زمان پاك شدن جهان از فساد معلوم نیست اما وقایع دوران ظهور را مىتوان ترسیم نمود. ترسیم تفصیلى عصر ظهور امكانپذیر نیست اما به صورت فشرده به سیماى كلى آن اشاره مىكنیم: روایات حاكى از این است كه انقلاب و حركت ظهور حضرت مهدى (عج) بعد از فراهم شدن مقدمات و آمادگىهاى منطقهاى و جهانى از مكه آغاز مىگردد. آنگاه در سطح جهان نبردى سخت میان غربىها و تركان و یا هواداران آنها به وجود مىآید تا جایى كه منجر به جنگ جهانى مىگردد. اما در سطح منطقه دو حكومت هوادار حضرت مهدى (عج) در ایران و یمن تشكیل خواهد شد كه یاران ایرانى آن حضرت مدتى قبل از ظهور، حكومت خویش را تأسیس نموده و درگیر جنگى طولانى مىشوند كه سرانجام در آن پیروز مىگردند.
اندك زمانى پیش از ظهور آن بزرگوار در بین ایرانیان دو شخصیت با عنوان سید خراسانى، رهبر سیاسى و شعیب بن صالح رهبر نظامى ظاهر شده و ایرانیان تحت رهبرى این دو تن نقش مهمى را در حركت ظهور آن حضرت ایفا خواهند كرد. اما یاران یمنى وى، قیام و انقلاب آنان چند ماه پیش از ظهور حضرت بوده و ظاهراً ایشان در سامان بخشیدن به خلاء سیاسى كه در حجاز به وجود مىآید همكارى مىنماید. از جمله نشانههاى ظهور حادثهاى است كه میان دو حرم مكه و مدینه رخ مىدهد. در این هنگام نشانههاى ظهور حضرت مهدى (عج) آشكار شده و شاید بزرگترین نشانه آن، نداى آسمانى است كه به نام او در 23 ماه رمضان شنیده مىشود پس از این نداى آسمانى حضرت مهدى (عج) به طور سرى با برخى از یاران خود ارتباط برقرار مىنماید. درباره آن بزرگوار در سراسر گیتى سخن بسیار به میان آمده و نام وى زبانزد همگان گشته و محبتش در دلها جاى مىگیرد. دشمنان از حضور آن حضرت بیمناك شده و مىكوشند تا وى را یافته و از میان بردارند ازاینرو سپاهى وارد مدینه گشته و به هر مرد هاشمى كه دست یافته او را دستگیر و یا كشته و یا به زندان مىاندازند آن حضرت با برخى از یاران خود در مكه تماس گرفته تا این كه قیام خویش را در شب دهم محرم بعد از نماز مغرب و عشاء از حرم شریف مكى آغاز مىكند و پس از درگیرى بر مكه تسلط مىیابد.
در صبح روز دهم محرم حضرت مهدى (عج) پیام خود را به زبانهاى مختلف به تمام جهان ابلاغ مىكند و ملل دنیا را به یارى خویش دعوت كرده، اعلام مىدارد كه در مكه باقى خواهد ماند تا معجزهاى كه جد گرامىاش حضرت رسول (ص) وعده فرموده محقق شود و آن فرو رفتن لشكریان سفیانى به زمین است كه براى درهم شكستن حركت آن حضرت راهى مكه مىشوند به وقوع بپیوندد. آن حضرت پس از این معجزه با سپاه خود كه متشكل از ده و اندى هزار تن است از مكه رهسپار مدینه مىشود و پس از نبردى با نیروهاى دشمن مستقر در آنجا، مدینه را آزاد ساخته آنگاه با آزادسازى دو حرم مكه و مدینه فتح حجاز و تسلط بر منطقه خاتمه مىیابد. وى پس از پیروزى بر حجاز راهى جنوب ایران مىشود و در آنجا با سپاه ایران و تودههاى مردم آن سامان به رهبرى خراسانى و شعیب بن صالح برمىخورد. آنان با او بیعت كرده و با همرزمى یكدیگر با قواى دشمن در بصره به پیكار مىپردازند كه سرانجام به پیروزى بزرگ و آشكارى دست مىیابند. سپس امام (عج) وارد عراق گردیده واوضاع داخلى آنجا را پاكسازى مىكند و با درگیرى با بقایاى نیروهاى سفیانى و گروههاى متعدد شورش آنها را شكست داده و به قتل مىرساند. آنگاه عراق را مركز حكومت و كوفه را پایتخت خود قرار مىدهد و بدینسان یمن، حجاز، ایران، عراق و كشورهاى خلیجفارس یكپارچه تحت فرمانروایى آن حضرت درمىآید. بعد از آن جنگهایى با تركان و یهودیان صورت مىپذیرد كه در هر دو پیروزى از آن حضرت (عج) است. غربیان مسیحى از این وقایع سخت نگران شده و با حضرت اعلان جنگ مىكنند ولى ناگاه حضرت عیسى مسیح (ع) از آسمان به قدس شریف فرود آمده و با سخنان خویش جهان و به ویژه مسیحیان را مورد خطاب قرار مىدهد. فرود آمدن حضرت عیسى (ع) براى جهان علامت و نشانهاى است كه موجب شادى مسلمانان و ملتهاى مسیحى خواهد گردید. به نظر مىرسد كه حضرت مسیح (ع) میان حضرت مهدى (ع) و غربىها وساطت
نموده و قرارداد صلحى به مدت هفت سال میان دو طرف بسته مىشود. اما غربىها بعد از دو سال پیمان صلح را مىشكنند، لذا رومیان در یك هجوم ناگهانى با نزدیك به یك میلیون سرباز به سرزمین شام و فلسطین یورش مىآورند. نیروهاى اسلام رویاروى آنها قرار گرفته و حضرت مسیح (ع) موضع خود را هماهنگ با حضرت مهدى (عج) اعلام داشته و پشت سر وى در قدس نماز مىگذارد. دراین جنگ مسلمانان پیروز مىشوند. سپس غرب توسط امام فتح مىگردد.
