نظام آموزشي كشورهاي جهان

• ملاحظات
• جمعيت
• ارتباطات
• ساختار آموزشي
• آموزش پيش دانشگاهي
• آموزش پيش دبستاني
• آموزش پايه
• آموزش متوسطه
• آموزش فني و حرفه اي
• آموزش عالي
• آموزش معلمان
• آموزش غير رسمي
• مشاوره آموزشي
• مديريت آموزشي
• بودجه آموزشي

مديريت آموزشي

مديريت آموزشي

تقسيم مسئوليتها

مسئوليت آموزش وتربيت دردانمارك دربين مقامات وادارات دولت مركزي استانها، شهرستانها،بخشهاي خصوصي وانفرادي وهيأتهاي وروساي آموزش خاص ويا موسسات آموزشي  تقسيم مي گردد.موسسات پيش دبستاني،تحت مسئوليت وزارت امور اجتماعي مي باشند واز طريق شهرداريها يا بخهاي خصوصي يا مستقل اداره مي شوند .

اغلب انواع ديگرومقاطع موسسات تحت مسئوليت وزارت آموزش ميباشند.شهرداريها مسئول مدارس ازطريق هيأتهاي آموزش پيش دبستاني ومتوسطه مقدماتي ميباشند.10% مدارس خصوصي از طريق هيأتهاي اداره كننده ( فرمانداران ) خاص خودشان اداره مي شوند.استانها عموماً مسئول مسئول مدارس متوسطه تكميلي وموسسات ادائه كننده دوره هايي كه منتج به امتحان عالي مقدماتي (HF) ميشوند، اولي ازطريق مقامات دولت مركزي، دومي ازطريق شهرداريها وبعضي از طريق خشهاي خصوصي اداره مي شوند.شوراهاي ايالتي وشهرستان مدارس را همراه با هيأتهاي مدارس خصوصي اداره مي نمايد.مسئوليت خصوصي (بخش خصوصي) ، موسسات مختلف آموزش عالي غيردانشگاهي را كه شامل كالجهاي آموزش معلم ، مراكز آموزش عالي عمومي ( ملي) ، مراكز آموزش عالي كشاورزي ، مراكز آموزش عالي مستمر ( پيوسته ) وبعضي مراكز آموزش عالي اقتصاد مي باشند را تحت الشعاع قرار مي دهد .

دانشگاه ها وموسسات ديگر آموزش دانشگاهي دراكثريت بسيارازطريق دولت اداره مي شوند

وزارت آموزش با شركاء اجتماعي درمورد آموزش فني وحرفه اي وكارآموزي همكاري مي نمايد.

مدارس آموزش فني وحرفه اي وكارآموزي بصورت مستقل،موسسات خودگردان ( مدارس فني ، مدارس تجاري ومدارس كشاورزي ) سازماندهي مي شوند .

وزارت امورفرهنگي مسئول آموزش عالي دربخشهاي مدرسه سلطنتي هنرهاي زيبا ، مدارس كشاورزي ، آكادميهاي موزيك ومدارس كتابداري مي باشد .

وزارت كار مسئوليت دوره ها كوتاه مدت بازار كار مركز (AMU) مي باشد .

مديريت مركزي

مسئوليت اصلي آموزش به عهده وزارت آموزش مي باد اما همانگونه كه در بالا اشاره شد . وزارت امور فرهنگ وزارت كار نيز در قبال آموزش در حوزه هاي محدود معين مسئوليت دارد.هر وزارتخانه از تعدادي اداره وهيأت مديره تشكيل شده است.وزارت خانه ها از طريق يك وزير،يك دبيرثابت وتعدادي ازمعارفين اداره ميشود.درمناسبات اداري وقانوني، بخشهاي مركزي وموسسات نقش بسيار مهمي را ايفا مي نمايند.مهمترين حوزه هاي آموزش وتربيت دانمارك ومسائل مربوط به آموزش از طريق قوانين مصوب FOLKETING  پارلمان دانمارك تنظيم واداره مي شود.قوانين فوق،اهداف كلي را تعيين وچارچوب كلي وانواع وسطح مختلف آموزش وتربيت را مشخص مي سازند . روند فوق ا اعمال نروي ويژه در اجراي ماده قانون FOLKETING (پيش دبستاني متوسطه مقدماتي) كه عمدتاً يك هدف وچارچوب مي باشد صورت مي پذيرد.ماده قانون با تأكد ازسال 1994اصلاح پذيرفت ، معنايش اين است كه قوانين مربوط به پيش دبستاني ومتوسط مقدماتي هر بيست سال در ط قرن بيستم اصلاح وتجديد نظر شده است.

