معبد سنگي اسپاخو موسوم به آتشكده كليساي اسپاخو منسوب به دوره ساساني قديمي‌ترين بناي ثبت‌شده اين دوره در خراسان شمالي است.
اين بنا در كيلومتر 115 مسير جاده بجنورد گلستان و 65 كيلومتري غرب شهر آشخانه و مركز مانه و سملقان بر روي تپه‌اي مرتفع در دامنه جنگل‌هاي كاج و سرو و در كنار دهكده اسپاخو بنا شده است.معماري اين بنا الگوگرفته از تركيب گنبد و ايوان است كه سابقه كهني در معماري بناهاي دوران تاريخي و اسلامي دارد و بنا به نظريه‌اي اين بنا الگوگرفته از پاي فيل مشهور به پافيلي است كه از پابرجاترين نوع معماري محسوب مي‌شود.
طرح اين بنا تركيبي از يك ايوان با پلان چهارگوش، تالار و يك اتاق چهارگوش در قسمت شرقي است كه ايوان آن به وسيله دهليز به اتاق قسمت شرق ايوان مرتبط است، پوشش سقف اتاق به صورت گنبدي از نوع پوشش‌هاي نيمكره‌اي و قابل مقايسه با گنبد چهارطاق‌هاي ساساني است.در وجه تسميه دهكده اسپاخو گفته مي‌شود واژه هسب و اسپ كه نام كهن و پهلوي است به مرور زمان تبديل به اسب شده و طبق شواهد احتمالي اين منطقه محل پرورش اسب بوده كه نام دهكده اسپاخو نيز از آن گرفته شده است.
باتوجه به خصوصيات معماري و كاربرد مصالح بويژه استفاده از سنگ‌هاي نتراشيده. تيرهاي كوچك چوبي از درخت ارس، ساروج و شيوه طاقسازي و قوس‌هاي طاق‌ها و ديگر موارد مي‌توان گفت اين نوع شيوه معماري مربوط به اوايل دوره ساساني و حداكثر اوايل اسلام تا عصر آل بويه است.
بناي اسپاخو در سال 1345 توسط يك تيم باستان‌شناسي و به شماره 1579 در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيد و به دليل ويژگي‌هاي ساختاري به كليساي اسپاخو شهرت يافت.
اسپاخو در حقيقت پابرجاترين اثر باستاني سده‌هاي قبل از اسلام در خراسان پهناور است كه از نظر تاريخي اهميت ويژه‌اي دارد. اما وجود آتشدان و باقي ماندن حفره‌هايي در سقف براي خروج دود و ... اين احتمال را كه اين معبد توسط زرتشتيان ساخته شده باشد را قوي‌تر مي‌كند.در اطراف اين بنا و دهكده اسپاخو بر روي تپه‌اي، قبرستاني وجود دارد كه از نظر وضع دفن و مقبره‌سازي با طرز تدفين مسلمانان تفاوت كلي دارد و قبرها بصورت خانوادگي دفن شده‌اند. به گفته كارشناسان اين شواهد حاكي از آن است كه اقوام خاصي از زرتشتيان در اين منطقه وسيع زندگي مي‌كردند و اين بناي عظيم مربوط به آنهاست.
شكل ورودي معبد اسپاخو اهميت ويژه‌اي در معماري آن دارد، ورودي از دو قسمت طاق و پايه تشكيل شده كه طاق به شكل نيم‌دايره بر روي پايه‌ها قرار گرفته‌اند.در هر يك از نماهاي شمالي و جنوبي بنا 9 طاقچه كوچك مستطيل شكل با ابعاد 30 40 سانتي‌متري در يك امتداد قرار دارد .
بخش
ترين ها ركورد شكني ها وب سایت محبوب فارسی زبانان محشر
شما مي توانيد با استفاده از منو سمت راست صفحه نمايش اندازه متن را تغيير دهيد
قديمي‌ترين معبد خراسان
معبد سنگي اسپاخو موسوم به آتشكده كليساي اسپاخو منسوب به دوره ساساني قديمي‌ترين بناي ثبت‌شده اين دوره در خراسان شمالي است. 
