استان خراسان رضوی
اطلاعات آماری
نام استان: خراسان رضوی
مرکز استان: مشهد
مساحت: 118854 کیلومتر مربع
جمعیت: 6434501 نفر
تعداد شهرستان ها: 28
سال تاسیس:
اطلاعات جغرافیایی
استان خراسان رضوی یکی از استانهای خراسان در شمال شرقی ایران قرار دارد. مرکز این استان شهر مشهد است. مساحت این استان 118854 کیلومتر مربع بوده که از این نظر پنجمین استان بزرگ کشور است و معادل هفت درصد مساحت کل کشور را داراست. واژه رضوی در نام این استان، به مقبره علی بن موسی الرضا (ع)، امام هشتم شیعیان در مرکز این استان اشاره دارد.
خراسان رضوی از 28 شهرستان، 70 بخش، 73 شهر و 164 دهستان تشکیل شده‌است. این استان از شمال به جمهوری ترکمنستان، از شمال غربی به استان خراسان شمالی از شرق به کشور افغانستان، از جنوب به استان خراسان جنوبی و از غرب و شمال غربی به استان یزد، اصفهان، سمنان و گلستان محدود می‌شود.
اطلاعات تاریخی و فرهنگی
جغرافی‌دانان باستان، ایران را به هشت بخش تقسیم کرده‌اند که خراسان بزرگ شکوفاترین و بزرگ‌ترین قلمرو بوده است. از قرن 9 هجری قمری به تمام ایالات اسلامی در شرق کویر لوت تا هندوکش به استثنای سیستان و بلوچستان و قهستان در جنوب خراسان گفته می شد.
پس از جنگ هرات در سال 1249 هجری شمسی خراسان به دو قسمت تجزیه شد و قسمتی که در غرب رودخانه هریرود واقع بود جزو ایران و شرق آن به افغانستان ضمیمه شد.
خراسان، در طول تاریخ شاهد ظهور و سقوط سلسله‌ها و دولت‌های بسیاری در قلمرو خود بوده است. اقوام مختلف اعراب، ترک‌ها، کردها، مغول‌ها، ترکمن‌ها و افغان‌ها زمان به زمان به این منطقه تغییرات را به ارمغان آورده‌اند.
امپراتوری اشکانیان برای چندین سال در نزدیکی مرو در خراسان مستقر بوده‌است. در دوران ساسانیان نیز استان توسط یک و چهار نفر دیگر که هر یک، فرمانده یکی از چهار بخش استان بوده‌اند، حکومت می‌شده‌است.
در دوران فتوحات مسلمانان در ایران، خراسان به چهار بخش تقسیم شد و هر بخش به اسم شهر بزرگ خود یعنی نیشابور، مرو، هرات و بلخ نامیده شدند.
قدیمی‌ترین آثار حیات انسانی در ایران، شامل تعدادی ادوات و دست‌افزارهای سنگی با قدمت تخمینی 800 هزار سال قبل، متعلق به دوران پارینه سنگی قدیم، از بستر رودخانه کشف رود مشهد به‌دست آمده‌است. در حالی‌که قدیمی‌ترین مکان‌های استقرار انسان، حداکثر با قدمت صد هزار سال در نواحی دیگر ایران نظیر آذربایجان، لرستان و غیره شناسایی شده‌اند.
از آن پس آثار و شواهد زندگی بیشماری از دوران نوسنگی تا آغاز دوران تاریخی در جلگه مشهد، قوچان، جلگه درگز، بجنورد، تربت حیدریه، بیرجند، فردوس و غیره شناسایی شده‌اند.
این شواهد و آثار به اقوام و ساکنان اولیه و بومی خراسان مربوط می‌شود که بنا به عقیده برخی محققان به عنوان اقوام آسیایی شهرت یافته‌اند و سراسر آسیای غربی از مدیترانه تا ترکستان و دره سند را فرامی گیرد؛
ولی در حقیقت مهم‌ترین مقطع تاریخ خراسان در سرآغاز دوران تاریخی ایران با ورود اقوام آریایی به فلات ایران پیوند می‌خورد. در این واقعه که در آغاز هزاره اول ق.م. اتفاق افتاد، آریایی‌ها تازه‌وارد از طریق خراسان به سمت مرکز ایران پیش رفتند و بخش اعظم آن‌ها آن چنان که از توصیفات اوستا برمی آید، در خراسان و سیستان مستقر شدند و شاید به همین دلیل است که عمده حوادث آغاز تاریخ ایرانیان که در دو منبع اوستا و شاهنامه فردوسی ذکر شده‌است در مشرق ایران و در واقع در خراسان بزرگ رخ می‌دهد.