وزارت آموزش نظام آموزشي وتربيتي را بواسطه وسايل واقدامات ذيل كنترل واداره مي نمايد:

ـ بواسطه صدور قوانين،دستورات وبرنامه هاي آموزسي كه اهداف وچارچوب آموزش ونظام تربيتي را در برگرفته وموسسات آموزشي / تربيتي را با يكديگر متحد ساخته است .

ـ واسطه صدور راه كارها،رهنودها وتوصيه هاي كه به عنوان بايد بدان وجود تعهد در نظر گرفته شوند .

ـ بواسطه پرداختن به مباحث بحث برانگيز اصلي در حوزه آموزش

ـ بواسطه نظارت كلي وراه كارهاي ديگر ، مثل تأييد وتصويب برنامه هاي آموزشي در خشهاي معين نظام ، كنترل كلي امتحانات نهايي وانتصاب ممتحنين خارجي وانتصاب يا تأييد وتصويب انتصابات كاركنان دائمي آموزشي  در بخشهاي اصلي نظام

ـ بواسطه اختصاص بودجه هاي دولتي ساليانه به بخشهاي مختلفي از موسسات آموزش وتربيت ( در چارچوبي كه از طريق قانون تعين شده است )

در مقطع پيش دبستاني ومتوسطه مقدماتي ، وزارت آموزش وپرورش ، قوانين مربوط به اهداف آموزش در ارتباط با هر رشته يا تركيبي از رشته ها را مقرر داشته ، بنامه هاي آموزشي وراهكارهاي مربوط به ارائه دروس را صادر نموده وقوانين مربوط به امتحانات را كه براي تمامي مدارس ومراكز يكسان مي باشند را وضع نموده است.كاغذهاي كتبي نيز براي بخش مركزي صادر شده است .

مديريت مركزي دبيرستان ودوره هاي hF نسبت به آموزش پيش دبستاني ومتوسطه مقدماتي جامع ترومفصل ترميباشد.وزارت آموزش وپرورش مسئول نظارت براموزش وبرگزاري امتحانات مي باشد.روند فوق مقررات مربوط به اهداف ومحتواي برنامه آموزشي وامتحانان را صادر نموده وبر گزاري امتحانات كتبي را ترتيب داده ورشته وموضوعات جديد را تأييد وتصويب مي نمايد .آموزش فني وحرفه اي ودوره هاي كا رآموزي ( مدارس فني وتجاري خصوصي ) در روابطي تنگاتنگ با وزارت آموزش وشركاء اجتماعي اداره مي شود .

با اصلاحي كه درسال1991صورت پذيرفت،مديريت قانوني جامع ازطريق وزارت آموزش با هدف مديريت وچارچوب كلي مديريت بواسطه وزارت آموزش وشرگاء ا نفوذ بيشتر بر روي بخشهاي مشاوره اي وتصميمات كلي در مورد تمركز زدايي مقطع مدرسه جايگزين گرديدند . اعمال شده است .وزارت انواع جديدي از آموزش را ذيرفت وقوانين مربوط به آموزش را كه معمولاً در قالب توصيه به شوراي آموزش فني وحرفه اي وبخش مشاوره ارائه مي شده است را تهه وتنظيم نموده است .

