نظام آموزشي كشورهاي جهان

• ملاحظات
• ارتباطات
• جمعيت
• اصول آموزشي
• ساختار آموزشي
• آموزش پيش دبستاني
• آموزش پايه
• آموزش ابتدايي
• آموزش متوسطه
• آموزش عالي
• آموزش استثنايي
• آموزش معلمان
• آموزش فني حرفه اي
• آموزش راه دور
• آموزش ضمن خدمت
• مشاوره آموزشي
• نظارت آموزشي
• مديريت آموزشي
• اصول و اهداف آموزشي
• اولويتها و علايق آموزشي
• بودجه وهزينه هاي آموزشي

ساختار آموزشي > آموزش ابتدايي

آموزش ابتدايي

اهداف آموزشي

از جمله مهمترين اهداف آموزش ابتدايي ميتوان از موارد ذيل نام برد:

· توسعه فردي دانش آموزان در شناخت هويت خود

· سرعت بخشيدن به شكل گيري اجتماعي آنان

· مشاركت فعال در آموزش

· كمك به آنان در كسب دانش و مهارتها،

· مبارزه با نابرابريها در آموزش و پرورش

مدت زمان كلاس ارائه دروس در هفته

جمع ساعات درسي در هفته در دورة ابتدايي 28 ساعت است

ارزيابي تحصيلي

ارزشيابي به صورت مشاهده و آزمون است . ميزان پيشرفت دانش آموزان بر اساس كارهاي كلاسي آنان ، تكاليف منزل و آزمونهاي معلم ساخته ، كه به طور مرتب به اجرا گذاشته مي شوند ، مورد بررسي و اندازه گيري قرار مي گيرد .نتايج اين ارزشيابي ها در كارنامه دانش آموزان تنظيم و به اطلاع خود دانش آموز و والدين او رسانده مي شود.در پيان سال معلم با استفاده از كليه اطلاعات تصميم مي گيرد كه دانش آموز آمادگي ارتقاء به پايه بالاتر را دارد يا ندارد .

جامعه هلندي(فلميش زبان) بلژيك

ساختار آموزشي

آموزش ابتدايي ويژه كودكان سنين 12-6 سال بوده وبه سه دوره دوساله تقسيم بندي شده است.اين مقطع تحصيلي هيچگونه هزينه اي براي والدين دربرندارد.دانش آموزان دراين دوره تحصيلي به صورت مختلط درمدرسه حضوربهم ميرسانند.البته در اين بين مدارسي نيز وجود دارند كه به صورت منفرد ـ دخترانه يا پسرانه ـ فعّاليّت مينمايند.

كلاسهاي اين دوره براساس سن دانش آموزان طبقه بندي ميشود.دراين مقطع نيزنسبت شاگرد / معلّم بر اساس نظام نسبت معلّم / زنگ تحصيلي تعيين ميگردد.دانش آموزان پايه ابتدايي پنج روز درهفته دردو شيفت صبح وعصرـ به استثناي بعدازظهر چهارشنبه ـ به مدرسه ميروندكه در مجموع سال تحصيلي آنان (182) روزبه طول مي انجامد .

لازم به ياد آوري است كه دانش آموزان مقطع ابتدايي(28)هفته درسال درزنگهاي تحصيلي (50) دقيقه اي دركلاسهاي درس شركت مينمايند.سال تحصيلي پايه ابتدايي ازاول ماه سپتامبر آغاز و در30 ژوئن خاتمه مييابد.مدارس اين مقطع درسه تعطيلي ـ عيد كريسمس ،عيد پاك ، تعطيلات دو ماه تابستان و يك تعطيلي كوتاه مدت ميان ترمي ـ تعطيل  ميباشند.

اهداف آموزشي

اهداف كلّي آموزش ابتدايي در موارد زير خلاصه بندي شده است:

· كمك به رشد شخصيتي كودك همزمان با ارج نهادن به هويّت وي براي تشويق او به مشاركت فعّالانه در آموزش و ورود به اجتماع

· كمك به كودك براي كسب مهارتهاي پايه

· كمك به كودك براي غلبه برنابرابري وناتواناييهاي وي در رابطه با مدرسه و آموزش

دوره هاي آموزشي

برنامه درسي مقطع ابتدايي متشكل از دروسي نظيردين واخلاق، مشاهده محيط زيست ، زبان هلندي ،رياضيات، نقّاشي و رسم، كارهاي دستي، تربيت بدني، موسيقي و نوشتن است.

