ترين ها ركورد شكني ها: گشتي در مصر باستان

گشتي در مصر باستان

گشتي در مصر باستان

^{اين
سازه ها براي همه بسيار آشنا هستند. اما با اين حال وقتي به داخل آنها پا
مي گذاريد و در دالان هاي تنگ و تاريك آن قدم مي زنيد حيرت زده مي شويد،
دالان هايي كه ممكن است به تالاري عظيم با طولي بيش از ۴۵ متر و ارتفاعي
بيش از ۹ متر منتهي شوند. اهرام در زمان ساختشان با سنگ آهك سفيد و براق
پوشانده شده بودند كه هنوز مي توان بخشي از بقاياي آن را در هرم خوفو ديد.
بخش فوقاني بيشتر آنها زراندود شده بود كه احتمالا زير نور آفتاب درخشش
خاصي داشته است. هرم بزرگ جيزه توسط فرعون خوفو (خئوپس) در عصر پادشاهي
كهن، و حدود ۲۵۰۰ سال پيش از ميلاد مسيح ساخته شد و حدود ۱۵۰ متر ارتفاع
داشت. متون قديمي از اهرام به عنوان پلكاني ياد مي كنند كه روح پادشاه از
طريق آن بسوي بهشت مي رود، ايده اي كه درك آن با ديدن اين بناياي فوق
العاده آسان است.}

^{فراموش
كردن اينكه مصر داراي يك جمعيت مسيحي قبطي و سابقه مسيحي طولانيست كار
آساني به شمار مي رود، سابقه اي كه با داستان "سفر خانواده مقدس به مصر" در
انجيل آغاز مي شود. صومعه سنت آنتوني، در نزديكي ساحل درياي سرخ، قديمي
ترين صومعه مسيحي جهان است. اين كليسا يكي از گنجينه هاي عظيم مصر است.
بعضي از نقاشي هاي روي ديوارهاي آن به قرون ششم و نهم ميلادي بر مي گردند، و
يكي از آنها تصوير بنيانگذار آن، يعني خود آنتوني قديس است. او در اوايل
قرن چهارم ميلادي، بمدت ۴۰ سال، در غار كوچكي در بالاي صحرا زندگي مي كرد و
اين صومعه – كه به شهري در دل صحرا مي ماند – در حدود سال ۳۶۰ ساخته شد.
راهبان ساكن اين كليسا هنوز به زبان قبطي صحبت مي كنند، زباني كه در زبان
مصريان باستان ريشه دارد.}

^{شكوه
و عظمت مصر بهيچ وجه به دوران حكومت فراعنه محدود نمي شود. بخش قديمي شهر
قاهره، بجامانده از آن دوران است، كه حتي بهتر از استانبول يا دهلي قديم
حفظ شده است و تركيب سرزنده ايست از بازارهاي پر ازدحام، كاروانسراها، حمام
ها و چايخانه ها. دروازه هاي قرون وسطايي عظيمي دارد، و يك قلعه بيزانسي
مملو از كليساهاي قبطي و چندين مسجد زيبا از دوره قرون وسطي را در خود جاي
داده است. الازهر دانشگاهيست كه در قرن دهم تأسيس شده و برخلاف ديگر نقاط
قاهره، به واحه اي آرام مي ماند.ابن خلدون، مورخ بزرگ، در اين دانشگاه
تدريس مي كرده و يكي از نظريات او اين بوده كه يك فرهنگ تحت شرايط خاصي مي
تواند به نوعي ثبات و پايداري، و آنچه او "عادت تمدن" مي خواند، برسد. او
معتقد بود مصر بيش از سايرين اين "عادت" را بدست آورده. فراعنه بيش از ۳۰۰۰
سال در اينجا حكومت كرده اند، سپس يونانيان و رومي ها، و بعد هم اسلام
ميراث دار آن شدند. ابن خلدون مي گويد هيچ نقطه ديگري از جهان اين چنين به
تمدن عادت نداشته است.}

