تمرکز بر روی مطالعه و مطالعه موفق-فصل دهم :
مراقبه و مانترا
Learning / Studyng Successful /
index
1 2
3 4
5 6
7 8
9 10
11 12
13
فصل دهم
مراقبه و مانترا
یکی ازتمرینات بسیارمؤثردرایجاد خلأ فکری وقرارگرفتن دروضعیت بی فکری که
برای تمرکزحواس فوق العاده مفید ولازم است، روشی است به نام " مراقبه"
یا " مدیتیشن".
این تکنیک، که امروزه علم آن را کاملاً تأیید کرده است، نقش مؤثری درایجاد
آرامش دارد.
کسانی که روزی 2 باروهرباربه 20 دقیقه تمرین را به طورمداوم انجام دهند،
پس از مدتی ازتمرکزحواس، خلاقیت، آرامش وسلامت بیشتربرخوردارمی گردند.
مراقبه ومدیتیشن تکنیکی برای " دستیابی به لایه های عمیق فکر" است وشخص
می تواند با این تمرین، به منشاء ایجاد فکردست پیدا کند. آنچه که ما آن
را فکرمی نامیم، انرژی است که به سطح مغزآمده است یعنی ازمنشاء خود به
مروربالا آمده تا به سطح مغزرسیده است. تولید و ایجاد فکررا غالباً به
سطح وعمق دریا تشبیه می کنند. همان طورکه یک حباب ابتدا درعمق دریا به
صورت بسیارکوچک ایجاد می شود وکم کم بالا می آید وهم زمان با بالا آمدن
بزرگ و بزرگ تر می شود تا به سطح آب می رسد، فکرنیزچنین روندی را طی می
کند.
ابتدا ازلایه های عمیق مغزوآنجا ما آن را احساس وتجربه می کنیم ومی گوییم
که فکری به ذهنمان خطورکرد.
دردریا ، سطح آب پرازموج وتلاطم است وحرکت، نوسان فراوان دارد. اما عمق
دریا کاملاً ساکت و آرام است وآن تلاطم ونوسانی که درسطح مشاهده می شود،
ابداً درعمق نیست. با آنکه همه ی حباب ها که درسطح به چشم می خورند ازهمین
قسمت های عمیق می آیند اما اینجا کاملاً ساکت وآرام است.
ما معمولاً با سطح مغزخود درارتباطیم . آنجا که همه چیز، شلوغ وپرهیاهوست.
ما اگر قادرباشیم به قسمت های عمیق ترمغزدست پیدا کنیم وبه منشاء فکرراه
یابیم، عملاً هم سکوت وسکون ذهنی برایمان میسرمی شود وهم به جایی می رسیم
که منشاء خلاقیت، تدبیرو تمرکز فراوان است. مراقبه، چنین کاری می کند.
مراقبه شما را به قسمت های عمیق مغزمی برد. به سکوت ذهن، به سکون فکروبه
خالی ِ درون با تمام فواید فوق العاده ای که یک مراقبه ی مداوم دارد، تمرین
آن بسیارساده وآسان است.
چگونه مراقبه کنیم؟
شما درهروضعیتی که دوست دارید بنشینید. توجه دارید که مراقبه حتماً باید
درحالت نشسته انجام شود. مراقبه درحالت خوابیده نداریم. وضعیتی راحت به
خود می گیریم. چشم های خود را می بندیم وسکوت می کنیم.
مانترا
مانترا یا ذکردرمراقبه، غالباً واژه ای بی معنی است که صرفاً یک فرکانس
صوتی دارد. یک صدا وصوت است ودیگرهیچ. نه معنی دارد نه مفهوم. نه فکررا
به خود مشغول می کند. البته جلوتر، که ازنقش ذکردرعرفان اسلامی به عنوان
یک تمرین مؤثربرای ایجاد تمرکز صحبت می کنیم، می گوییم که ذکردرابتدا باید
بامعنی باشد وسپس دراثرتکراربرزبان ودرذهن بی معنی می شود. درمدیتیشن وقتی
به مراقبه نشستید وچشم ها را بستید، حالا باید واژه ای بی معنی را مدام
درذهن خود تکرارکنید. این واژه به میل خودتان، هرواژه ی بی معنایی می تواند
باشد.
درنزد یوگی ها مهم ترین ومتداول ترین مانتراها صوت " اوم" می باشد. یعنی
شخص می نشیند ، چشم ها را می بندد ومدام درذهن خود تکرار می کند: اوم،
اوم، اوم . . . و این عمل را 20 دقیقه ی مداوم انجام می دهد.