درشهر بروكسل آموزش زبان فرانسه در سال اوّل آزاد ولي از سال سوّم به بعد اجباري مي باشد ولي درتمام ديگرمدارس فلاندري زبان فرانسه ممكن است ازسال پنجم وششم به بعد آموزش داده شود.دراين مقطع به دانش آموزان آموزش صحيح مصرف كردن نيزارائه ميشود

ارزيابي و تأييد مدارك تحصيلي

همانگونه كه قبلاً نيز بدان اشاره گرديد،ارزشيابي زمينه اي است كه درآن آزادي تعليم و تربيتي كليه كودكان توسط نهادهاي سازمان دهنده آموزشي ضمانت شده است.بعبارت ديگر هرنهاد سازمان دهنده ميتواند نوع و روش ارزيابي مورد دلخواه خود را با مّد نظر قراردادن دستورات و قوانين مربوطه انتخاب و به آن عمل نمايد.درطول سال تحصيلي معلّمين مقطع ابتدايي براي نظارت بر پيشرفت تحصيلي شاگردان خود درزمينه تكاليف شفاهي و كتبي از روش ارزشيابي مستمر بهره مي گيرند.درپايان سال تحصيلي معلّم ميتواند ازدانش آموزان خود براي انجام ارزشيابي نهايي آزمون بعمل آورد.بعد ازاين مرحله معلم يا گروهي از معلمين با ارزيابي نتايج حاصله از آزمونها وارزشيابيهاي مستمر راجع به ارتقاء تحصيلي تك تك دانش آموزان تصميم گيري مينمايند.اين گروه علاوه برموارد فوق الذكر، مهارتهاي تجزيه و تحليلي، توانايي فكري، روحيه همكاري ومشاركت دانش آموزان را نيز در ارزشيابي نهايي خود مّد نظرقرار ميدهند.همچنين،مدرسه با تنظيم كارنامه هاي تحصيلي،والدين دانش آموزان رابه طورمنظم ازپيشرفت تحصيلي و وضعيّت اخلاقي وانضباطي دانش آموزمطّلع مي نمايند.

درمقطع ابتدايي دانش آموزاني كه با مشكلات آموزشي مواجه باشند ازكمك يك معلم جبراني بهره مند خواهند شد.دانش آموزان به محض اينكه دوره ابتدايي رابا موفقيّت پشت سرگذاشتند ، به آنان گواهينامه پايان دوره تحصيلات ابتدايي اعطا ميشود.البته مدارس هم ميتوانند با رعايت قوانين ودستورالعملهاي مربوطه اين گواهينامه را صادرنمايندويا دانش آموزان را براي شركت درامتحان جامع ايالتي ثبت نام كنند،هرچندقراراست كه اين امتحان درآينده نزديك به طور كلّي برچيده شود.اين گواهينامه همچنين به دانش آموزاني اعطاء مي شود كه نتوانسته اند با موفقيّت دوره آموزش ابتدايي راتكميل نمايند، البته اين به شرطي است كه دانش آموزباموفقيّت سال اوّل دوره متوسطه ويا سال دوّم دوره آموزش حرفه اي راپشت سر گذاشته باشد.