^{نفرتيتي
زيبا و شوهرش آخناتون، فرعون "كافر"، دو تن از جذاب ترين شخصيت هاي تاريخي
هستند. آخناتون پرستش خدايان قديمي را ترك كرد و پايتخت جديدي بنا نهاد كه
در آن بتواند طريقت جديدي را دنبال كند. اين پايتخت جديد در جايي بين
الاقصر و دلتاي رود نيل قرار دارد و امروزه تل العمارنه خوانده مي شود. بنا
بر اعتقادات آخناتون، آمون، ديگر پروردگار خالق بزرگ نبود، بلكه اين عنوان
از آن بزرگترين زندگي بخش، يعني خورشيد (آتن) بود. در العمارنه پادشاه و
نِفِرتيتي مي توانستند بطور ِ كامل از گذشته بِبُرند و در فضاي تازه اي
زندگي جديدشان را دنبال كنند. آيا اولين تجربه يكتاپرستي در تاريخ بوده
است؟ چه اينطور بوده باشد و چه نه، پادشاه و ملكه چند سال بعد از آن از
دنيا رفتند و نظام پيشين دوباره استقرار يافت و شهر روياهاي ديني براي
هميشه بدست فراموشي سپرده شد. دشت دور افتاده العمارنه حالا تنها بدرد
ترساندن آدم ها مي خورد، بخصوص مقبره هاي سلطنتي متروكه آن كه در دل كانال
هاي آبي خشكيده در طرف شرق آن قرار دارند.}

^{مدينه
هابو (معبد رامسس سوم): اين يك دهكده مسيحي قبطي، كه از قرون وسطي بجا
مانده است، مرده شورخانه عظيم رامسس سوم بوده كه دراصل توسط مردم دير
المدينه ساخته و تزئين شده. اين مجموعه را يك ديوار آجري عظيم احاطه كرده و
در دل چمنزارها در قسمت بادپناه صخره هاي غربي قرار دارد. در مدخل هاي
عظيم آن تصاويري حماسي از نبردها با كساني كه مردمان دريا (كه ممكن است
دربرگيرنده يونانيان عصر مفرغ هم بوده باشند) خوانده مي شوند بچشم مي خورد،
و از جمله توده هايي از دست ها و آلات تناسلي بريده شده به تصوير كشيده
شده است. درختان نخل در نزديكي مخزن مقدس در اهتزازند، و اينجا جاييست كه
تا زماني نه چندان دور زنان مسلمان به اميد فرزنددار شدن،مثل پيشينيانشان،
براي دعا به آن مي آمدند.}

^{دير
المدينه گوهري پنهان. در اين دهكده مردماني زندگي مي كرده اند كه در ساخت
اهرام مشاركت داشته اند. دهكده، در دره اي كوچك و زير صخره هاي غربي، در
ساحل غربي نيل قرار دارد و مردماني در اينجا زندگي مي كرده اند مقبره هاي
سلطنتي و اشرافي مي ساختند و تزئين مي كردند. متون نوشته شده بر پاپيروس ها
و خرده سفالينه هاي موجود اطلاعات گرابنهايي در مورد زندگي اين مصريان
"عادي" در اختيار ما قرار مي دهند و حتي به مسائل عاشقانه آنها هم مي
پردازند. قبر يكي از اين كارگران بنام پِشِدو نقاشي هاي ديواري زيبايي دارد
كه او و همسرش را در حال كشاورزي در بهشت نشان مي دهند و اين صحنه كاملا
زندگي آنها بر روي زمين را بازآفريني مي كند. اين مردمان قبرهايشان را،
درست مثل امروز، روي بستري از سنگ و خشت آجري مي ساخته اند و براي سفت كردن
خشت ها از نِي استفاده مي كرده اند و بعد هم آنها را در آفتاب خشك مي كرده
اند.}

^{كرنك
خانه آمون راع، خداي خدايان است و به يك شهر ِ بازي آيين مذهبي مصر باستان
مي ماند كه در آن همه خدايان اين تمدن در يك دوره ۲۰۰۰ ساله ديده مي شوند و
در رأس همه آنها آمون قرار دارد. اينجا مجموعه اي از معابد است كه فراعنه
مصر تا زمان حمله اسكندر مقدوني از خود بجاي گذاشته اند. تالار ستوندار
عظيمي كه در مركز آن قرار گرفته آنقدر بزرگ است مي توان هر دو كليساي سنت
پل لندن و كليساي سن پيِر رُم را در دل آن جا داد. كرنك علاوه بر عظمت
بسيار هم باشكوه است و هزارتوي بزرگي هم دارد كه مي توان به آساني در آن
راه را گم كرد. كرنك زماني با راهي كه در طول آن مجسمه هاي فراوان قرار
داشتند، به الاقصر متصل مي شد و اكنون هم برنامه هايي در دست است تا با
انجام عمليات حفاري اين راه بازسازي شود.}

