نظام آموزشي كشورهاي جهان

• ملاحظات
• ارتباطات
• جمعيت
• اصول آموزشي
• ساختار آموزشي
• آموزش پيش دبستاني
• آموزش پايه
• آموزش ابتدايي
• آموزش متوسطه
• آموزش عالي
• آموزش استثنايي
• آموزش معلمان
• آموزش فني حرفه اي
• آموزش راه دور
• آموزش ضمن خدمت
• مشاوره آموزشي
• نظارت آموزشي
• مديريت آموزشي
• اصول و اهداف آموزشي
• اولويتها و علايق آموزشي
• بودجه وهزينه هاي آموزشي

مديريت آموزشي

مديريت آموزشي

سطوح مديريتي

بالاترين سطح مديريت درآموزش و پرورش بلژيك دپارتمان آموزش و پرورش وزارت جامعه فلميش است .دردومين سطح شوراي مستقل آموزش و پرورشش جامعه است كه اين شورا از يك هيأت مركزي و تعدادي هيأت هاي محلي تشكيل شده است.آخرين سطح مديريت درامور آموزشي هيأت هاي آموزشي خود مدارس هستند كه هرمدرسه داراي يك هيأت آموزشي است .

جامعه هلندي(فلميش زبان) بلژيك

نهادهاي مركزي

به دنبال اصلاحات اخير بعمل آمده در قانون اساسي كشور بلژيك ، سياستگذاري آموزشي در حيطه اختيارات قانوني دولت محلي ، وزير آموزش و شوراي جامعه هلندي زبان قرار گرفته است.در همين رابطه وزير رياست دپارتمان آموزش ـ كه بخشي از دولت محلي جامعه هلندي زبان به شمار مي رود .در جامعه هلندي زبان بلژيك نهاد سازمان دهنده شخصيتي حقيقي يا حقوقي است كه براي شهروندان امكانات آموزشي فراهم نموده و مسؤوليت اجراي آن را نيز بر عهده دارد .بعبارت ديگر آن ماهيت اصلي آموزش سازمان دهده شده را تعريف نموده وطرح آموزشي مدارس مختلف تحصيلي را گسترش مي دهد.براساس نوع نهاد سازمان دهنده آموزشي سه نوع شبكه آموزشي به شرح زير وجود دارد :

· آموزش اجتماعي

آموزشي است كه توسط شوراي مستقل  آموزشي اجتماعي موسوم به (ARGO ) از طرف جامعه هلندي زبان مهيا شده است . قانون اساسي تصريح كرده است كه آموزش اجتماعي بايد بيطرف باشد .

· آموزش دولتي يارانه دار

اين نوع آموزش به دو صورت آموزش ايالتي و آموزش وابسته به شهرداري به شهروندان ارايه شده و به تربيت توسط مقامات ايالتي و شهرداري سازماندهي مي گردد.

· آموزش آزاد يارانه دار

اين نوع آموزش توسط يك فرد يا  سازمان خصوصي و به صورت يك اقدام شخصي و خصوصي سازماندهي مي گردد.

معمولأ آموزش آزاد به دو صورت وابسته ـ عمدتأ كاتوليك ـ و غير وابسته خصوصي در دسترس شهروندان منطقه قرار مي گيرد.بر همين اساس دو نوع آموزش اول و دوم دولتي و آموزش نوع سوم آزاد و خصوصي مي باشد.درجامعه هلندي زبان مدرسه اي مي تواند از يارانه هاي دولتي استفاده نمايدكه تمام قوانين و مقررات مربوط به آموزش را كاملاً رعايت كرده باشد .درهمين رابطه نهاد سازمان دهنده منابع مالي مورد نياز براي تأمين مالي بخش آموزش را ازدولت محلي دريافت مي كند.آن همچنين مسؤوليت مصرف صحيح ومديريت اين قبيل منابع مالي رابرعهده دارد.نهادسازمان دهنده موظف است تأسيسات آموزشي موردنيازرا خريداري و يا اجاره نمايد.درهمين زمينه نهادهاي سازمان دهندة آموزش يارانه دار مي توانند براي بازسازي و نوسازي مدارس از دولت محلي كمك تأسيساتي دريافت كنند.

نهادسازمان دهنده درتعيين و استخدام كادر اداري و آموزش مدرسه براساس مقرارات مربوط به يارانه و بودجه بندي آموزشي آزاد است.بعبارت ديگر آن درچارچوب مقررات مربوط به كادر سازماني مدرسه و براساس ميزان بودجه و يارانه در دسترس به اين كار اقدام مي كند .

