نظام آموزشي كشورهاي جهان

• ملاحظات
• ارتباطات
• جمعيت
• سياست هاي آموزشي
• ساختار آموزشي
• آموزش همگاني
• آموزش پيش دبستاني
• آموزش ابتدايي
• آموزش متوسطه
• آموزش پيش دانشگاهي
• آموزش عالي
• آموزش فني حرفه اي
• آموزش معلمان
• آموزش بزرگسالان
• آموزش غيررسمي
• آموزش غير انتفاعي
• آموزش استثنايي
• آموزش عالي از راه دور
• نهادهاي آموزشي
• اصلاحات آموزشي
• توسعه آموزشي
• مزاياي آموزشي
• اصول و اهداف آموزش
• اولويت ها و علايق آموزشي
• همكاريهاي بين المللي آموزشي
• ساختار كنوني نظام آموزشي
• قوانين آموزشي
• مديريت آموزشي
• هزينه هاي آموزشي

ساختار آموزشي > آموزش پيش دبستاني

آموزش پيش دبستاني

ساختار آموزشي

ازآنجائيكه نقشي برنامه‌هاي آموزشي مراحل آغازين كودكي در آماده سازي كودكان جهت مراجعه با مسائل و مشكلات آتي   بسيار مهم است.از اين روي در كشور مالزي دو مؤسسه به فعاليت  دراين زمينه مبادرت مي نمايد كه از آن جمله مي توان به مراكز مهد كودك و مراكز آمادگي اشاره نمود، مهد كودك به محلي اطلاق ميگردد كه از تعداد چهار كودك يا بيشتر در مقابل دريافت مزد در آن محل مراقبت مي گردد. گفتني است كه اين مراكز كودكان زير چهار سال را نيز مي‌‌پذيرند. خود اين مراكز، به‌دو دسته مراكز خانگي و مراكز غير خانگي تقسيم مي‌‌شوند. مراكز خانگي به پذيرش كمتر از 10 كودك و مراكز غير خانگي نيز به پذيرش بيش از 10 كودك مبادرت مي نمايند. اين مراكز به‌صورت نيمه وقت يا تمام وقت به مراقبت از كودكان مي پردازند. آموزش پيش دبستاني دوره آمادگي دوره  غير رسمي و اختياري ويژه كودكان رده سني چهار سال تا پنج سال است. طول مدت آن يك تا دوسال است. مراكز فوق كه عمدتاً به‌صورت خصوصي اداره ميگردند از تراكم بيشتري در مراكز شهري برخوردار مي باشند. شهريه مراكز مذكور متفاوت بوده و اغلب با محاسبه هزينه ثابت و براساس نرخ تقاضا تعيين مي گردد. كلاس‌هاي آمادگي ارائه شده توسط وزارت آموزش (MOE) و سازمان‌هاي دولتي نيزكودكان اقشار كم درآمد مراكز شهري و روستايي را از آموزش پيش دبستاني به‌صورت رايگان با حداقل شهريه برخوردار مي‌‌سازد. اولويت پذيرش در اين كلاس‌ها با افرادي است كه از توان پرداخت شهريه مراكز پيش دبستاني خصوصي برخوردار نمي باشند. ماده قوانين مربوط به‌مراكز پيش دبستاني در قانون آموزشي مصوب سال 1996 وضع گرديده و برنامه‌هاي پيش دبستاني توسط تعدادي از وزارت خانه‌ها و سازمان‌ها و بخش خصوصي تدوين مي گردد. دولت مالزي نيز تلاش نموده است با فراهم سازي امكانات و خدمات مورد نياز از جمله امكانات آموزشي و بهداشتي و تغذيه مناسب، زمينه جذب و مشاركت كودكان در مراكز پيش دبستاني را فراهم نمايد. آموزگاران مقطع پيش دبستاني تحت نظارت سازمان‌ها و مؤسسات ويژه تعليم يافته و با روش‌ها و رويكردهاي گوناگون به آموزش كودكان پيش دبستاني مبادرت مي‌ورزند. دولت نيز به كمك سازمان‌هاي مربوطه به بر طرف سازي نياز مراكز پيش دبستاني به آموزگاران تعليم ديده، مطالب آموزشي و منابع مالي مبادرت مي‌نمايد.

