ملاحظات تاريخي
تا پيش از آغاز استعمار (مأخوذ از غاته، تمدني كه در اعصار
باستاني در آفريقاي غربي وجود داشت) بوسيله اروپائيان، اين منطقه در اختيار ممالك
مستقل سياه پوستان بود.
با ورود پرتغاليها در قرن پانزدهم و نفوذ استعماري آنان و ساير
اروپائيان، اين ممالك از هم پاشيده شد و به توسط آنها تجارت برده و طلا رونق يافت.
غنا در عهد استعمار به ساحل طلا مشهور بود. پس از پرتغاليها، انگليسها شروع به دست
اندازي و تأسيس پايگاههاي تجارتي ديگري درغنا نمودندو بتدريج شهرهائي در اطراف آنها
ايجاد شد. درسال1874 ميلادي، بريتانيا، مستعمره فرمانگزار ساحل طلا را تأسيس كرد و
پس از منازعات طولاني، پادشاهي آشانتي و سرزمينهاي شمالي واقع در شمال آشانتي را
نيز تحت الحمايه خود اعلام كرد.پس از جنگ جهاني اول، قسمتي از توگولند آلمان كه به
قيموميت بريتانيا داده شده بود، از لحاظ اداري ضميمه ساحل طلا گرديد.
در اواخر دهه پنجم قرن حاضر، تمايلات استقلال طلبانه مردم ساحل
طلا منجر به چند شورش ملي شد. در سال1951 بريتانيا قانون اساسي تازه اي به اين
مستعمره اعطا كرد كه برطبق آن، نوعي خودمختاري در امور داخلي به اين مستعمره داده
شد و بدنبال آن اولين انتخابات عمومي برگزار گرديد. در اين انتخابات قوام نكرومه
رهبر حزب ملي خلق به نخست وزيري رسيد.
در مارس سال 1957 ميلادي،ساحل طلا با نام تازه غنا استقلال يافت
و ازدومينيونهاي بريتانيا و داراي حكومت فرمانداري كل گرديد. قوام نكرومه در مقام
نخست وزيري اين كشور باقي ماند.
در ماه ژوئيه سال1960 نوع حكومت اين كشور به همت قوام نكرومه
تبديل به جمهوري شد و خود نكرومه قدرت را دست گرفت. در سال 1959 غنا باگينه،
اتحاديه ممالك مستقل افريقايي و در سال 1961 با گينه و مالي اتحاديه ممالك افريقايي
را به منظور همكاري كشورهاي عضو در زمينه هاي نظامي، اقتصادي و اشتراك نظر در سياست
خارجي بوجود آورد كه عملا دوامي نيافت.
از همان آغاز رياست جمهوري نكرومه، توطئه ها و دسايسي بر عليه
وي و حكومتش انجام گرفت و بارها به جان وي سوءقصد شد. سرانجام در سال 1966، نظاميان
با يك كودتا قدرت را در دست گرفتند و يك شورا به رياست ژنرال ژوزف آنكرا بر كشور
حاكم گشت. در سال 1969، آنكرا مجبور به اسعفاء گشت و ژنرال آكواسي آفريقا به قدرت
رسيد. آفريقا در رأس يك هيئت حاكم سه نفره قرار داشت. اين هيئت در سال 1970 منحل
گشت و ادواردآكوف آدوي حقوقدان به حكومت رسيد، ولي حكومت وي نيز دوامي نياورده و در
سال 1972سرهنگ آچيمپونگ با يك كودتاي نظامي قدرت را در دست گرفت. در سالهاي بعد از
نكرومه، وضع اقتصادي غنا همواره رو به تنزل بوده و در آخردهه هشتم قرن حاضر به
بدترين دوران خود رسيده بود.در سال 1978 ژنرال فردآكوفو بقدرت رسيد ولي دولت او نيز
سال بعد بوسيله نظاميان ديگري به رهبري جري راولينگز بركنار شد.
انتخابات عمومي كه در همان سال برگزار شد، پس از چند سال حكومت
نظامي، يك غيرنظامي به نام هيلاليمان را بقدرت رساند.
در سال 1981 جنگهاي قبيله اي در غنا آغاز شد و در آخر همان سال
يك كودتاي نظامي كه بار ديگر به رياست جري راولينگزصورت گرفت، هيلاليمان را سرنگون
كرد .