جامعه فرانسه زبان بلژيك

ساختار آموزشي

آموزش ابتدايي مختص كودكان سنين 12- 6 ساله ميباشد.اين دوره آموزشي 6 سال به طول انجاميده وبه سه دوره دوساله تقسيم بنتدي شده است آموزش ابتئايي درمدارس ابتدايي به دانش آموزاني ارائه شده وازنقطه نظرسازماني مدارس ابتدايي به يكي از3شكل زيرمشغول فعاليت مي باشند :

· مدارس ابتدايي مستقل

· مدارس ابتدايي وابسته به مدارس متوسطه

· مدارس ابتدئايي وابسته به مراكز تربيت معلم

درجامعه فرانسه زبان بلژيك درراستاي تدابيررسمي وقانوني وبراي ايجاد فرصتهاي آموزشي براي آموزش دختران وپسران،آموزش ابتدايي هم اكنون به صورت مختلط اجرا ميگردد.البته هنوز هم چندين مدرسه منحصراً پسرانه ويا دخترانه وجود دارد كه به بخشهاي مختلف اجتماع وابسته هستند.كلاسهاي دوره ابتدايي براساس سن دانش اموزان طبقه بندي ميشوند.

دوره تحصيلي ابتدايي دردو شيفت صبحگاهي وعصر گاهي وبه صورت5 روز درهفته بوده ودرمجموع 182روزدرسال راشامل ميشود.تنها بعد ازظهر روزهاي چهارشنبه درميان ديگر روزهاي تحصيلي هفته تعطيل ميباشد.دراين دوره تعاد 28 درس هفتگي درمدت 50 دقيقه به دانش آمورزان ارائه ميشود.سال تحصيلي دوره ابتدايي نظيردوره پيش دبستاني ازاول ماه سپتامنبر آغاز ودر30 ژوئن خاتمه مي يابد.

اهداف آموزشي

اهداف كلي آموزش ابتدايي در موارد زير نهفته است :

· تشويق به رشد فردي كودك همگام با احترام به هويت وي

· تشويق كودك براي ورد به اجتماع

· كمك به كودك براي كسب مهارتهاي اوليه ودانش پايه

· غلبه بر تواناييهاي كودك راجع به مدرسه وآموزش

درسال 1993.م با ابتكاروزيرآموزش ، دريك اقدام عملي وبا هدف تشويق پيشرفت تحصيلي دانش آموزان اين مقطع نحصيلي،اهداف كلي فوق الذكربه صورت دستورالعمل براي نهادهاي سازنده آموزشي درآمد.براساس دستورالعمل فوق،همه مدارس مقطع پايه اعم ازپيش دبستاني وابتدايي،موظف گرديدندتا سال 2005.خود رايكپارچه نمايند تا ازاين طريق دانش آموزان بتوانن به اهداف ذيل دست يابند :

· با اتخاذ روش مدون ودامنه دار دوره پيش دبستاني ودبستاني رابا يك آهنگ منظم پشت سر گذارند

· با توجه به استاندارهاي اموزشي موجود برخي از دوره هاي اساسي را تكميل نمايد.

براي نيل به يكچنين اهدافي تمامي نهادهاي سازمان دهنده راهبردهاي زيررا به كارخواهند گرفت :

· انتقال از دوره پيش دبستاني به دوره دبستان را هماهنگ مي نمايند.

· به يادگيري معنا مي بخشد

· تداوم تحصيل را تضمين مي نمايند

· از طريق يادگيري تشخيصي تواناييهاي فردي دانش آموزان را مد نظر قرار ميدهند .

· ازطريق ارزشيابي تكويني درخلال دوره وارزشيابي نهايي درپايان دوره از افت تحصيلي دانش آموزان جلوگيري بعمل مي آورند.

· ازمعلمين ومدرسه در امرپيشرفت تحصيلي پشتيباني مي نمايند.

· با والدين دانش آموزان ارتبا ط برقرارنموده وهمكاري خود را با آنان ادامه مي دهند.

· به مدارس كمك مي نمايند تا محيط وفضاي بازي را براي دانش آموزان مهيا سازند.

ازسپتامبر1984.م به اين طرف،استاندارد نسبت دانش آموزان به معلمين درمدارس ابتدايي نظيرمدارس پيش دبستاني براساس تعداد زنگهاي تحصيلي استواربوده است.

براساس اين نظام به مدارس اجازه داده ميشود تا براساس تعدادزنگهاي تحصيلي خود ، تعداد دانش آموزان لازم راثبتنام نمايند.بعبارت ديگرمدارس مي توانند براي هر24 زنگ تحصيلي يك معلم تمام وقت استخدام نمايد.همچنين يك چنين سيستمي به مدرسه اجازه ميدهد تا ساختار خود را تا حدودي بر اساس نيازهاي دانش آموزانش طراحي وتنظيم نمايد.