ساختار آموزش پيش دبستاني

برنامه هاي آموزشي

برنامه هاي آموزشي مقطع آموزش پيش دبستاني برفعاليتهاي كلاسي، فعاليتهاي گروهي، فعاليتهاي آزاد تفريحي مشتمل مي گردد. طول دوره مقطع پيش دبستاني2 ساله بوده و مطابق با قانون مصوب سال1996 ، به عنوان بخشي مستقيم آموزش ملي مطرح مي باشد. تغير كودكستانها از برنامه هاي آموزشي ارائه شده كه توسط وزارت آموزش و پرورش تبعيت نموده توسط بخش دولتي و خصوصي و تأمين اعتبار مي گردند. كودكستانها و مراكز پيش دبستاني مالزي خود عهده دار تأمين سال 1996 قسمت اعظم قانون مصوب كودكستانها آژانسهاي دولتي (82% تمام مراكز ، 66% كل افراد ثبت نامي ) و بخش خصوصي تأمين اعتبار مي گردند. بالغ بر70% از كودكان مقطع پيش دبستاني در مدارس ابتداي حضور مي يابند. ارزيابي استعداد و قابليت كودكاني كه ، بخشي از برنامه مراكز پيش دبستاني است ، غير رسمي مي باشد اما با اين حال پيشرفت و رشد علمي كودكان درپرونده هاي آموزشي ثبت شده و در زمره سابقه آموزشي وي محسوب مي گردد.

1- فعاليتهاي كلاسي = 90 دقيقه در داخل و خارج كلاس

2- فعاليتهاي گروهي = 60 دقيقه

3- فعاليتهاي آزاد = 30 دقيقه

4- استراحت و غذا = 30 دقيقه

اهداف آموزشي

 از جمله مهم ترين اهداف مهدهاي كودك و مراکز پيش دبستاني  ميتوان به موارد زير اشاره نمود:

1- كمك به‌ والدين شاغل در جهت مراقبت بهينه از كودكان آنان

2- ارتقاء سطح استاندارد زندگي خانواده

3- فراهم سازي زمينه و شرايط لازم براي آن دسته از  افرادي كه به كودكان و فعاليت در مراكز مراقبتي كودكان علاقمند مي باشند.