علاوه براين،نهاد سازمان دهنده آموزشي درانتخاب روشهاي تدريس وبرنامه ريزي  تحصيلي مدارس بر اساس اهداف از پيش تعيين شده ، ميتواند آزادانه  تصميم گيري كند.

درهمين رابطه برنامه ريزي تحصيلي به صورت متمركزصورت نمي پذيرد ولي اهداف آموزشي مواردي هستند كه توسط دولت محلي جامعه هلندي زبان دربارة آن تصميم گيري مي شود.اهداف آموزشي توسط واحدتوسعه وگسترش آموزش (DVO ) تعريف وسپس بر اساس پيشنهاد متقف القول شوراي آموزش جامعه هلندي ربان ( VLOR ) به تصويب ميرسند.

مدارس وظيفة ارزشيابي تحصيلي دانش آموزان را برعهده داشته و ميتوانند براساس احراز شرايط مربوط به اهداف آموزشي، گواهينامه و يا ديپلم فارغ التحصيلي به دانش آموزان خود اعطا نمايند.در بخش آموزش اجتماعي، كميته مركزي ( ARGO )علاوه بر دريافت منابع مالي مورد نياز آموزش اين بخش،مديريت آن را نيزبرعهده دارد.اين كميته علاوه بربرنامه ريزي تحصيلي و تعيين طرح آموزش مدرسه ، براستخدام كادر سازماني مدرسه، بودجه مربوط به بازسازي و نوسازي مدرسه و به طور كلي برنامه ريزي آموزشي نظارت مينمايد .

شوراي محلي مدرسه مي تواند درمورد تمام موضوعاتي كه قابل حل درسطح محلي هستند ، تصميم گيري كند.اين قبيل موضوعات شامل مواردي چون مديريت منابع مالي و مواد آموزشي ، برنامه ريزي تحصيلي و كادر آموزشي مدرسه ميگردد.شورا متشكل از نمايندگان والدين دانش آموزان،محافل فرهنگي،اقتصادي،فرهنگي و اجتماعي جامعه و مربيان آموزشي مي باشد. يك چنين تركيبي موجب مديريت مشاركتي و يا دو جانبه مي گردد.

علاوه بر شوراي محلي مدارس،هيئت تعليم و تربيت متشكل از اعضاي كادر آموزشي مدرسه نيزوجود دارد.دربخش آموزشي عالي غير دانشگاهي شوراي محلي مدرسه موسوم به شوراي مديريت است.دربخش آموزش دولتي يارانه گير،هركدام ازنهادهاي سازمان دهنده در اجراي سياست هاي محلي مربوط به مدرسه كه درحوزه اختيارات آن قراردارد، به صورت كاملاُ مستقل عمل مي نمايد . درهمين رابطه دو نوع نهاد هماهنگ كننده مربوط به نهادهاي سازمان دهنده آموزش اين شبكه موسوم به (CVPO ) يا نهاد هماهنگ كننده  ايالتي (OVSG) و يا نهاد هماهنگ كننده شهرداريها،مشغول فعاليت هستند. دربخش آموزش آزاد و ياخصوصي، استقلال نهادهاي سازمان دهنده شبيه ديگربخشهاي آموزش است. درهمين زمينه نيزنهادهايي وجود دارند كه فعاليت نهادهاي سازمان دهنده راهماهنگ مي كنند.دربخش آموزش آزاد وابسته به كليساي كاتوليك در سه سطح ايالتي،ناحيه زيرسرپرستي اسقف ومنطقه اي به تربيب دبيرخانه آموزش كاتوليك (VSKO)،كميسيون هماهنگ كــــننده آمــــوزش قلمرواسقف (DPCC) و كميته هماهنگ كننده آموزش منطقه اي ( RCC ) فعاليت مي نمايند.علاوه بر موارد فوق، دربخش آموزش آزاد ياخصوصي يك نهادموسوم به شوراي مشاركت متشكل ازنمايندگان نهاد سازمان دهنده آموزشي، والدين،كادر مدرسه وجامعه محلي نيزمشغول فعاليت است.اين شورا حق دارد درتمام موضوعات مربوط به مدرسه دخالت نمايد.شوراي مشاركت راجع به سازمان عمومي وعملياتي مدرسه ،برنامه ريزي درسطح مدرسه وتعيين ملاكهاي كلي براي ارزشيابي تحصيلي دانش آموزان و دادن مشاوره آموزشي به آنان، به مدرسه پيشنهادات لازم را ارائه  داده و با آن درباره تعداد معلمين و زنگ هاي تحصيلي، تعيين و تعديل قوانين مدرسه، اياب و ذهاب دانش آموزان و بهداشت و ايمني آنان مشورت مي شود. لازم به يادآوري است كه در اين بخش، نهاد سازمان دهنده راجع به شمار محدودي ازموضوعات آموزشي بدون كسب رضايت شوراي مشاركت نمي تواند تصميم گيري نمايد.