برنامه هاي آموزشي

ازسال 1971.به اين سو، مدارس ابتدايي ازلحاظ اهداف آموزشي محتواي درسي وروشهاي تدريس درجريان اصلاحات بنيادين قرارگرفته اند.ابته بايدمتذكرشدكه اين اصلاحات به همه مدارس اين مقطع سرايت نكرده وهنوزهم بسياري ازمدارس ايتدايي ازروشهاي سنتي قبلي بهره ميبرند .به عنوان يك قاعده كلي،اصلاحات آموزشي درمقطع ابتدايي باهدف ايجادانعطاف پذيري بيشتردرآموزش، مدنظر قراردادن روشهاي بخصوص يادگيري درنوجوانان،تطابق آموزش ابتدايي بانيازهاي روزدنيا وتاحدامكان رعايت سرعت آهنگ يادگيري تكتك نوجوانان مورد توجه قرارگرفته است.دوره تحصيلي ابتدايي طوري طراحي وتنظيم شده است كه از طريق آن دانش آموزان بيشتربه دانش ابزاري نظيرتسلط نسبي برزبان ورياضيات تسلط داشته ودراين بين دانش واقعي چندان مدنظرنيست.

برنامه هاي درسي مقطع ابتدايي متشكل ازدروس زبان فرانسه،نوشتن،رياضيات،تاريخ،علوم طبيعي،دين واخلاق،تربيت بدني،موسيقي، آموزش صنايع دستي وايمني وترافيك ميباشد.

دركل نظام آموزش جامعه فرانسه زبان كشور بلژيك ازمرحله سوم به بعد يك زبان ملي ديگري نظير هلندي ، آلماني ويا انگليسي به دانش آموزان ارائه مي گردد..

ارزيابي و تاييد مدارك تحصيلي

ارزيابي تحصيلي مقوله ايست كه ازطريق آن اصل آزادي آموزش مورد ضمانت قرار مي گيرد.دراين مقطع، معلمين درطول سال بااستفاده ازارزشيابي مستمروتكويني برروند پيشرفت تحصيلي دانش آموزان نظارت مينمايند.

درپايان سال تحصيلي معلمين هركلاس درسي با استفاده از يرگزاري آزمون به ارزشيابي مهايي ازدانش آموزان خود ميپردازد.درپايان معلم يا گروه معلمين/ شوراي مدرسه با ارزيابي فعاليتهاي دانش آموزان درخلال سال تحصيلي وآزمونهاي برگزارشده راجع به ارتقاء يا عدم ارتقاء دانش آموزان به كلاس بالاتر تصميم گيري ميكنند.علاوه براين كارنامه هاي تحصيلي به طورمرتب ومنظم دانش آموزويا والدين او را ازنتايج آزمونهاي بعمل آمده،پيشرفت تحصيلي ووضعيت انضباطي وفردي مطلع نگه ميدارند.درمقطع ابتدايي دانش آموزميتواند برخي از كلاسها را مجدداًپشت سربگذارندولي تكرار سال تحصيلي در اين مقطع تقريباً امري غير ممكن است.براساس ماده قانون مصوب 29 ژوئن سال 1983.م چنانچه دانش آموز در ان مقطع شش سال تحصيلي را با موفقيت پشت سربگذارد درپايان دوره به وي گواهينامه پايان دوره ابتدايي اعطا ميشود.البته دانش آموزان ايم مقطع تحصيلي ممكن است گواهينامه فوق رابعدازگذراندن امتحانات بخشي نيزدريافت نمايند.همچنين دانش آموزاني كه دريادگيري با مشكل مواجه هستندميتوانند دوره اجباري شش ساله فوق رادرهفت سال ودرموارد استثنايي در8 سال بگذرانند.

جامعه آلماني زبان بلژيك

ساختار آموزشي

آموزش ابتدايي ويژه دانش آموزان سنين 12-6ساله ميباشد.اين دوره 6سال به طول مي انجاميده وبه سه دوره دوساله تقسيم مي شود.