4- ارتقاء رشد دادن حب و علاقه شهروندان مالزيايي به كشور

5- معرفي زبان انگليسي به عنوان زبان دوم آموزش

6- بهره گيري همگاني از زبان ملي

7- عمل به ارزشهاي مقدس

8- رشد بدني

9- آموزش علوم اخلاقي

10- ترويج مطالعات اسلامي

11- ارتقاء رشد عاطفي – اجتماعي شهروندان مالزيايي

12- ارتقاء رشد شناختي شهروندان مالزياي

13- رشد اعتماد به نفس شهروندان مالزيايي

هدف اصلي مراکز آموزش پيش دبستاني در مالزي فراهم سازي زمينه و پايه‌اي محكم براي آموزش رسمي است.تمامي مراكز پيش دبستاني متعهد به‌اجراي برنامه‌هاي درسي تعيين شده توسط وزارت آموزش مي باشند. موضوعات درسي مراكزآموزش پيش دبستاني  كه در راستاي آموزش ملي است، كودكان را قادر مي‌‌سازد تا مهارت‌هاي ارتباطي و اجتماعي اوليه و ساير مهارت‌هاي مثبت جهت آمادگي براي حضور درمدارس ابتدائي را فرا گيرند.به طور كلي مي توان گفت كه آموزش پيش دبستاني در كشور مالزي به منظور تقويت و توسعه مهارت‌هاي اجتماعي ،مهارت‌هاي عقلاني ،مهارت‌هاي فيزيكي ،مهارت‌هاي معنوي ،مهارت‌ها و ارزش‌هاي زيبا شناختي (خلاقيت و ابتكار) طراحي گرديده است. براي هر يك از مهارت‌هاي فوق، اهداف مشخصي مد نظر مي‌باشد عناصر مهارت اجتماعي بر ارتباط متقابل كودكان با محيط اطراف ومردم ، رشد خودآگاهي مثبت، انضباط،مسئوليت‌هاي اجتماعي و برخورداري از ديد مثبت نسبت به‌آموزش تاًكيد دارد.عناصر مهارت هاي عقلاني نيز بر درك محيط فيزيكي، مفاهيم، فضا، اعداد، الفبا، مقدمات نوشتن، خواندن و تواناييهاي زباني تاًكيد دارد. عناصر مهارت هاي معنوي زيبا شناسي كودكان برتلقين صفات نيك و اعتقاد به‌پروردگار و مهارت‌هاي زيبا شناختي نيز به تقويت حسي از طريق آموزش كاردستي، طراحي، موسيقي و حركات، موزون تاًكيد دارد.

اصول آموزشي

از جمله مهم ترين اصول مراكز آموزش پيش دبستاني، كه سازمانها و وزارت خانه‌هاي گوناگون درصد مي باشند تا در پرتو همكاري‌ها و تشريك مساعي خود بدان دست يابند مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

الف) ارتقاء بهبود ساز و کارهاي ارزشيابي تحصيلي

ب) طراحي و انتشار "راهنماهاي تحصيلي ويژه آموزگاران و کمک مربيان درخصوص چگونگي فراهم سازي تجربيات گوناگون براي کودکان

ج) طراحي،تدوين و برنامه ريزي مناسب تبليغاتي درجهت افزايش نرخ ثبت نامي کودکان درمهدهاي کودک

د) کسب اطمينان ازروند نظارتي صحيح برنامه هاي آموزشي همزمان باتأسيس مراکز ÷يش دبستاني

ر) افزايش روند همکاري و هماهنگي ميان سازماني بين نهادهاي دست اندرکار حوزه آموزش کودکان

ز) همگامي و هماهنگي با پيشرفت و تحولات فن آوري اطلاعاتي و فرآيند توسعه جهاني در حوزه آموزش کودکان

س) تحت پوشش قرار دادن حداقل 80 در صد کودکان رده هاي سني5-4سال تا سال 2003

ش) ارتقاء کيفيت راندمان آموزش پيش دبستاني همگام با اجراي خط مشي هاي آموزش

ص) افازسيش نرخ معلمين و مربيان مقطع آموزش پيش دبستاني از 1240نفر به 17340 نفر طي سال 2003

دستاوردهاي آموزشي

روند رو به رشد مشاركت كودكان و شمار مراكز مراقبتي خردسالان نشان مي‌دهد كه طي سال‌هاي 1998-1990 در مؤسسات مختلف و متعدد عمومي از كودكان ثبت نام به عمل آمده است. سطح بالاي مشاركت در مراكز مراقبتي كودكان طي سال هاي 1998-1990 همچنين بيانگر افزايش آگاهي والدين نسبت به اهميت ترقي و تعالي كودكان خود در سنين خردسالي است. به همان نسبت كه والدين از وضعيت مالي و رفاهي مطلوبتري برخوردار مي‌گردند، نياز به تجهيز كودكانشان به مهارت‌هاي مختلف جهت مقابله با زندگي در آينده نيز افزايش مي‌يابد.