^{معبد
عظيم هوروس در ادفو در ميان بناهاي باستاني جهان از همه بهتر محافظت شده.
اين معبد در دوره يوناني براي هوروس، ايزد عقاب نما، ساخته شد. در آن دوران
فراعنه مصر بازماندگان بطلميوس، سردار بزرگ اسكندر مقدوني بودند. در
خلوتگاه دروني تاريك آن همچنان زيارتگاهي برپاست كه سنگ هاي آن صيقل داده
شده اند و مي گويند حكاكي هاي روي آن در اطراف تپه آفرينش وجود داشته اند.
مصريان معتقد بودند تپه آفرينش در ابتداي تاريخ از آبهاي اوليه جهان بيرون
آمد و هوروس ِ عقاب روي آن فرود آمد. در هزارتوي تالارها پرسه بزنيد. به
كتابخانه معبد و فهرست كتاب هاي باستانيش برخواهيد خورد. اگر هم توانستيد
كمي در سرسراهاي باشكوه معبد وقت بگذرانيد، بخصوص در نور عصرگاهي.}

^{دره
پادشاهان، بزرگترين شهر مردگان روي زمين است و جاييست كه فراعنه، به اميد
دور ماندن از توجه دزدان مقبره ها، در آن دفن شده اند. همين جا بود كه در
سال ۱۹۲۲ مقبره دست نخورده توت عنخ آمون، فرعون جوان، توسط هاوارد كارتر،
باستان شناس بريتانيايي، كشف شد. اين مقبره در واقع گنجينه اي مملو از
مجسمه ها، آثار هنري و مبلمان بود و برق و تلألو طلا سراسر آن را فراگرفته
بود. در سال هاي بعد از آن مقبره KV۵ در اينجا پيدا شد. اولين تالار اين
مقبره را يك جهانگرد بريتانيايي در دهه ۱۸۲۰ ديده بود، اما بعد از آن كل
محل از نظرها دور ماند تا اينكه بالاخره در سال ۱۹۹۵ دوباره كشف شد.
اكتشافات بعدي منجر به كشف حدود ۲۰۰ اتاق در داخل اين مقبره شده. بنظر مي
رسد همچنان اتاق هاي بيشتري براي كشف وجود داشته باشند و گمان مي رود اين
محل در واقع يك مقبره خانوادگي براي بسياري از پسران رامسس بزرگ بوده باشد.
بعضي از مقبره هاي بزرگ از نظر اندازه و تزئينات شگفت آور هستند، ولي
بيشتر مقبره هاي دره پادشاهان بيش از ۱۰ – ۱۲ تالار و راهرو ندارند.}

<sup>الاقصر
يكي از شهرهاي جذاب مصر است و چشم انداز خوبي از رود نيل، صخره هاي صورتي و
بيابان هاي اطراف تِب دارد. معبد الاقصر با ۴۰۰۰ سال سابقه تاريخي درست در
وسط شهر قرار گرفته و توسط دو تن از مشهورترين فراعنه مصر ساخته شده؛ يكي
آمنحوتپ سوم، كه حامي فوق العاده براي هنر بود و در دوران سلطنت ۴۰ ساله اش
مصر يكي از دوران هاي باعظمت خود را پشت سر گذاشت. و ديگري رامسس دوم كه
به "سازنده بزرگ" ملقب است. اين معبد به آمون، خداي خدايان، تقديم شد. معبد
در دوران تسلط يوناني ها و رومي ها پابرجا ماند و بعدها به كليسا تبديل
شد. حالا هم يك مسجد در بين ستون هاي آن آشيانه كرده است. در جلوي مدخل
ورودي معبد، بدستور رامسس دوم داستان جنگ بزرگ او در قادش (در سوريه
امروزي) عليه امپراتوري هيتي روي ديوارها حكاكي شده. اين جنگ معروف شروع
دست اندازي امپراتوري مصر به خاور نزديك در دوران پادشاهي جديد بود. رامسس
علاوه بر اين دستور داد شش مجسمه عظيم از او و دو ستون هرمي شكل سنگي در
مقابل ورودي معبد ساخته شود كه يكي از ستون هاي سنگي را مي توان حالا در
پاريس ديد.


مطالب مرتبط: عكس , مصر , مقبره , سال , معبد , بزرگ
لینک مستقیم: گشتي در مصر باستان
بخش ترين ها ركورد شكني ها وب سایت محبوب فارسی زبانان محشر</sup>

---