روان شناسی امروزثابت کرده است که با ذکریک مانترا عملاً بعد ازدقایقی
تمام قسمت های ذهن را خستگی و رخوت می گیرد وصرفاً یک نقطه ی فعال باقی
می ماند.
مانترای شما نیزمی تواند واژه ی " اوم" یا هرواژه ی بی معنای دیگری باشد
که انتخاب می کنید. اما آنچه بسیارمهم است این است که این مانترا همیشه
ثابت باشد وهیچ وقت آن را تغییرندهید وهمیشه با این مانترا مراقبه کنید.
اشتباه مسلمی که بعضی ازمعلمان تکنیک مدیتیشن مرتکب می شوند وامروزه علم
آن را به شدت مردود اعلام می کند، این است که می گویند هرکس مانترا یا
صوتی مخصوص به خود دارد وادعا می کنند که قادرند مانترای هرکسی را کشف
کنند و مانترای مخصوصش را به طورخصوصی اعلام کنند وحتی به او می گویند
که این واژه صرفاً مال شماست و مراقب باشید که آن را با هیچ کس درمیان
نگذارید. علم این موضوع را امروزه کاملاً رد کرده است. شما می توانید هرواژه
ی ثابتی را که دوست دارید انتخاب کنید وهمیشه ازآن استفاده کنید.
نکات مهم
1. مراقبه یا مدیتیشن را روزی دوبارصبح و بعد ازظهروهربار20 دقیقه انجام
دهید.
2. درمراقبه همه چیزباید طبیعی پیش برود و هیچ قصد ومنظوری نباید داشته
باشید. اگرچه مراقبه دستاورد های فراوانی ازجمله بهبود تمرکزدارد اما هنگام
انجام تکنیک، مطلقاً نباید انتظارچیزی را داشته باشید. حتی به این فکرنکنید
که دارید با قسمت های عمیق مغز ارتباط برقرارمی کنید. فقط تکنیک را به
مدت 20 دقیقه انجام دهید و مانترا را تکرار و تکرار کنید. پس هرانتظاری
درطول مراقبه، خود نوعی فکرمحسوب می شود که این تفکر با فلسفه ی انجام
مدیتیشن منافات دارد.
3. فکرهایی که درطول مراقبه به ذهن شما خطورمی کند کاملاً طبیعی است. مثلاً
شاید حدوداً یک دقیقه ازجریان مراقبه ی شما نگذشته باشد که فکری یا خاطره
ای به ذهنتان خطورکند. این کاملاً طبیعی است ومطلقاً نباید جلوی این روند
طبیعی را بگیرید. بگذارید فکر، شما را با خود به هرجایی که می خواهد ببرد
ودوباره به مانترای خود بازگردید. دوباره فکرایجاد می شود ودوباره مانترا.
همان قدرکه از تکرارمانترا استقبال کنید که ازفکراستقبال می کنید. هردو
را به عنوان یک طبیعت و یک واقعیت بپذیرید.
4. درطول مراقبه لحظاتی هست که درذهن شما فقط مانترا وجود دارد ولحظاتی
هم هست که می بینید ازمانترایتان غافل شده اید ودارید فکرمی کنید. لحظاتی
وجود دارد که شما درذهن خود هم مانترا دارید وهم فکر، وسرانجام زمانی پیش
می آید که شما نه مانترا دارید نه فکر. همه ی این ها طبیعی است. چه مانترا،
چه فکر، چه فکرو مانترا با هم وچه هیچ کدام. برای همین است که می گویند
درمدیتیشن همه چیز طبیعی است. بگذارید با تکرار مانترایی که اراده کرده
اید، فکرتان به هرسوکه می خواهد برود؛ یا درمانترا غوطه ورشوید یا درفکر،
یا درهردو ویا درهیچکدام. تأکید می کنیم هرمقاومتی درمقابل جریان های فکری
که به ذهنتان خطورمی کندغلط است. فقط آسوده بنشینید و به تکرارمانترا بپردازید
واین را بیست دقیقه ادامه دهید.
5. فکرهایی که به ذهن شما خطورمی کند، درحقیقت نوعی پالایش است. این فکرها
از قسمت های عمیق ذهن یا ناخودآگاه یا حافظه ی بلند مدت به سطح می آیند
وخالی می شوند. گاهی اوقات خاطره ی دیروز، رؤیای فردا وگاهی اوقات رویدادهای
گذشته ی شما به ذهنتان می آیند. بگذارید همه ی این ها بیرون آیند ودرونتان
پالایش شود. پس ازچند روزتا چند هفته انجام تمرین مداوم این تمرین، به
چنان پاکی درون وخلأ ذهنی می رسید که تجربه اش برایتان بسیارجالب و دوست
داشتنی است.