وزير برا ي الحاق مقررات صلاحيت كافي را دارا مي باشد اما نياز دارد تا توصيه هاي شورا را در نظر قرار دهد.وزارتخانه مسئول تضمين آموزش فني حره اي ودوره هاي فني مي باشد كه ماهيت وويژگي هيأت آموزش جوانان ميباشند.شركاء اجتماعي در زمينه آموزش فني وحرفه اي وكار آموزي نقش مهمي را ايفا مي كند. قوانين جديد، تغييرات يا نوآوريها در اين بخش باهمكاري نزديك شركاءاجتماعي صورت گرفته اند.شركاءاجتماعي مسئول مدرنيزه كردن برنامه هاي آموزشي وبخش تجربه كار عملي دوره ها ميباشند ونفوذ چشمگيري را بر روي بخشهاي مدرسه اعمال نموده اند.ساختارومحتوي دوره ها واختصاص زمان بين دروس تئوري وارزيابي ازطريق وزارت آموزش وشركاء اجتماعي درقالب 85 كميته تجاري (خصوصي) ناحيه اي تعيين ومشخص مي گردند.تقش ووظيفه مهم شركاء اجتماعي تضمين مي سازند كه بازار كار مورد تأييد وزارت آموزش ودوره هاي كار آموزي ، در سرتاسر كشور تضمين شده است.آموزش دانشگاهي نيزاساساً از طريق آموزش اداره مي گردد . دانشگاهها ، مراكز دانشگاهي وموسسات آموزش دانشگاهي مبتني بر تحقيق وپژوهش تحت كنترل ونظارت همان ماده قانون پارلماني مي باشند كه وزير را براي تعيين مقررات پذيرش ، محتوي دوره ها واعطاي مدارك و انتصاب كاركنان علمي تام الا ختيار مي سازد .

چارچوب قوانين متناظرويكسان برپايه قوانين مربوط به كالجهاي مهندسي ، كالجهاي آموزشي وآموزش عالي مقطع غيردانشگاه ميباشند.موسسات بخش دانشگاهي ازاستقلال زيادي با درنظرگرفتن محتوي وساختاردوره هابرخوردارميباشندياموسسات ديگرآموزش پيش دانشگاهي از استقلال عمل كمتري برخوردار مي باشند.

مديريت استاني وشهرستاني

استانها وشهرستانها بطورعلني شوراهايي راانتخاب كرده اند.شورا ي شهرستنها مسئوليتهاي كلي نظارت ومديرت مدارس شهري (موسسات پيش دبستاني ودبسيتان ومتوسطه مقدماتي) را برعهده دارد.

شوراي شهرستان در مورد اهداف وچارچوب فعاليتهاي مداري تصميم گيري مينمايدومسئول برقراري افتتاح مدارس وتعطيلي مدارس،تعدادمدارس وظرفيتشان، انتصاب،گسترش وعزل ممتحنين،دبيران وكاركنان آموزشي درمدارس ئتأييد وتصويب برنامه هاي آموزشي (شامل تعدادي از دروس) كه ازطرقي هيأتهاي مدرسه پيشنهاد مي كردند مي باشد.مدارس شهري يا مدارس خاص د مورد بكارگيري برنامه هاي آموزشي برا رشته هاي خاص وانفرادي خودشان تصميم گيري مينمايند.تعيين برنامه آموزشي بعهده معلمين ميباشد.

استانها عموماً مسئول مدارس متوسطه تكميلي(دبيرستان وموسسات ديگري كه منتج به امتحان مقدماتي عالي مي گردند)ميباشند.شوراي استان مسئول گشايش،عملكرد وتعطيلي چنين موسساتي مي باشد ودر مورد انتصاب دبيران، انتصاب وعزل معلمين وكاركنان ديگر ودانش اموزان وتعداد كلاسها تصميم گيري مي نمايند .شورا ي فوق ممكن است اختيارات وقدرتشان را در مورد تعداد دروس كلاسها ودانش آموزان ورشته هاي اختياري كه به مدارس يا هيأت هاي دوره اي ارائه شده است را تفويض نمايد .

مديريت مدرسه اي

مديريت روز افزون آموزش خصوص ودولتي وموسسات آموزشي به عهده يك نفر ميباشد، معمولاً يك خدمتگزاردولتي درهمكاري بابخش ناظروهيأت ناظرتعدادي ازبخشهاي دانشگاهي دربيشتر موسات تأسيس شده اند وازاين طريق به مديريت واداره بخش ميپردازند.