پس از فتح و اسلام آوردن بیشتر مردم آن سامان، حضرت مسیح (ع) رحلت نموده و حضرت مهدى (عج) و مسلمانان بر پیكر او نماز مىگذارند. سپس پیكر پاك او را با پارچهاى كه دستبافت مادرش مریم صدیقه (ع) است كفن نموده و در جوار مزار شریف مادرش در قدس به خاك مىسپارد. پس از این فتوحات حضرت مهدى (عج) براى تحقق بخشیدن به اهداف الهى در ابعاد گوناگون و در میان ملل جهان اقدام مىكند و براى تعالى بخشیدن و شكوفایى زندگى مادى و تحقق توانگرى و رفاه همگان قیام نموده و جهت گسترش فرهنگ و دانش و بالا بردن سطح آگاهى دینى و دنیایى مردم مىكوشد. به نظر میرسد كه جنبش دجال ملعون و فتنه و آشوب او یك حركت انحرافى بهرهگیرى از پیشرفت علوم و حالت رفاهى باشد كه در زمان امام (عج) جامعه بشرى به آن دست مىیابد. دجال از روشهاى پیشرفته چشمبندى، براى فریب جوانان پسر و دختر و زنان كه بیشتر پیروان او را تشكیل مىدهند استفاده مىكند. ازاینرو در جهان موجى از فتنه و آشوب به وجود مىآورد كه فریبكارىهاى او را باور مىكنند اما حضرت مهدى (عج) نیرنگهاى وى را آشكار ساخته و به زندگى او و هوادارانش خاتمه مىبخشد. این دورنمایى كلى از حركت و انقلاب جهانى حضرت مهدى (عج) بود،(1). اما علائم و نشانههاى ظهور كه هر یك نویدى از نزدیك شدن ظهور آن حضرت (عج) است فراوان است كه به ذكر مهمترین آنها اكتفا مىكنیم: 1- خروج سفیانى: سفیانى مردى از نسل ابوسفیان است كه پیش از ظهور حضرت خروج مىكند و پس از ظهور با امام مىجنگد. امام صادق (ع) فرمود: «ما و خاندان ابوسفیان دو خاندانى هستیم كه بر سر دین خدا با هم دشمنى داریم. ما سخن خداوند را تصدیق كردیم و آنان تكذیب كردند. ابوسفیان با پیامبر (ص) مبارزه كرد و معاویه با على (ع) و یزید با حسین بن على (ع) به مخالفت برخاستند و سفیانى نیز با قائم (عج) خواهد جنگید،(2). 2- خسف در بیداء: خسف یعنى، فرو رفتن و بیداء سرزمین بین مكه و مدینه است و مراد از آن فرو رفتن لشكر سفیانى در زمین است. على (ع) فرمود: در آستانه ظهور قائم ما، مهدى (عج) سفیانى خروج مىكند. سپاه وى به سوى مدینه حركت مىكند و چون به سرزمین بیداء مىرسند خداوند آنها را در كام زمین فرو مىبرد،(3). 3- خروج یمانى: سردارى است از یمن كه قیام كرده و مردم را به حق و عدل دعوت مىكند. امام صادق (ع) فرمود: قیام خراسانى و سفیانى و یمانى در یك سال و یك روز خواهد بود و در این میان هیچ پرچمى به اندازه پرچم یمانى دعوت به حق و هدایت نمىكند،(4). ظاهراً خراسانى نیز دعوت به حق مىكند.
