تمرکز بر روی مطالعه و مطالعه موفق-فصل سیزدهم
Learning / Studyng Successful /
index 1
2 3
4 5
6 7
8 9
10 11
12 13
فصل سیزدهم
پاسخ به سؤالات شما درباره ی تمرکزحواس
دراین بخش می خواهیم به سؤالاتی که احتمالاً برای شما درزمینه ی تمرکزحواس
وجود دارد پاسخ دهیم.
سؤال 1 - آیا اختلاف و تفاوت افراد درقدرت یادگیری ازهوش متفاوت آن ها
ناشی می شود؟
جواب – خیر. ریشه ی این اختلاف دریادگیری، مطلقاً هوش ذاتی و یا میزان
انگیزه ی آن ها نیست. انگیزه ی افراد، نسبتاً یکسان است. تفاوت درتوانایی
تمرکزداشتن و جذب کردن است.
سؤال 2 – آیا تمرکز می تواند خود به خود ایجاد شود؟
جواب – بله. بعضی ازعوامل هستند هستند که باعث می شوند تمرکزحواس بدون
تلاش ما به وجود بیاید. مثلاً علاقه ی فراوان به یک موضوع باعث می شود
که ما بدون صرف انرژی، برآن متمرکزشویم. همین طورمشکلی که بارهیجانی دارد
وازنظرروحی برای ما مهم است، تمرکزایجاد می کند.
سؤال 3 – آیا تمرکزداشتن یعنی برافکارمزاحم تسلط داشتن؟
جواب - خیر. اگرشما چنین تعریفی ازتمرکزحواس درذهن خود داشته باشید محکوم
به شکست هستید. شما هرچقدرهم که درایجاد تمرکزحواس درخود ماهرشوید، هرگزقادرنیستید
عوامل حواس پرتی وافکارمزاحم را کاملاً حذف کنید.
تمرکزحواس یعنی کاهش عوامل حواس پرتی.
سؤال 4 – اگربه شما بگویند ازکل تمرینات این کتاب، کدام عوامل را درایجاد
تمرکز مؤثرترمی دانید، شما چه می گویید؟
جواب – علاقه، علاقه، علاقه.
سؤال 5 – مهم ترین راه وشیوه ی ایجادعلاقه کدام است؟
جواب – افزایش دامنه ی اطلاعات ازیک موضوع به آرامی. کسب اطلاعاتی ساده
ومختصر درباره ی موضوع.
سؤال 6 – آیا سلامت جسمی درتوانایی تمرکزمؤثراست؟
جواب – البته. احساس سلامت و توانایی، نیروی حیاتی فراوانی را درشما ایجاد
می کند واعتماد به نفس شما را افزایش می دهد درحالی که احساس بیماری وناخوشی
وکسالت باعث می شود که شما افسرده شوید و اعتماد به نفس خود را ازدست بدهید.
ازآن جا که اعتماد به نفس واحساس توانمندی درهرموقعیتی نقش پایه ای دارد،
درزمینه ی تمرکزحواس هم همین طوراست. هرچه بیشتراحساس سلامت و توانایی
کنید تمرکزحواس بهتری هم می توانید داشته باشید.
سؤال 7 – آیا یک موضوع درسی می تواند عامل حواس پرتی برای موضوع دیگر شود؟
جواب – بله. هرچیزی که بتواند توجه شما را ازموضوع مورد نظرتان منحرف کند،
عامل حواس پرتی است. مثلاً وقتی که شما مشغول مطالعه ی فیزیک هستید، توجه
به درس شیمی حواس پرتی است. برای همین هم ما توصیه می کنیم وقتی که درحال
مطالعه ی یک درس خاص هستید، کتاب ها و موضوعات درسی دیگرجلوی چشم شما نباشند
تا شما را به یاد موضوعات دیگربیندازند.
سؤال 8 – گفتید موسیقی به همراه مطالعه ازتمرکزشخص کم می کند، اما من کسی
را می شناسم که با آنکه هنگام مطالعه به موسیقی گوش می کند قدرت فراگیری
بالایی دارد.
جواب – موسیقی قدرت فراگیری را به صفرنمی رساند. اگرهمین فرد عادت گوش
دادن به موسیقی هنگام مطالعه را ترک کند مسلماً نمراتش خیلی بهترخواهد
شد.
سؤال 9 – شنیدم نویسنده ای می گفت هروقت روی صندلی مخصوصش می نشیند تمرکزش
برای نوشتن بیشترمی شود. آیا حقیقت دارد؟
جواب – کاملاً. این موضوع ، همان شرطی شدن است. هرکسی می تواند خودش را
به محیط یا زمانی خاص عادت دهد و شرطی کند.