6. شرایط محیطی که درآن به انجام مراقبه می پردازید با شرایط ریلکسیشن
تفاوتی ندارد. محیطی آرام، نسبتاً ساکت و بی دغدغه.
فرآیند مراقبه
اما ببینیم مراقبه یا مدیتیشن چگونه پالایش ذهن را موجب می شود و درون
راازتنش های عصبی و فشارهای روحی پاک می کند.
با تکرارمانترا، کم کم ذهن آسوده وخالی وراحت می شود وبه دنبال آن جسم
راحت می شود. وقتی جسم راحت شد وذهن آسوده بود، شما دریک حالت استراحت
عمیق به سرمی برید که می گویند این استراحت عمیق دوبرابر، مرثرترازخواب
است.
دریک استراحت عمیق، شما به ناخودآگاه دسترسی دارید وبا لایه های عمیق مغزمانند
خواب که دران رؤیا می بینید، ارتباط برقرارمی کنید.
دراین آرامش واستراحت عمیق وارتباط با ناخودآگاه، تنش های عصبی، فکرهای
مزاحم وخصوصاً شاید افکارناراحت کننده ی شما ازعمق به سطح بیاید. بیرون
آمدن این خاطرات، جسم را شاید کمی پرتنش ومنقبض کند. این انقباضات عضلانی
ذهن را فعال می کند ودر نتیجه ی این فعالیت فکرتولید می شود.
پس ازلحظاتی فرورفتن درفکر، مجدداً به مانترای خود بازمی گردید ومانترا
ذهن را آسوده می کند واین چرخه مجدداً تکرارمی شود. شاید دربیست دقیقه
مراقبه ی یک وعده ی شما این چرخه چندین بارتکرارشود واین پالایش چندین
بارصورت گیرد.
مدیتیشن واقعی
عده ی زیادی ازاین مسئله نگران هستند که آیا تمرین را درست انجام می دهند
با خیر. علت این نگرانی و وسواس، غالباً بدان خاطراست که شخص درجستجوی
انبوهی ازجنبه های سحرآمیزاست.
ریلکسیشن ومدیتیشن، تمرینات بسیارساده وراحت ومعمولی هستند که عمدتاً به
هدف آرامش وتمرکز وآگاهی خالص انجام می شود.
به هیچ عنوان تصورات عجیب وغریب درباره ی این تمرینات نداشته باشید ومنتظر
نباشید که اتفاق خاصی بیفتد.
مدیتیشن باید یک روند ساده، آرام، دائمی وهمراه با زندگی داشته باشد. مشکل
دیگراین است که عده ای ادعا می کنند که نمی توانند درمدیتیشن تمرکزداشته
باشند وبا ناراحتی می – گویند افکارنمی گذارند من درمانترا متمرکزشوم.
مجدداً تأکید می کنیم که افکار، بخشی ازمدیتیشن هستند. البته به تدریج
که تمرین را به طورمستمرانجام می دهید، ذهن شما کمتر متفرق می شود ودیگرازاین
شاخه به آن شاخه نمی پرد وآن تمرکز فکری که مد نظرشماست به تدریج خود را
نشان می دهد.
تلفیق ریلکس ومراقبه برای تمرکز
گاهی اوقات ما حتی توصیه می کنیم ریلکسیشن ومدیتیشن را با هم وبا کمی تفاوت
انجام دهید. ابتدا وارد مرحله ی ریلکس شوید واین سؤال را به طورذهنی ازباطن
خود بپرسید که: " من چه کسی هستم؟ ".
پاسخ شما این است که " من جسم نیستم" . براین معنی فکروتعمق کنید. مجدداً
ازخود بپرسید: " من چه کسی هستم؟ "
وپاسخ دهید:" من اضطراب ها وهیجان ها نیستم". براین معنی فکروتعمق کنید.
دوباره سؤالی را مطرح کنید: " من چه کسی هستم؟ "
جواب این است: " من افکارم نیستم" بر این معنی فکروتعمق کنید.
سؤال کنید:" من چه کسی هستم؟" " پس من چه کسی هستم؟"
وجواب نهایی شما این است :" من یک مرکزشعورناب هستم." برمعنی این فراز
تعمق و دقت کنید.
گاهی اوقات توصیه می شود که هرباریکی ازاین سؤالات را ازخودتان بپرسید
وگاهی می توانید این سؤالات را به همان ترتیبی که گفتیم دریک مراقبه به
طورکامل انجام دهید.
|