اهداف آموزشي

 اهداف  كلي آموزش ابتدايي در موارد زير نهفته است :

· توسعه رشد فردي دانش آموزان همگام با احترام به هويت وي

· ورود دانش آموزان به اجتماع ومشارت فعالانه در آموزش

· كمك به دانش آموزان براي دانش پايه ومهارتهاي يادگيري

· غلبه برنابرابريهاي كودك نسبت به مدرسه وآموزش

در جامعه آلماني زبان بلژيك براي اقليت فرانسه زبان اين جامعه زبان اين جامعه براساس قوانين مربوط  به زبانها مصوب سال 1963 .م ، يك راه حل ويژه به كار گرفته ميشود.

 به همين منظور مدارس ابتدايي فرانسه زباني وجود دارند كه زبان آموزش آنها فرانسه بوده در حاليكه زبان دوم آنها آلماني ميباشد.آموزش ابتدايي درمدارس پايه ابتدايي به دانش آموزان ارائه ميشود.ازلحاظ سازماني مدارس ابتدايي به سه شكل مشروح در زير وجود دارند :

· مدارس ابتدايي مستقل

· مدارس ابتدايي وابسته به مدارس متوسطه

· مدارس ابتدايي وابستاهبه مراكز تربيت معلم

درهرشبكه آموزشي ، مدارس ابتدايي وجود دارند.هر مدرسه  وابسته به نهادسازمان دهنده مخصوص به خود ـ اعم ازانجمن، افراد وموسسات حقيقي يا ديگر موسسات دولتي ـ ميباشد.

براي ورود به دوره ابتدايي هيچگونه الزامات پذيرشي خاصي اعمال نمي شود وآموزش پايه ابتدايي براي دانش آموزان كاملاً رايگان است.

آموزش پايه ابتدايي براساس تدابيرخاص ورسمي وبراي جلوگيري از هر گونه تبعيض آموزشي نسبت به پسران ويا دختران هم اكنون به صورت مختلط صورتمي پذيرد .

در پايه ابتدايي كلاسها معموملاً بر اساس سن دانش آموزان سازماندهي ميشوند.درجاهايي كه جمعيت دانش آموزي كم باشند ممكن است كلاسهاي اين پايه يك دوره ويا بيشتر را پوشش دهند.هرهفته تحصيلي متشكل از 5 روز صبح وظهري ـ به جزبعد از ظهر چهارشنبه ـ بوده  وكل ايام تحصيلي سال 182 روز است .

همچنين هرزنگ تحصيلي در دوره ابتدايي 50 دقيقه به طول مي انجامد. آغاز سال تحصيلي دوره ابتدايي اول ماه سپتامبر و پايان آن 30 ژوئن است.درجامعه آلماني زبان بلژيك سه وعده تعطيلات اصلي به شرح زير وجود دارد :

· دو هفته تعطيلات كريسمس

· دو هفته تعطيلات عيد پاك

· هشت هفته تعطيلات تابستاني

در بين هر ترم يك دوره تعطيلات كوتاه مدت نيز براي استراحت دانش آموزان درنظر گرفته شده است .

اصلاحات اساسي

ازسال1971.م به اين سو مقطع ابتدايي درزمينه اهداف آموزشي،روشهاي تدريس ومحتواي درسي وارد يك دوره فرايند اصلاحات اساسي شده اند.البته هنوز اصلاحات مورد نظر به تمام مدارس ابتدايي كشانده نشده وتعداد زيادي از مدارس اين مقطع هنوز هم ازروش سنتي استفاده مي نمايند.به عنوان يك قاعده كلي، هدف اصلاحات معرفي درجات انعطاف پذيري بيشتر وبيشتر درآموزش ، استفاده از روشهاي مخصوص يادگيري نوجوانان، وفق دادن آموزش ابتدايي با نيازهاي متغيرروزوافزايش سرعت آهنگ ياديگري فردي درميان نوجوانان تا حد ممكن ميباشند.دوره تحصيلات مقطع ابتدايي طوري طراحي وبرنامه ريزي شده است كه از طريق آن دانش آموزان به مهارتهاي ابزاري نظير تسلط كافي به زبان و رياضيات دست ياد وچندان دستيابي  به دانش واقعي موردنظر نيست .