عادت های مترکزهرشخص هم متفاوت است. صندلی، یکی ازعادت های تمرکزاست. البته
باید دقت کنیم که صندلی مطالعه ی ما خیلی راحت نباشد. صندلی های بسیارراحت
باعث لمیدن، چرت زدن و احساس خواب آلودگی می شوند که با تمرکزحواس مغایرت
کامل دارد.
سؤال 10 – برای آن که قدرت تمرکزم درطول برنامه ی درسی روزانه کاهش نیابد
چکارکنم؟
جواب – درشروع برنامه ی هرروز، ابتدا کتاب های ساده تر، راحت تر، مطلوب
تر، و خوشایند تر را بگنجانید. درفاصله ی بین مطالعه ی دوموضوع متفاوت،
به تمرینات آرامش و ریلکس بپردازید. ازهوای آزاد استفاده کنید. نفس عمیق
یکشید واستراحت کنید.
سؤال 11 – نقش اعتماد به نفس درتمرکزحواس چیست؟
جواب – اعتماد به نفس، مهم ترین عامل روان شناختی مؤثردرتمرکزحواس است.
احساس بی کفایتی همان چیزی است که ازفایق شدن شما برسستی ممانعت می کند.
کاملاً ضروری است که احساس مخالف آن یعنی ارزش خود را بالا ببرید. خودپنداری
مثبت، مهم- ترین کمکی است که شما می توانید برای تمرکزویادگیری به خود
بکنید. موفقیت درکارهای کوچک و یادآوری آن ها ازگذشته، دوعامل مؤثردرپرورش
اعتماد به نفس هستند وپس ازآن تصویرذهنی مثبت و کوچک نشمردن موفقیت های
خود.
سؤال 12 – نقش ضمیرناخودآگاه درپرورش تمرکزحواس چیست؟
جواب – ضمیرناخودآگاه مهم ترین ابزارهرکسی برای دستیابی به هرموفقیتی است،
ازجمله پرورش تمرکزحواس.
برای ضمیرناخودآگاه صرفاً باید هدف روشن ومشخصی را قرارداد ونگران هیچ
چیز نبود. راه دستیابی، خود به خود نمایان می شود. شما هدفتان تمرکزحواس
یوده واین کتاب اکنون جذب شما شده است. این کارضمیرناخودآگاه شماست. همچنین
درطول تمرینات، خود را شخصی قوی و متمرکزببینید. دارای همان تمرکزقوی که
مشتاق آن هستید. هرموفقیت کوچک شما درناخودآگاه شما ثبت می شود والگوی
شما درآینده می شود.
سؤال 13 – شما گفتید برای پرورش اعتماد به نفس به خود تلقین کنیم. لطفاً
بیشتر توضیح دهید.
جواب – تلقین به نفس وقتی مؤثراست که شما اصول آن را رعایت کنید: اول آن
که به آنچه می گویید فکروتوجه کنید. مثلاً وقتی می گویید: تمرکزحواس من
عالی است، خود را اینچنین تصورکنید وبه آن بیندیشید. دوم آنکه: آن را فراوان
تکرارکنید، خصوصاً شب ها قبل ازخواب. سوم آن که به موضوع کاملاً معتقد
باشید. تردید نداشته باشید وبا ایمان آن را انجام دهید. چهارم این که با
احساس وشورواشتیاق فراوان عبارات تأکیدی وجملات تلقینی را بگویید نه ازسراجبارو
وظیفه. بیشترکسانی که تلقین به نفس را انجام می دهند وخصوصاً تجسم عینی
موضوع را درپیش می گیرند، طی 2 الی 4 هفته نتیجه ی مثبت می گیرند.
سؤال 14 – سن من زیاد شده و برای همین تمرکزم را ازدست داده ام، چکارکنم؟
جواب – ابداً چنین چیزی نیست. تحقیقات نشان داده است که کلاس درس افراد
مسن از تمرکزبالایی برخورداراست. افراد مسن، غالباً دلایل محکم ترواطمینان
بخش تری برای فراگیری دارند وانگیزه ی فراگیری واستفاده ی مثبت ازکلاس
درآن ها قوی تراست. برتری بزرگ تردیگری که بزرگ سالان دارند این است که
آنان آموخته های خود را خیلی سریع تر ازیک کودک درزندگی روزانه به کارمی
گیرند وبه همین دلیل، این آموخته ها خیلی سریع خودکارمی شوند.