جري رااولينگز اعلام كرد كه خود نمي خواهد قدرت را در دست
بگيرد.پس از كودتا يك مجمع مقاومت ملي به رياست راولينگز بر اوضاع حاكم شد. روابط
غنا پس از كودتاي بسرعت با غرب رو به تيرگي نهاد و با ليبي گسترش يافت.
ملاحظات جغرافيايي
کشور غنا با 537 ، 238 كيلومتر مربع وسعت (هفتاد و پنجمين كشور
جهان) در نيمكره شمالي (نصف النهار مبدأ از آن مبگذرد)، درغرب قاره افريقا، دركنار
اقيانوس اطلس و در همسايگي كشورهاي ساحل عاج در غرب، ولتاي عليا در شمال و توگو در
شرق واقع شده است.
کشور غنا، كشوري نيمه كوهستاني است که نواحي مرتفع آن عمدتا در
نواحي مركزي و شرقي قرار دارند. جلگه هاي آن عمدتا در نواحي جنوبي و اطراف رود ولتا
و شعباتش واقع شده اند.
از جمله مهمترين رودهاي کشور ميتوان به ولتا و شعبات آن همچون
ولتاي سياه و ولتاي سفيد اشاره نمود. جنگلها در آن وسعت زيادي داشته و عمدتا در
نواحي جنوبي واقع شده اند.
آب و هواي کشور گرم و مرطوب و پرباران است. بلندترين نقطه کشور
غنا، قله آفاجوتوبا 885 متر ارتفاع، و رود ولتا(143،1كيلومتر) طويلترين رود آن است.
درياچه ولتا (462/8كيلومتر مربع ) بزرگترين درياچه کشور است.
ملاحظات سياسي
حكومت اين كشور جمهوري است .قانون اساسي کشور در سال 1979 تدوين
شده که به موجب آن قوه مقننه از يك مجلس ملي با 140 عضو تشكيل يافته است.
براساس آخرين تقسيمات كشوري، کشور غنا به 9 ناحيه تقسيم شده که
هر ناحيه توسط كميسيونر ناحيه اي دولت مركزي اداره مي شود.از جمله مهمترين احزاب
کشور تا قبل از كودتاي 1981 مي توان به حزب ملي خلق، جبهه خلق، مجمع ملي متحدو حزب
سوسيال دموكرات اشاره نمود.
کشور غنا در سال 1957 از انگلستان مستقل شده و روز ملي آن ششم
مارس است.
اين کشور در سال 1957 به عضويت سازمان ملل درآمده و علاوه بر آن
در سازمانهاي وحدت افريقا، ملل متحد ، اتحاديه گمرگي با ولتاي عليا ، اكا ، سي سي
دي ، اكوواس ،گات ، يااآ ،بانك جهاني ،ايكائو ،آيدا ، ايلو ، ايمكو ، ايمف ، ايتو،
يونسكو ، يوپو ، وهو ،ومو ، آكپ ، قرارداد همكاري با زئير كشورهاي غير متعهد عضويت
دارد.
ملاحظات اقتصادي
از جمله مهمترين صنايع كشور مي توان به ذوب آلومينيوم، توليد
كاكائو و توليدات نارگيلي( روغن نارگيل)، تهيه قهوه، كائوچه، صنايع دستي و استخراجي
اشاره نمود.
كاكائو (بزرگترين توليد كننده جهاني)، قهوه، نارگيل، توتون، دام
و ماهي نيز از جمله مهمترين محصولات كشاورزي و دامپروري كشور محسوب مي گردد.
سرانه زمين مزروعي براي هر نفر بالغ بر 08/0 هكتار ميباشد .
توليد ساليانه گوشت گاو 000، 22 تن، گوشت گوسفند 10هزار تن و صيد ماهي 000، 383 تن
ميباشد. توليد سالانه نيروي الكتريسته نيز معادل 3/4 ميليارد كيلووات ساعت است. از
جمله مهمترين معادن کشور غنا نيز ميتوان به الماس(دومين توليد كننده جهاني)، طلا
(مهمترين معدن كشور، منگنز، بوكسيت، آهن، بريل، نيكل، گرافيت و كروميت اشاره نمود.
5/15% نيروي كار كشور در صنايع و معادن، 57% در بخش كشاورزي،
جنگلداري و ماهيگيري و 5/27% در بازرگاني و تجارت مشغول به فعاليت مي باشند.
واحد پول کشور سدي (C)معادل100 پسوا است که هر 75/2 واحد آن
معادل يك دلار است.