جامعه فرانسه زبان بلژيك

نهادهاي مركزي

به دنبال اصلاحات به عمل آمده اخير درقانون اساسي كشور بلژيك،سياستهاي مربوط به بخش آموزش وآموزش عالي درحيطه اختيارات ومسئوليت هاي شوراي جامعه فرانسه زبان ودولت محلي آن قرار گرفته است كه در آن مسئوليت آموزش عالي  وتحقيقات دانشگاهي وزير ديگر مسئوليت آموزش مقاطع مختلف پيش دانشگاهي اعم ازپيش دبستاني ومتوسطه ئآموزش ويژه را برعهده دارند.درجامعه فرانسه زبان كشوربلژيك به حزمدارس خصوصي سه نوع موسسه آموزشي ديگر به شرح زيروجود دارد :

· موسسات آموزشي دولتي كه كاملاً تحت مديريت دولت محلي بوده وازبودجه هاي عمومي ”تامين  مي شوند .

· موسسات آموزشي عمومي كه مديريت آنها برعهده مقامات بخشي بوده ولي ازيارانه هاي آموزشي بهره مي برند

· موسسات آموزشي آزاد وابسته وغيروابسته كه از كمكهاي مالي دولت محلي بهره مي برند.

هر كدام ازموسسات آموزشي فوق اراي يك شبكه آموزشي متشكل ازيك يا بيش ازيك نهاد سازمان دهنده بودهخوبه نوبه خود يك يا بيشتر ازيك موسسه را تحت اختيار خود دارند .

نهاد سازمان دهده آموزشي اجتماعي، دولت محلي جامعه فرانسه زبانان كشوربلژيك ميباشد. اين نهاد برتمام موسسات آموزشي وكاركنان شبكه آموزشيي نظارت نموده وفعاليتهاي آنها را هدايت مي نمايد.البته بايد متذكر شد كه تنها سازمان دهنده آموزش عمومي يارانه دار استانها وبخشهاي ايالت بوده وازطرفي ديگرنهاد سازمان دهنده آموزش آزاديارانه دارازميان اشخاص حقيقي وحقوقي ميباشد.شبكه تأسيسات آموزشي عمومي يارانه گيربراي هماهنگ نمودن آموزش به دوساختارCECPموسوم به شوراي آموزشي بخشها واستانها وCPEON موسوم به شوراي سازماندهندگان آموزش رسمي يارانه دارگسترش يافته است.

همچنين تأسيسات آموزشي آزاد نيزتحت نظارت دبيرخانه آموزشي ملي كاتوليك موسوم به SNEC وفدراسيون مدارس آزاد يارانه گيرگروه بندي شده اند. وزير آموزش تحت يك سري شرايط وضوابط خاص باتأسيسات آموزشي يارانه وكمك مالي اعطا ميشود.

ازاينروي تأسيسات آموزشي ملزم به رعايت مفاد قانوني به شرح ذيل مي باشند:

· مقررا ت مربوط به زبان آموزشي را رعايت نمايد.

· ساختار مورد تأييد وزير براي خود برگزينند.

· دوره تحصيلات مدرسه را طوري طراحي وتنظيم نمايند كه با الزامات حقوقي از پيش تعيين شده مطابقت داشته باشند.

· نسبت به بازرسي ونظارتهاي منظم دولت محلي كه مسئوليت تأييد ويا رد صلاحيت آموزشي موسسات آموزش را بر عهده دارد همكاري لازم را ارائه نمايد.

· تعداد دانش آموزان كمتري نسبت به تعاد صندليهاي كلاس داشته باشد.

· از امكانات كامل آموزشي ب خوردار بوده واستانداردهاي بهداشتي را رعايت نمايند.

· ازقاعده كلي مربوط به ايام تعطيلي ومرخصي هاي ساليانه تبعيت نمايد.

· كارمنداني را به استخدام درآورند كه سلامت جسمي وروحي دانش آموزان رابه خطر نيندازد.

· موادآموزشي وامكاناتا مربوطه راتهيه نمايند كه با استانداردهاي آموزشي مطابقت داشته باشد.

حال با اين تفاسير چنانچه تأسيسات آموزشي فوق الذكر شرايط مشروح دربالا رارعايت نموده باشند ، نهاد سازمان دهنده آنها مجاز به انتخابكارمندان خود بوده ودر گزينش روشها وفنون تدريس وتعريف محتواي دوره تحصيلي آزاد خواهد بود.البته خاطر نشان مي شود كه اين امر بايستي به نأييد وزير آموزش نيز ازقبل برسد.ارزيابي ديگر ازحيطه هاي است كه از طريق آزادي آموزش هرنهادسازمان دهنده تضمين شده است.