ازژانويه 1993،كميته والدين بايد درموسسات پيش دبستاني استقرار يابد كه بر اداره موسسه واستفاده از بودجه اش نظارت ونفوذداشته باشند.دبيران مسئوليت آموزشي واداري را برعهده دارند وتصميمات كميته والدين را به اجرا در مي آورند .

ازسال تحصيلي 92-1991درهرپيش دبستاني ومتوسطه مقدماتي بايد يك هيأت مدرسه وتحصيلي كه از پنج يا هفت نمايده از والدين دو كارمند ودو دانش آموز تشكيل يافته است شكل گيرد .

هيأت مدرسه فعاليتش را مطابق با اهداف وچارچوب شوراي شهر به انجام رسانده وبر فعاليتهاي مدرسه نظارت مينمايد.اين هيأت اصول وقوائد فعاليتهاي مدرسه مقرر مي سازد كه شامل : سازماندهي آموزش ، تعداد دروس،رشته هاي اختياري ارائه شده ، اختصاص وتعيين ظرفيت كلاسها ، تقسيم باركاري بر روي معلمين وهمكاري با مدارس ووالدين مي باشند .

همانگونه كه دربالا اشاره شد ، هيأت مدرسه پيش نويس طرحهاي بر نامه هاي آموزشي را براي ارائه به شوراي شهر تنظيم مينمايد.همچنين هيأت مدرسه بودجه تحصيلي(بودجه مدرسه) ووسايل كمك اموزشي راتصويب وتأييد مينمايد.دبيرمدرسه مسئوليت آموزشي واداري را بر خلاف هيأت هاي مدرسه وشوراي شهردارد.بعلاوه، شوراي آموزش وپرورش كه از تمام كارمندان آموزشي تشكيل يافته است بايد درهرمدرسه اي براي ارائه مشاوره به دبير تشكيل گردد. درمدارس با پنج يا بيشترازپنج مقطع،دانش اموزان ، شوراي دانش اموزي را تشكيل مي دهند.ماده قانون مصوب سال 1994 درمورد پيش دبستاني ومتوسطه مقدماتي بر اين مورد اشاره شده مي نمايند كه نفوذ ومسئوليت بيشتر بايد در اختيار مدرسه وواليدن باشد و وزير آموزش به وضع اهداف آموزشي در مودر رشته هاي خاص وفدي ادامه داده وراه كارهايي رابراي اجراي پروژه ها وبرنامه هاي آموزشي و...... مقرر ميسازد اما معلمين ودانش اموزان با همكار يكديگر اهدافي را تعيين مي سازند كه دانش آموزان خاص سعي دارند تا بر آنها دست يابند.از سال تحصيلي 92-1991 هر دبيرستان يا دورهHF نيز بايد هيأتي را كه از نمايندگان شوراي استان ، شوراهاي شهرمناطق محلي / دوره ، والديه ودانش اموزان وكاركنان مدرسه / دوره تشكيل يافته است را تشكيل دهد .

بر اساس توصيه وپيشنهاد دبيران ، هيأت ، ظرفيت مدرسه (حداكثر ظرفيت دان آموزان در هر كلاس ) ، رشته هاي ارائه شده وروزهاي تعطيل ( تعطيلات) را تعيين مي سازد .

هيأت همچنين بودجه مدرسه ودوره را مشخص ميسازد.دبيران مدرسه عهده دار مديريت مي باشند ومسئوليت فعالي هاي مدرسه را بر خلاف شوراي استان وآموزش وبرگزاري امتحانات را بر خلاف وزير اموزش بر عهده دارند.هردبيرستان يا دروه HF نيز بايد شوراي آموزشي رابراي ارائهمشاوره به دبير تشكيل دهد.بعلاوه شورا ي دانش آموزان مه اعضايش از طريق دانش آموزان واز ميان دانش اموزان مدرسه انتخاب مي شوند را تشكيل دهد .

كتب درسي يا مطالب آوزشي كه به تأييد دولت رسيده باشد وجود ندارد .مسئوليت كلي انتخاب كتب ومطالب آموزشي كه مورد استفاده قرار مي گيرد به عهده هيأت مدرسه ، مي باشد .