4- قتل نفس زكیه: نفس زكیه یعنى، انسان پاك. امام باقر (ع) فرمود: «بین ظهور مهدى (عج) و كشته شدن نفس زكیه بیش از پانزده شبانهروز فاصله نیست»،(5). 5- صیحه آسمانى: ظاهراً صدایى است كه در آستانه ظهور از آسمان شنیده مىشود. امام باقر (ع) فرمود: «ندا كنندهاى از آسمان نام قائم را ندا مىكند پس هر كه در شرق و غرب است آن را مىشنود،(6). درباره تعداد یاران خاص آن حضرت كلیاتى وارد شده است مانند این كه: امام باقر (ع) فرمود: سوگند به خدا، سیصد واندى نفر بدون وعده پیشین گرد مىآیند در میان آنان پنجاه زن است،(7).. درباره ویژگىهاى یاران حضرت نیز طبق برخى از روایات خداشناسى، عبادت و بندگى، شجاعت، فرمانبرى، ایثار، زهد و سادهزیستى و نظم و انضباط از صفات آنان شمرده شده است.
شرایط جهان بعد از حكومت منجى با قبل از آن تفاوت كلى خواهد داشت. طبق بیان روایات جامعه انسانى در آن دوران از لحاظ مادى و معنوى به رشد واقعى خود خواهد رسید. در روایتى از امام صادق (ع) آمده است: ان الله خیر ذالقرنین السحابین الذلول والصعب، فاختار الذلول و هو ما لیس فیه برق ولا رعد و لواختار الصعب لم یكن له ذلك لان الله ادخره للقائم علیه السلام خداوند ذوالقرنین را در انتخاب دو ابر رام و سركش آزاد گذاشت و او ابر رام را انتخاب كرد كه رعد و برقى در آن نبود و اگر سركش را برمىگزید حق او نبود زیرا خداوند آن را براى قائم ذخیره كرده است،(8). از این روایت استفاده مىشود كه امام مهدى (عج) از وسایل گوناگون و ابزارهاى مختلف در بالا رفتن و حركت بین ستارگان آسمانها و جهان بالا استفاده مىكند و همچنین استفاده مىشود كه در دوران حكومت آن حضرت و بعد از آن- دوران حكومت فرزندان آن حضرت و دوران رجعت- ارتباطى بین ساكنین كره زمین و آسمانهاى هفتگانه و زمینهاى ششگانه خواهد بود، بدین معنا كه رفت و آمد و مسافرتى بین آنها ایجاد مىشود،(9). به طور كلى شرایط جهان در زمان حكومت منجى فرق خواهد كرد، اما این كه بعد از حیات آن حضرت شرایط جهان در چه وضعى خواهد بود، مىتوان گفت آنچه به اعتقاد ما مزیت دارد این است كه حكومت جهانى آن حضرت تا پایان دنیا استمرار خواهد داشت و بعد از او فرزندان وى كه ادامه دهندگان راه آن حضرت مىباشند به حكومت مىرسند و بعد دوران رجعت مىرسد كه بعضى از پیامبران و امامان اهلبیت (ع) به دنیا باز مىگردند و تا پایان این جهان حكمرانى خواهند كرد،(10). در قرآن و سنت نیز آمده است كه قیامت داراى مقدمات و نشانههایى است كه پى در پى در زمین و آسمان و جامعه بشرى پدید مىآید و طبق برخى از روایات حكومت حضرت مهدى (ع) از نشانههاى قیامت است و علائم رستاخیز پس از حكومت آن حضرت آغاز مىگردد و از جمله این علائم رجعت مىباشد. لذا بعد از حكومت آن حضرت انتظار به معناى قبلى نخواهد بود و اگر انتظارى هم مطرح باشد انتظار رجعت و قیامت است و هدف انسانها بعد از ظهور نیز همان هدفى است كه قبل از ظهور داشتهاند وآن رسیدن به كمال و قرب الهى است كه هدف آفرینش انسان است. منتهى بعد از ظهور موانع كمال و رسیدن برطرف شده و عوامل و زمینه كمال در تمام ابعاد رشد مساعد است. براى آگاهى بیشتر ر. ك:
1- على كورانى، عصر ظهور، ترجمه عباس جلالى
2- شیعه و رجعت، آیتاللهحاج محمد میرشاه ولد
پىنوشت
(1)) براى آگاهى بیشتر ر. ك: عصر ظهور، على كورانى، ترجمه عباس جلالى، انتشارات سازمان تبلیغات اسلامى (
(2)) بحارالانوار، ج 52، ص 182
(3)) ینابیع الموده، قندوزى، چاپ بصیرتى، ص 427
(4)) كتابالغیبه، نعمانى، ص 252
(5)) الارشاد، ج 2، ص 374
(6)) كتاب الغیبه، نعمانى، ص 252
(7)) بحارالانوار، ج 52، ص 223
(8)) بحارالانوار، ج 52، ص 321
(9)) عصر ظهور، على كورانى، ترجمه: عباس جلالى، ص 370
(10)) عصر ظهور، على كورانى، ص 369
بخش تصاویر و مطالب جالب مذهبي وب سایت محبوب فارسی زبانان محشر