سؤال 15 – گفته بودید که سؤال کردن درکلاس چقدرمهم است. اگراین طوراست
علت این که اکثردانش آموزان درکلاس غالباً سؤال نمی کنند چیست؟
جواب – سؤال بسیارخوبی بود. اما جواب آن: اول این که بسیاری ازآن ها پرسیدن
را دلیلی براین می دانند که مطلب را نفهمیده اند وازپرسیدن ابا دارند که
این سبب عقب ماندگی فراوان می شود. دوم این که عده ای عزت نفس لازم را
ندارند یا مضطرب می شوند و یا خجالت می کشند ویا واهمه دارند ازاین که
مبادا سؤالشان احمقانه باشد. به این افراد توصیه می کنیم که به پرورش اعتماد
به نفس خود بپردازند وازهمین امروزتصمیم بگیرند که سؤال خود را درکلاس
مطرح کنند. تمام مشکل دردفعه ی اول است. به تدریج سؤال کردن برایتان عادی
می شود وخیلی راحت می توانید سؤال خود را بپرسید. به افراد دسته ی اول
هم می- گوییم که این مثل قدیمی را عمل کنند که پرسیدن عیب نیست، ندانستن
عیب است. برفرض هم که پرسش شما نشانه ی آن باشد که مطلب را نفهمیده اید،
شما به کلاس آمده اید که بفهمید و معلم شما خیلی خوشحال می شود ازاین که
به شما کمک کند درک بهتری ازمطلب داشته باشید.
سؤال 16 – من درلحظات امتحان دچارحواس پرتی می شوم ومترکزنیستم. علت چیست؟
جواب – اول این که به احتمال فراوان اطلاعات شما برای امتحان کافی نیست.
چون اطلاعات فراوان علاقه ی فراوان ایجاد می کند وعلاقه، شرط تمرکزاست.
دوم آن که از نتیجه ی امتحان مضطرب هستید واضطراب مانع تمرکزاست. سوم این
که اهمیت تحصیل و درس خواندن درذهن شما کمترازمسایل دیگراست. علاقمند شدن
به درس، مطالعه ی منظم و مستمروعادت کردن به آن، حضوردرجلسه ی امتحان با
آمادگی، زود رسیدن به جلسه ی امتحان، تنفس عمیق و تمرینات آرامش قبل ازامتحان،
به تمرکزبیشترشما کمک می کند. ضمن آن که پاسخ دادن به سؤالات آسان درابتدا
نیزشوق و تمرکزشما را افزایش می دهد.
سؤال 17 – من درهنگام پاسخگویی به سؤال امتحانی ناگهان فکرم به جای دیگرمی-
رود و رشته ی کلام را ازدست می دهم، چرا؟
جواب – شما ضعف سازماندهی دارید. قبلاً هم گفتیم که تمرکزو حافظه ارتباط
تنگاتنگ ومؤثری دارند. یادداشت برداری، خواندن وبه یاد آوردن، همه باید
با نظم وسازماندهی انجام شود. آنچه را که می خوانید، روی کاغذ سازماندهی
کنید وارتباطشان را با هم درنظربگیرید.
سؤال 18 – آیا راه میانبری برای تمرکزحواس وجود دارد؟
جواب – تمرکزیک مهارت اکتسابی است وزمان می خواهد. اما تمرینات مستمرو
استفاده ازتلقین وتجسم عینی، روند پیشرفت وبهره وری را بسیاربه جلو می
اندازد وسریع می کند.
سؤال 19 – نقش بازی های فکری مانند شطرنج درتمرکزحواس چیست؟
جواب – بسیارعالی است. به شرط آن که درطول بازی، افکارمنظم و دنباله دارو
جهت- داری را دنبال کنید. یادتان باشد هربازی که درآن بازیکن آنچه را که
دربازی می گذرد به خاطربسپارد یا پیش بینی کند، درافزایش قدرت تمرکزمؤثراست.
سؤال 20 - دوست من می گوید وقتی سیگاری روشن می کنم جریان فکرم به کارمی-
افتد و تمرکزم بیشترمی شود. نظرشما چیست؟
جواب – نه. تمام شواهد وتجارب وتحقیقات علمی درست عکس این قضیه را نشان
می-دهد. ثابت شده است که سیگارکشیدن عملاً روند هوش را به تأخیرمی اندازد.
علاوه براین، ازآنجا که سیگاربرسلامت تن وتنفس مستقیماً اثرمنفی می گذارد،
مسلماً تمرکزرا برهم می – زند. این موضوع یک عادت ویک برداشت نادرست ذهنی
است.
سؤال 21 – من نمی دانم آنچه که شما گفتید واقعاً مؤثراست یا نه. چون با
انجام این تمرینات گاهی تمرکزفوق العاده خوبی دارم وگاهی هم مانند گذشته
تمرکزخوبی ندارم. چه کارکنم که همیشه تمرکزخوب داشته باشم؟
جواب – همین که گاهی نتیجه گرفته اید، نشان می دهد که تغییردرشما آغازشده
و قابلیت دائمی شدن را دارد. این موضوع با تلاش و تمرین مستمرشما وانجام
تمرینات تلقین وتجسم، مسیر تازه ی عصبی را درذهن شما ایجاد می کند ودرناخودآگاه
به عنوان یک عادت و رفتار دائمی جای می گیرد. فقط ازحرکت بازنایستید. توصیه
همین است.