معلم مدرسه خاص كتب ومطالب آموزشي را كه او تشخيص مي دهد را به كار ميگيرد . تمامي معلمين براي استفاده ازروشهاي آموزشي خاص خودشان ميباشند.مدارس فني وحرفه اي  خودگردان ميباشند واز طريق يك هيأت اداره ميشوند.مطابق با اصلاح صورت گرفته ودر مديريت مدرسه ، برنامه ريزي واجراي برنامه در مقطع مدرسه غيرمتمركز شده است.

درحال حاضر دبيران وهيأت هاي مدرسه قدرت تصميم گيري را دارد مي باشند وكميته هاي آموزشي وپرورشي نقش توسعه كنش ومتقابل بين مدرسه ودوره كا رآموزي را در دوره هاي فني وحرفه اي كه بر ااس تناوب مي باشد را بر عهده دارد .

دبيروهيأت تصميم مي گيرند كه كدامين دوره را ارائه دهند، بورسها وكمك هاي مالي دولت را به اجرا گزارده ومسئولان امتحانات را انتصاب،معلمين،بناي مدرسه وسازماندهي را تعيين مي نمايند.كالجهاي كه آموزش عالي وحرفه اي را ارائه مي نمايند ممكن است خود گردان  يا موسسات رسمي باشند اما از طريق يك هيأت ويك رئيس اداره وكنترل ميگردند .

كالجهاي مهنرسي نيز داراي بخشهاي ناظري ميباشند كه نظرات وپيشنهادات رابراي انتصاب وعزل كارمندان، سازماندهي آموزش ، برنامه هاي آموزشي وامتحانات وتقسيم بودجه منظور مي سازند .

رئيس ومدير مسئوليت رسمي آموزش عالي غير دانشگاهي ومسئوليت اداره هر روز را بر عهده دارد.موسسات به دانشكده ها ، ادارت و..... تقسين بندي مي گردند وبخشهاي دانشگاهي  در اداره وكنترل خودشان مشاركت مي نمايند.مجلس سنا كه عالي ترين بخش دانشگاهي موسسه ميباشد،منافع موسه درمواردمربوطه آموزش وتحقيق حفظ مينمايد.مجلس راهكارهاي برنامه ريزي وتوسعه بلندمدت را مقرر ساخته وبودجه را تأييد وتصويب مي نمايد .

شوراي دانشكده راهكارهاي برنامه ريزي وتوسعه بلند مدت راتعيين وبودجه دانشكده را تصويب وتأييد مينمايد. كميته اجرايي اداره ، راهكارهاي كلي فعاليتها در پيشرفت وترقي اداره را تعيين وبودجه اش را به تصويب وتأييد ميرساند.كميته تحصيلي كه برنامه تحصيلي ويژه يا برنامه هاي دسته بندي شده اي را كه ارائه مينمايد.طرحهاي آموزشي راتصويب مي نمايد كه شامل تعيين واختصاص منابع آموزشي مي باشد وطرحهاي برنامه هاي آموزشي را مقرر مي سازد .

نظارت آموزشي

هيچگونه هيأت بازرسي به معناي واقعي در دانمارك وجود ندارد .مقامات استان وشهرستان مسئول نظارت بر مدارسشان مي باشند.هرمدرسه خصوصي داراي يك ناظر مي باشند كه از طريق والدين يا از طريق شهرداري انتخاب ميشود.بعضي از مدارس شهري از حمايتهاي مراكز آموزشي مانند مشاوره ، مجموعه هاي كتاب وفعاليتهاي دوره ايي برخودار مي باشند .

نظام مشابهي در تمامي استانها برقرار مي باشد.بعلاوه دولت داراي مشاوران انتخاب رشته وتحصيلي ميباشد.يك مشاور دولتي براي هر رشته تحصيلي درهر پيش دبستاني ومتوسطه مقدماتي ومدارس متوسطه تكميلي وجود دارد ومشاوران درسرتاسركشوردر ارتباط با مسائل آموزشي وجود دارند.در زمينه آموزش فني حرفه اي وكارآموزي ، مشاوران دولتي براي رشته هاي مختلف فني حرفه اي وجود دارد.چنين سيستم ونظامي در دانشگاهها وجود ندارد.