موهاي زايد يا ناخواسته، يكي از مشكلات شايع زيبايي در هر دو جنس زن و مرد است. البته پر مويي در زن و مرد دو مفهوم متفاوت دارد. در مردان رويش ريش و سبيل امري طبيعي و مطلوب است، در حالي كه در خانم ها رشد موي صورت و بدن يك امر ناخواسته و بسيار رنج آور و باعث به وجود آوردن مسايل روحي و اجتماعي براي دختران در سن بلوغ مي شود.
با توجه به شيوع پُرمويي در خانم هاي ايراني، مراجعات روزمره زيادي به پزشكان متخصص صورت مي گيرد.
از بدو تولد، به طور كلي سه نوع مو بر روي بدن انسان وجود دارد كه شامل انواع زير است:
1- موي كركي يا لانوگو: كه به صورت كرك روي جنين در شكم مادر وجود دارد و پس از تولد مي ريزد.
2- موهاي نازك يا ويلوس: كه از هنگام تولد تا بلوغ تقريبا اكثر نقاط بدن را مي پوشاند. اين موها بسيار نازك و كمرنگ هستند و رشدي ندارند، به طوري كه ديده نمي شوند. مثلا صورت خانم ها به اندازه موي سرشان پياز مو دارد، ولي ديده نمي شود و اين پياز مو در تمام قسمت هاي بدن، به جز كف دست و پا ديده مي شود.
3- موهاي ترمينال يا نهايي: كه در زمان بلوغ در اثر تبديل موهاي نازك به موهاي ضخيم و پر رنگ ايجاد مي شوند. چنانچه در خانم ها ميزان آندروژن (هورمون مردانه) بيش از حد باشد، يا حساسيت بيش از حد گيرنده هاي آندروژني موجود باشد، ممكن است رشد موهاي ترمينال در قسمت هايي از بدن زنان ديده شود كه معمولا در مردان بالغ ديده مي شود؛ مثل چانه، بالاي لب، گردن، سينه و يا موهاي كلفت بدن كه به آن بيماري هيرسوتيسم مي گويند.
مراحل رشد مو
رشد مو داراي سه مرحله زندگي است كه شامل:
- مرحله ي رشد يا آناژن (ANAGEN) كه بستگي به وضعيت فوليكول، جريان خون و مقدار هورمون در دسترس دارد.
- مرحله ي ريزش سريع يا كاتاژن(CATAGEN)
- مرحله ي نهفته مو يا تلوژن(TELOGEN) يا فاز استراحت، است. (در تصوير بالا اين مراحل نشان داده شده است. روي آن كليك كنيد.)
در نقاط مختلف بدن اين مراحل متفاوت است، مثلا در ساعد فاز استراحت بيشتر و در موهاي سر فاز رشد بيشتر است.
از جنبه ديگر موها به دو دسته كلي تقسيم مي شوند:
الف) موهاي معمولي كه هورمون ها اثر زيادي روي آنها ندارند، مثل موهاي ابرو، پلك و موهاي زير لب.
ب) موهاي جنسي كه به هورمون هاي جنسي پاسخ شديد مي دهند و بيشتر در صورت، گردن، پايين شكم، فقسه سينه، سينه ها و ناحيه شرمگاهي هستند.
اگر هورمون مردانه در بدن زنان زياد شود، موهاي سر آنها ريزش مي كند، ولي موهاي جنسي بيشتر رشد مي كند و ضخيم و پررنگ تر مي شود و پُرمويي شديد ايجاد مي كند. بنابراين اگر خانم ها دچار پرمويي در نقاط ديگر بدن هستند، بايد قبل از درمان، علت پُرمويي توسط پزشك متخصص تشخيص داده شود.
اگر همراه موهاي زائد، علايم ديگري مثل ريزش موي سر، آكنه يا جوش و غرور جواني، اختلالات قاعدگي ، چاقي ، فشار خون بالا، بيماري قند، كلفت شدن صدا و نازايي وجود داشت، بسيار مهم و قابل بررسي است.
در اين بيماران بايستي آزمايشات مربوط به تخمدان ها، غدد فوق كليوي، تيروئيد ، آزمايشات قند و انسولين صورت گيرد و اگر آزمايشات در محدوده ي طبيعي بود، ممكن است بيمار مبتلا به هيرسوتيسم ايديوپاتيك يا ناشناخته باشد كه گيرنده هاي هورموني در اين افراد حساسيت بيشتري به آنزيم 5- آلفاردوكتاز دارند.
مصرف بعضي داروها از قبيل داروهاي ضد صرع ، كورتون، ACTH، آنابوليك ها، دانازول و سيكلوسپورين ممكن است باعث افزايش موهاي زائد بدن شود.
پرمويي صورت پس از يائسگي ، مخصوصاً در زنان نژاد مديترانه اي نسبتا شايع است. به علت نارسا شدن تخمدان ها در توليد هورمون زنانه و افزايش هورمون مردانه در اين افراد، موهاي كركي صورت در نقاط لب فوقاني، چانه و اطراف صورت تيره تر، ضخيم تر و زبرتر مي شوند.
بخش مد و زيبايي آرایشی و بهداشتی وب سایت محبوب فارسی زبانان محشر