ميزان توليد ناخالص ملي در سال 1987 حدود 484/5 ميليارد دلار
بوده (درآمدسرانه 467 دلار) كه 15% آن از صنايع و توليدات و 45% از كشاورزي بدست
ميآيد. هزينه هاي آموزش و پرورش 2/4% توليد ناخالص ملي بوده است. نرخ سالانه رشد
توليد ناخالص ملي نيز 2% است. درآمد بودجه ملي در سال 1976 بالغ بر 773 ميليون دلار
و هزينه هاي بودجه در همين سال معادل 3/1 ميليارد دلار بوده است.از جمله مهمترين
محصولات وارداتي غنا مي توان به ماشين آلات، وسائط نقليه، غلات، وسائل برقي، نفت و
منسوجات اشاره نمود که عمدتا از كشورهاي آلمان (16% ) ، امريكا، ايتاليا و فرانسه
(هركدام 7% ) وارد ميشود. از جمله مهمترين محصولات صادراتي كشور نيز مي توان به
كاکائو ، كره كاكائو، منگنز، طلا، الماس، آلومينيوم و الوار اشاره نمود که عمدتا از
كشورهاي آلمان (21%)، ايتاليا (9%) ، امريكا و فرانسه (6%) صادر ميشود.
ملاحظات علمي
طبق آمار بدست آمده سال 1978، 30% مردم باسواد بوده و 42%
نوجوانان رده هاي سني19- 5 سال درمدارس در حال تحصيل بودند. تعداد دانش آموزان نيز
بر 000، 830 ، 1 نفر بالغ مي گرديد كه در 554، 10 مدرسه و دبيرستان به تحصيل مبادرت
داشتند. تعداد دانشجويان كشور غنا در سال 1975 بر 079، 9 نفر بالغ مي گرديد.اين در
حاليست که نرخ سوادآموزي در ميان افراد بزرگسال غنايي بر حسب آخرين تحقيقات به عمل
آمده در سال 2001 بر 5/91 درصد بالغ گرديد كه از اين ميزان 9/93 درصد به دانش
آموزان زن و 1/ 89 درصد به دانش آموزان مرد تعلق دارد.
درحال حاضر، کشور غنا از تعداد 12130 مدرسه ابتدايي، 4450 مدرسه
مقدماتي متوسطه ، 530 مدرسه تکميلي متوسطه، 21 كالج تربيتي ، 18 موسسه فني ، 2
موسسه اعطا كننده ديپلم و 5 دانشگاه برخوردار مي باشد كه در خدمت جمعيت 17 ميليوني
کشور است . اين بدين معني است كه اكثر غنايي ها دسترسي نسبتاً آساني به آموزش
دارند.
در مقابل در زمان استقلال کشور طي سال 1957 کشور غنا تنها از يك
دانشگاه و به اندازه انگشتان دست مدرسه راهنمايي و دبيرستان برخوردار بود طي دهه ي
گذشته هزينه هاي آموزشي کشور بين 28 و40 درصد بودجه ساليانه آن متغير بوده است.
آموزش ابتدايي و مقدماتي متوسطه رايگان است و در صورتي كه تسهيلات و دبيران به
اندازه كافي براي پذيرايي كردن از همه دانش آموزان وجود داشته باشد اجباري خواهد
بود. دانش آموزان آموزش پايه ي 6 ساله ي خود را در سن 6 سالگي شروع مي كنند. تحت
اصلاحات آموزشي اعمال شده در 1987 آنها به سيستم راهنمايي جديدي براي مدت سه سال
تربيت آكادميكي كه با آموزش فني و حرفه اي تركيب شده است . منتقل مي شوند.در سال
1996 ميزان 76 درصد از كودكان خردسال غنايي در مدارس ابتدايي حضور يافتند و اين در
حالي است كه ميزان دانش آموزان نظام آموزش متوسطه 31 درصد و دانشجويان دانشگاههاي
كشور4/1 درصد بود . گفتني است كه از اين ميزان دانش آموز و دانشجو در كشور درصد
بيشتر به دانش آموزان پسر و تنها درصد كمي به دانش آموزان و دانشجويان دختر تعلق
دارد. اين تفاوت در تعداد دانش آموزان دختر و پسر به ويژه در سطح آموزش مقدماتي
متوسطه و بالاتر بيشتر به چشم مي خورد.اين در حالي است كه حتي وجود چنين اختلافاتي
جنسيتي در ميزان دانش آموزان كشور به اتخاذ هيچ گونه سياست ويژه دولتي منجر نگرديد.