برنامه درسي دانش آموزان مقطع ابتدايي متشكل اززبان آلماني،زبان فرانسه، مشاهده محيط زيست، آموزش جغرافيا ،تاريخ وعلوم،رياضيات، دين واخلاق،تربيت بدني،موسيقي،صتايع دستي،هنروآموزش ترافيك وبهداشت ميباشد.درمقطع ابتدايي آموزش زبان فرانسه از سال اول اختياري ولي از سال سوم اجباري مي باشد.وزير آموزش جامعه آلماني زبان كشور بلژيك تلاشهاي زيادي را به كار گرفته تا آموزش زبان فرانسه وآموزش ضمن خدمت معلمين پايه ابتدايي به ويژه زبان فرانسه را بهبود بخشد .

ارزيابي تحصيلي

معليمن مدارس مقطع ابتدايي درقبال ارزشيابي تحصيلي دانش آموزان به طور منظم مسئوليت كامل دارند.ازآنجايي كه ارزشيابي تحصيلي زمينه اي است كه در آن آزادي تعليم وتربيت هريك از شبكه هاي آموزشي تضمن شده است.لذا هر يك ازنهادهاي سازمان دهنده در معرفي نوع وروش ارزشيابي ، به روشي كه دلخواه ومطلوب آن است، ومكاتبه گزارش نتايج ، تا آنجايي كه قوانين ودستورالعملهاي مربوطه تعيين كرده اند مختار است .

درطول سال تحصيلي ، معلمين براي نظارت بر روند پيشرفت تحصيلي شاگردان خود بر اساس تكاليف شفاهي وكتبي ومشق شب ، از ارزيابي قاعده مند مداوم استفاده مي كنند .

درپايان سال تحصيلي ، معلم از ارزشيابي جمع بندي استفاده نموده ومي تواند براي ارزيابي مجدد از آنان آزمون بعمل آورد.درپايان معلم يا گروه معلمين فعاليت تحصيلي وچنانچه آزموني برگزار شده باشد ،نتايج آزمون دانش آموزان رامورد ارزيابي دقيق قرار داده وراجع به ارتقاء تحصيلي شاگردان به دوره هاي بالاتر تصميم گيري مي نمايند .

دراين روش ، مهارتهاي تجزيه وتحليلي دانش آموز، استقلال فكري ، روح همكاري  وعلاقه دانش آموز به انجام فعاليت هاي فوق العاده نيز مورد ارزيابي كامل قرار مي گيرد .

علاوه برموارد فوق، كارنامه هاي تحصيلي به طورمنظم والدين ودانش آموزان را از نتايج آزمونها ، پيشرفت تحصيلي ووضعيت انضباطي آگاه مي سازد.درمقطع ابتدايي دانش اموزان ميتوانند كلاسهاي درس را مجدداً پشت سرگذارده اما تكراربيش ازيك سال تقريباً دراين مقطع نادر است.دانش آموزاني كه در يادگيري دروس مختلف دچار اشكال ميشوند ميتوانند از همكاري ويژه يك معلم جبراني بهره گيرند.

درمقطع ابتدايي ، چنانچه دانش آموز دوره را با موفقيت پشت سر بگذراند ، در پايان دوره به وي گواهينامه پايان دوره ابتدايي اعطا ميشود.

مدارس با رعايت قوانين دستورالعملهاي مربوطه مي توانند گواهينامه پايان دوره ابتدايي به دانش اموزان اعطا نمايند ويا ازدانش آموزان يك امتحان جامع بخشي بعمل آورند .

اين گواهينامه همچنين به اشخاصي اعطا ميشود كه به طور موفقيت آميز سال دوره متوسطه يا سال دوم دوره فني وحرفه اي را پشت سرگذاشته باشد.درپايان دوره دانش اموزاني كه داريا مشكل يادگيري هستند ميتوانند دوره تحصيلات اجباري مقطع ابتدايي را در7 يا 8 سال پشت سر بگذرانند.