سؤال 22 – تفاوت تفکرمثبت با تجسم خلاق چیست؟
جواب - تفکرمثبت مربوط به ذهن آگاه وهوشیارشماست که اندیشه ی شما را اصلاح
وپاک می کند. تجسم خلاق، مربوط به ذهن نیمه آگاه ونیمه هوشیارشماست که
افکار مثبت ذهن آگاه را درناخودآگاه ثبت وجایگزین می کند.
سؤال 23 – من روش های پیشنهادی شما را یک هفته تمام است که به کاربرده
ام اما هنوزنتیجه ی محسوسی نگرفته ام. آیا امکان دارد که این روش ها برای
من مناسب نباشد؟
جواب – به هیچ عنوان. ازاین که یک هفته است دارید تمرین می کنید خوشحالیم
و به شما تبریک می گوییم. فقط ازشما می خواهیم که این تمرین ها را به طورمستمر
تا 20 روز دیگرهم انجام دهید وحدوداً پس ازیک ماه درمورد خود قضاوت کنید
وخود را ارزیابی نمایید. الان واقعاً خیلی زود است.
سؤال 24 – اساساً چرا وقتی درحال انجام کاری هستم، خیالات دیگربه سراغم
می آیند؟
جواب – خیال پروری، خود یک راه زندگی به صورت تفریحی است. هرچند وقت یک
باردرست وسط یک کارجدی، شما رؤیایی می شوید که معنی اش این است: هنوزبه
آن کار رغبت کافی ندارید. هنوزبه اندازه ی کافی برانگیخته نشده اید. باید
درخودتان علاقه ی بیشتر ایجاد کنید وخود را هدفدارکنید. اما درچنین مواردی
توصیه می کنیم که درمحیطی دیگر قراربگیرید وخیال پردازی نکنید، این بارآگاهانه،
خودخواسته وجهت دار. درفکرفرونروید بلکه فکرکنید. فکر، شما را به هرسو
نکشد بلکه شما فکررا به دنبال خود بکشید. بااین کار، ذهن شما آسوده ترمی
شود وبرای تمرکزبعدی مهیا می گردد.
سؤال 25 – من نمی توانم دوساعت مطالعه ی متمرکزحتی به روش پیشنهادی شما
داشته باشم.
جواب – زمان بندی شما نادرست است. پس ازهرنیم ساعت مطالعه، پنج دقیقه استراحت
کنید تا این آرامش، خلأ ذهنی لازم را برای جذب مطالب بعدی وتمرکز برآنها
به وجود آورد. پشت سرهم مطالعه نکنید. حتی حافظه ی شما تمایل دارد که پس
ازچند دقیقه جذب وفراگیری به دسته بندی وذخیره سازی بپردازد.
سؤال 26 – من درمنزلی که درمحله ی شلوغ وپررفت وآمدی است زندگی می کنم.
سروصدا واقعاً خیلی زیاد است. چه کارکنم؟
جواب – اول این که اطمینان داشته باشید که درسخت ترین و دشوارترین شرایط
نیز تمرکزداشتن ممکن است. اگرعلاقه ورغبت شما فراوان باشد، یا سروصدای
محیط را اصلاً درک نمی کنید ویا کمتردرک می کنید. بنا براین سعی کنید روش
های علاقمند شدن به موضوع را به کاربگیرید. ضمن آن که گفتیم آنچه مهم است
سکوت نسبی است. ما می گوییم درمحیط منزل خود ساکت ترین جا نسبتاً کجاست؟
آن جا را انتخاب کنید.
سؤال 27 – من ازعدم تمرکزخود بسیارکلافه بودم. آیا این احساس نادرست بوده
است؟
جواب – خیر، بسیارهم عالی بوده است. اولین قدم مثبت برای هرتغییری نارضایتی
از وضع قبلی وکنونی است. این نارضایتی است که میل وانگیزه ی شما را برای
دگرگونی، رشد وتغییرمهیا می کند.
* * * * * * * * * * * * * * * *
اکنون شما مفهوم تمرکزحواس، روش های ایجاد آن به هنگام مطالعه درمنزل وهمین
طور درکلاس درس وجلسه ی سخنرانی را فرا گرفته اید وباید تمرین را شروع
کنید. یادتان باشد مهم ترین عامل موفقیت انسان های موفق، پافشاری درتمرینات
است. آنقدرتمرین کنید تا موفق شوید.
پایان
|