استان خراسان رضوی، قسمت نسبتا کوچکی از خراسان تاریخی است. سرزمینی که در گذشته نواحی بسیار گسترده‌ای را در بر می‌گرفته و قلمرویی یکپارچه داشته‌است. اما امروزه بخشی از آن شامل سه استان خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی و قسمت‌هایی از استانهای دیگر، در کشور ایران واقع است و بخش‌های بزرگ‌تری از آن در کشور افغانستان و کشورهای شمال و شمال شرق ایران قرار دارد.
خراسان بزرگ تاریخی، یکی از کانون‌های شکل‌گیری تمدن بشری بوده است.
اطلاعات زیست محیطی
تقریبا 49/2 درصد سطح استان را مناطق کوهستانی و 50/8 درصد آن را دشت‌ها تشکیل می‌دهند. این استان شامل چهار حوزه آبریز اترک، قره‌قوم، کویر مرکزی و شرق ایران است. این استان از نظر بارندگی و رطوبت دارای بارندگی نسبی و متوسط است.
استان خراسان رضوی به سبب وسعت زیاد از نظر شرایط طبیعی بسیار متنوع و هر یک از نواحی مختلف آن دارای ویژگی‌های خاصی است. این استان از شمال و شمال شرق به طول تقریبی 531/6 کیلومتر دارای مرز مشترک با کشور ترکمنستان و از شرق به طول حدود 302 کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان دارد ارتفاعات استان رامی توان به ارتفاعات شمالی و جنوبی تفکیک کرد.
ارتفاعات شمال خراسان عموما شرقی – غربی هستند حال آن که ارتفاعات جنوب استان، امتداد شمالی – جنوبی دارند. بلندترین نقطه استان قله بینالود در 3615 متری و پست‌ترین نقطه استان در دشت سرخس با ارتفاع 299 متر از سطح دریا واقع شده‌است.
استان خراسان رضوی از لحاظ تقسیمات رویشی گیاهی جز ناحیه ایران تورانی به‌شمار می‌رود. این ناحیه در ایران شامل نواحی فرعی مانند جنگل های مناطق نیم مرطوب و نیم خشک و استپ های کوهپایه و مرکزی ایران است.
این منطقه بر اساس شرایط توپوگرافی و ارتفاع به دو منطقه کوهستانی با آب و هوای سرد و منطقه جلگه‌ای با آب و هوای بیابانی و گرم و خشک تقسیم می‌شود.
مساحت کل جنگل‌های استان در سال 1395 برابر با 9962/57 کیلومتر مربع (حدود 7/5 درصد مساحت استان) است که شامل جنگل‌های نیمه‌خشک تا نیمه مرطوب و جنگل‌های خشک و بیابانی است.
نمادهای استان
آستان قدس رضوی شاخص ترین نماد این استان و نماد شهر مشهد مرکز استان خراسان رضوی است. یکی دیگر از مهم ترین ویژگی های هر شهر که برای مسافران جذابیت های خاصی دارد گویش محلی منحصر به آن شهر است. مردم شهر مشهد هم مانند دیگر شهرهای کشور گویش و لهجه خاصی برای خودشان دارند.
جاذبه های گردشگری
- آستان قدس رضوی
- کاخ خورشید
- آرامگاه فردوسی
- آرامگاه نادرشاه افشار
- آرامگاه غزالی
- مقبره شیخ بهایی
- مسجد گوهرشاد
- منطقه کوه سنکی
- منطقه وکیل‌آباد
- آرامگاه حکیم عمر خیام
- آرامگاه شیخ عطار نیشابوری
مشاهیر
- ابوالقاسم فردوسی
- عطار نیشابوری
- امام محمد غزالی
- علی شریعتی
- محمدرضا شجریان
- محمدرضا شفیعی کدکنی
- مجید تهرانیان
- یونس شکرخواه
- رضا کیانیان
- حشمت مهاجرانی
- خداداد عزیزی
- محمد باقر قالیباف
- کیوان ساکت
- پرویز خرسند
- نورالدین زرین کلک
صنایع دستی
- گلیم و قالی بافی
- نمد مالی
- ابریشم کشی
- قلم زنی
- پوستین دوزی
- سفال گری
- فیروزه تراشی
- سجاده دوزی
آداب و رسوم
- کف زنی
- چله بردن
- عرفه مردگان
- مراسم باران خواهی
اگر مطلب "استان خراسان رضوی" برای شما مفید بوده است با کلیک بر روی آگهی های زیر از ما حمایت کنید و در صورت تمایل برای درج آگهی در صفحه مربوط به: استان خراسان رضوی در وب سایت محشر، با شماره 09123833830 تماس بگیرید و یا واتس آپ پیام بدید
مطلب استان خراسان رضوی را برای دوستان خود ارسال کنید
ارسال استان خراسان رضوی در فیسبوکارسال استان خراسان رضوی در تویتر
ارسال استان خراسان رضوی در واتس آپ
ارسال استان خراسان رضوی در تلگرام
خبرخوان استان خراسان رضوی