نهادهاي مرکزي

با وجود اجباري نبودن آموزش پيش دبستاني در مالزي، اكثر كودكان مالزيايي، به آغاز دوره آموزشي خود از  دوره پيش دبستاني (4 تا 5 سالگي) در كودكستانهاي خصوصي يا دولتي مبادرت  مي‌نمايند . وزارت آموزش مالزي نهاد دولتي است كه به ارائه ، دستورالعملهاي لازم و برنامه‌هاي درسي مؤسسات آموزشي پيش دبستاني مبادرت مي نمايد .علاوه بر اين مراكز پيش دبستاني بين‌المللي خصوصي نيز فعاليت دارند كه تحت نظارت وزارت آموزش و پرورش مالزي به ثبت نام انحصاري از كودكان خارجي مبادرت مي نمايند.

آمار تحصيلي

نرخ  مهدهاي كودك طي سال هاي 1990 تا 1998

منبع : بخش قانون و وكالت، وزارت توسعه و پيشرفت مناطق روستايي

بيشترين تعداد مراكزپيش دبستاني از محل بخش توسعه جامعه وزارت اتحاد ملي و توسعه اجتماعي (8/61 درصد) وMOE  (3/10 درصد) و 4/18 درصد از محل تامين اعتبارات است. بخش خصوصي تأمين اعتبار مي گردند.

سهم تصميم گيري مراكز مختلف بر مراكز پيش دبستاني  طي سال 1995

نرخ ثبت نام ناخالص مراكز پيش دبستاني طي سالهاي 1991 تا 1997

          منبع: سيستم اطلاع رساني مديريت آموزشي(وزارت آموزش و پرورش)

 نمودارفوق نمايشگر تصويري جامعي از نرخ مشاركت كودكان در برنامه‌هاي مدارس پيش دبستاني از سال 1991 تا سال 1997 مي‌باشد. داده‌هاي موجود در اين نمودار از سوي مراكز دولتي ارائه شده است. روند فزاينده مشاركت در برنامه‌هاي مدارس پيش دبستاني طي سالهاي (1991 تا 1997) به شرح ذيل قابل تبين است:

از سال 1991 تا سال 1994، داده‌هاي جمع‌ آوري شده از سازمان‌هاي گوناگون مجري چنين برنامه‌هايي، بي‌ثبات بوده است. اين در حالي است كه به كارگيري سيستم مؤثرتر جهت جمع‌آوري (داده‌ها) به دستيابي به داده‌هاي با ثبات‌تري منجر گرديده است كه از سال 1995 شاهد آن هستيم. در سال 1995، افزايش مستمر نرخ ثبت نام ناخالص كاملاً مشهود مي باشد، نكته قابل ذكر آن كه نرخ ثبت نام مدارس پيش دبستاني كه در نمودار فوق لحاظ گرديده، منحصراً مختص  به مراكز پيش دبستاني دولتي و عمومي و نه خصوصي مي باشد. ارقام مذكور حكايت از آن دارد كه از سال 1991، در جهت دستيابي به اهداف آموزشي همگاني كليه كودكان، شاهد افزايش چشمگير نرخ ثبت نام كودكان در مدارس پيش دبستاني بوده‌ايم. دولت مالزي اميدوار است كه با دستيابي چنين روند فزاينده‌اي كه در نرخ ثبت نام ناخالص بوجود آمده است، ظرف سال هاي آتي نرخ ثبت نام 100 درصدي دست يابد.

