی از سفرهای گروهی به نیاسر:
یادداشت‌هایی از دیدارهای گروهی طلوع خورشید در تقویم
آفتابی چارتاقی نیاسر
●
اعتراض‌های انجام شده و واکنش‌هایی بخاطر وضعیت اسفبار چارتاقی:
اعلام
خطر در باره چارتاقی نیاسر
●
تماشای عکس‌هایی از چارتاقی و خورشید و گردهمایی:
بایگانی پیکاسا وب برای عکس‌های نیاسر
●
نوشته‌های دیگر:
همایش بین‌المللی چارتاقی نیاسر
پایان ساخت
فیلم مستندِ «روشنان آسمانی» از چارتاقی نیاسر و دیگر بناهای
تقویمی ایران
●
پژوهش بر روی چارتاقی‌های دیگر:
چارتاقی‌های خیرآباد و قصر شیرین
چارتاقی کهک،
بنایی فروخفته در قلب امامزده زینب خاتون
دانشگاه کاشان
ﺍ
رصدخانه دانشگاه کاشان 1 ﺍ
رصدخانه دانشگاه کاشان 2
ﺍ
وزارت علوم و فناوری
ﺍ
خبرگزاری ایرن
ﺍ
روزنامه جام‌جم
ﺍ
خبرگزاری میراث فرهنگی 1387
ﺍ
روزنامه اعتماد
ﺍ
روزنامه ایران
ﺍ
روزنامه اطلاعات
ﺍ
باشگاه خبرنگاران جوان
ﺍ
واحد مرکزی خبر
ﺍ
خبرگزاری پان
ﺍ
انجمن نجوم آماتوری
ﺍ
رصدگاه
׀
انجمن آریابوم
ﺍ
خانم
مهسا خسروی
׀
دکتر پرویز رجبی
׀
گروه مطالعات ایران
باستان دانشگاه لندن
׀
خبرگزاری ایسـن
׀
خبرگزاری میراث فرهنگی
1384
׀
خبرگزاری
میراث فرهنگی 1386
׀
میراث
فرهنگی نیـاسـر
׀
خـبرگـزاری روسـیه
׀
خبرگزاری ایـرن
׀
ایـران
دیـلی
׀
فـروهـر
׀
روزنامه
شــرق
׀
پـراود
׀
روزنامه
تهران امروز ׀
رادیو
بی‌بی سی ( برنامه زیگزاگ)
گزارش
خانم مالاخوا (Н.
М. Малахова)
در شماره دوازدهم مجله
روسی‌زبان «میترا»
Митра,
Зороастрийский журнал
چاپ سنت پترزبورگ (لنینگراد) و نیز در وب‌سایت
انجمن دوستی ایران و بلاروس. گزارش مالاخوا بر اساس ترجمه آقای بوبریتسکوی (Т.
Ч. Бобрицкой)
از کتاب این نگارنده به نام «نظام گاهشماری در
چارتاقی‌های ایران».
● گزارش‌هایی
از واکنش به وضعیت رو به تخریب چارتاقی:
گفتگوی خانم شهلا
رستمی از رادیو فرانسه:
تقویم آفتابی نیاسر رو به ویرانی است.
گفتگوی آقای بیژن
روحانی از رادیو زمانه:
وضعیت بحرانی چارتاقی نیاسر.
گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی:
چارتاقی نیاسر چند طلوع خورشید را به نظاره می‌نشیند؟
روزنامه اعتماد:
وضعیت اسفبار و
رو به تخریب چارتاقی نیاسر.
گفتگوی آقای حمیدرضا حسینی از روزنامه همشهری:
بناهای تاریخی ایران مثل ساعت کار می‌کنند.
خبرگزاری میراث فرهنگی:
وضعیتی اسفبار بر چهارطاقی نیاسر سایه انداخته است.
|
|