هرنهادسازماندهنده درچارچوب محدوده قوانين ومقررات، موظف است نوع ونحوه ارزشيابي وروشهاي نظارت ومكانبه نتايج ارزشيابي مخصوص به خود را تعيين وتعريف نمايد.به منظوربهبودوضعيت همكاري ميان مدارس آموزش متوسطه تمام وقت،10منطقه جغرافيايي يا ناحيه آموزشي كه هركدام متشكل ازدو شوراي آموزشي ميباشند تعيين شده كه از ميان دو شوراي فوق الذكريكي مخصوص آموزش متوسطه وابسته وديگري مخصوص آموزش متوسطه غير وابسته است.شوراهاي فوق برفعاليتهاي تأسيسات آموزشي ناحيه خود وعملكرد آنها نظارت مي نمايند.بدين ترتيب كه مدارس براي هر كلاس درس يك معلم استخدام نموده وازمقررات آموزشي به نحو احسن تبعيت مي نمايند . اعضاي كميته مشترك وشوراهاي منطقه اي ازميان نمايندگان نهادهاي سازمان دهنده نظيروزير آموزش ـ كه خود نهاد سازماتن دهنده آموزش اجتماعي محسوب ميشودـميباشد.درسال1990ميلادي ،بخش آموزش اجتماعي كميته هاي ويژه همكاري تأسيس نموده است تا از طريق آن راجع به موضوعاتي چون برنامه ريزي تحصيلي ، نوع موارد آموزشي ونحوه اداره كردن تأسيسات آموزشي پيشنهادات لازمه را ارائه نمايند.اين كميته ها متشكل ازيك معلم، نماينده كارمندان اداري وآموزشي،والدين، نمايندگان اتحاديه هاي مختلف ، دانش آموزان وسياستمداران محلي ميباشد.

جامعه آلماني زبان بلژيك

توزيع مسئوليت ها

اصلاحات بعمل آمده درقانون اساسي كشورطي سالهاي1980و1989موجب انتقال مسئوليت آموزش ازدوش دولت مركزي به دوش جوامع سه گانه كشورگرديد.ازاول ژانويه سال 1989 ميلادي به اين سو، براساس نقض قانون اساسي كشورتنها سه وظيفه آموزشي ذيل به دولت مركزي تفويض گرديد :

· تعيين آغاز وخاتمه سال تحصيلي دوره تحصيلات پايه

· شرايط اعطاي گواهينامه هاي تحصيلي

· تفويض مسووليت تعيين ميزان و اعطاي حقوق ودستمزد معلمين به دولت فدرال

در نتيجه تمام ديگر شئونات آموزشي به جوامع سه گانه واگذار گرديده است . اين جوامع در ناحيه زباني مخصوص به خود مسئوليت آموزش شهروندان را برعهده دارند .

مسئوليت هاي آموزشي هرجامعه بر عهده مجلس محلي، دولت محلي ووزيرآموزش ميباشد. دراين بين مجلس وظيفه قانونگذاري آموزشي ووزير آموزش وظيفه اجراي قوانين آموزشي مجلس را برعهده دارند.دولت فدرال بلژيك بر اساس ملاك هاي تعيين شده طبق قانون شماره 16مصوب 16ژانويه سال 1989.م،نظام مالياتي كل كشور راتعيين نموده وبودجه مورد نياز جوامع سه گانه را دراختيارنهادهاي قانوني آنها قرارميدهند ودراين بين ميزان بودجه سالانه بخش آموزش بر پايه ميزان تعيين شده درسال 1989ميلادي محاسبه شده وهر سال به نسبت جمعيت كل كشورتغييرمييابد.درسال1989جامعه هلندي زبان كشورازمجموع بودجه آموزش كل كشورمقدار56%وجامعه فرانسه زبان وآلماني زبان ميزان8/43%راجذب نموده اند.البته خاطر نشان ميشود كه جامعه آلماني زبان بلژيك بر اساس يك ماده قانون ويژه ميزان بودجه مورد نياز خود را دريافت مينمايد.علاوه برموارد فوق ، جوامع همچنين مسئوليت دوره ها ي كارآموزي ويژه مشاغل موجود را نيز برعهده دارند.

شهريه دانشجويي

دانشجويان هر سال شهريه تحصيلي خود را به طورمنظم ميپردازند ولي از محل بودجه ايالت به آنان در اين امر كمك مالي اعطا ميشود .