از جمله مسائل و موضوعاتي كه مورد توجه خاص سازمان يونسكو قرار گرفته است مي توان به لزوم برخورداري كليه اشخاص از آموزش همگاني صرف نظر از جنسيت و قوميت آنان اشاره نمود. در كشور مالزي نيز نوع جنسيت جهت ورود به هر نوع برنامه هاي مختلف توسعه آموزشي از جمله آموزش در طي مراحل آغازين زندگي محدوديت‌زا نمي باشد. آمار نشان مي‌دهد كه از سال1991 تا سال 1997، نرخ حضور دختران در مراكز پيش دبستاني افزايش يافته و در چنين برنامه‌هايي هيچ گونه تبعيض جنسي وجود نداشته  در ديگر مراحل و مقاطع آموزشي نيز چنين وضعيتي مشهود و مورد تأييد و توجه وزارت آموزش و پرورش بوده است. طبق آمار مذكور نرخ ورودي دختران به مراكز پيش دبستاني اندكي از پسران بيشتربوده كه بسيار ناچيز مي باشد. در حال حاضر هيچ گونه داده دقيق و مطلقي وجود ندارد كه بتوان بر اساس آن نرخ ورودي‌هاي جديد پايه اول ابتدايي برخوردار از اشكال مختلف برنامه‌هاي سازمان يافته پيش دبستاني آموزشي را محاسبه و تعيين نمود. اين در حالي است كه از جمله ضرورت‌هاي ارزيابي آموزش  همگاني  طي سال 2000 دسترسي به داده‌هاي دقيق در اين رابطه بوده است. نرخ ورودي‌هاي كلاس اول برخوردار از آموزش پيش دبستاني از طريق بررسي نرخ تعداد كودكان ثبت نامي مراكز پيش دبستاني بين رده سني چهار تا پنج سال بين سالهاي 1992 تا 1998 بدست آمده است. به‌اين ترتيب غير عادي نمي باشد. كه برخي اوقات تحليل ورودي‌هاي جديد كلاس اول با شكلي از آموزش پيش دبستاني در سطح ايالتي بيش از صدر صد از ورودي‌هاي جديد كلاس اول را نشان مي‌‌دهد. اين وضعيت مي‌‌تواند هم‌چنين به‌دليل حركت مهاجرتي خانواده‌ها از يك منطقه به‌منطقهء ديگر باشد

در نمودار ذيل، درصد بالايي از ورودي‌هاي جديد مدارس ابتدايي كه به‌نوعي در برنامه‌هاي كلاسيك آموزشي پيش دبستاني طي يك سال (يا يك دوره) نمايش داده شده است درصد ورودي‌هاي جديد با تجربه‌آموزش پيش دبستاني بين سالهاي 1992 تا 1998 بالغ بر 80 درصد به‌بالا بوده است. در سزشماري ملي سال 1997كه در خصوص نرخ ورودي مدارس ابتدايي كه از آموزش پيش دبستاني نيز بهره مند گرديده اند،‌مشخص گرديد كه درصد بالايي (7/87 درصد) از دانش آموران، شكلي از آموزش پيش دبستاني را گذرانده‌اند.طبق بررسي هاي به عمل آمده مشخص گرديد كه تفاوت فاحشي ميان ورودي‌هاي جديد دختر و پسر كلاس اول وجود نداشته است كه اين مطلب به خوبي در جدول ذيل مشهود مي باشد.

نرخ ورودي‌هاي مدارس ابتدايي برخوردار از تجربه‌پيش دبستاني(طي سال هاي 1998 –1992)

منبع: سيستم اطلاع رساني و  مديريت آموزشي وزارت آموزش (MOE)

نرخ ورودي‌هاي مدارس ابتدايي برخوردار از تجربه‌پيش دبستاني طي سال هاي 1998 –1992

منبع :سيستم اطلاعاتي مديريت آموزشي وزارت آموزش(MOE)

درصدبالاي وروديهاي كلاس اول كه به‌نوعي ازفعاليت‌هاي آموزشي پيش دبستاني برخوردار بوده اند.  نشان دهنده اين حقيقت است كه اولياء به‌صورت فزاينده‌اي ازاهميت آموزش طي سالهاي آغازين شكل گيري كودكانشان آگاه مي باشند. فعاليت و حضور كودكان در مدارس پيش دبستاني شروع مثبتي جهت  پيشرفت آتي تحقيقاتي كه از سوي وزارت آموزش با همكاري يونيسف  طي سال 1997 به عمل آمد، نشان مي‌دهد كه آن دسته از دانش آموزان مدارس ابتدايي كه قبلا به تجربه آموزش پيش دبستاني مبادرت نمده اند، ازعملكرد بهتري نسبت به‌همكلاسيهاي بي بهره از بين آموزش هايي  برخورداربوده اند.